Tác phẩm Rừng Xà nu - Nguyễn Trung Thành

Chuyên đề này nhằm giúp học sinh củng cố những kiến thức cơ bản xung quanh tác phẩm “Rừng xà nu”: Hình tượng rừng xà nu - biểu tượng của vẻ đẹp nên thơ và sức sống bất diệt trong đau thương, hình tượng Tnú – tiêu biểu cho các thế hệ người Tây Nguyên vùng lên chống Mĩ, chất sử thi trong tác phẩm – in đậm dấu ấn thi pháp và mĩ học của văn thơ kháng chiến. Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tác phẩm Rừng Xà nu - Nguyễn Trung Thành TÁC PHẨM RỪNG XÀ NU CỦA NGUYỄN TRUNG THÀNH Chuyên đề này nhằm giúp học sinh củng cố những kiến thức cơ bản xungquanh tác phẩm “Rừng xà nu”: - Hình tượng rừng xà nu - biểu tượng của vẻ đẹp nên thơ và sức sống bất diệttrong đau thương. - Hình tượng Tnú – tiêu biểu cho các thế hệ người Tây Nguyên vùng lên chốngMĩ. - Chất sử thi trong tác phẩm – in đậm dấu ấn thi pháp và mĩ học của văn thơkháng chiến KIẾN THỨC CƠ BẢN 1. Giới thiệu chung: a. Tác giả + Tiểu sử: - 2 bút danh: Nguyên Ngọc, Nguyễn Trung Thành. - Có mặt và hoạt động cách mạng ở Tây Nguyên trong 2 cuộc kháng chiến >vùng đất vốn còn xa lạ với nhiều người lại trở thành miền kí ức, miền nhớ thân thươngcủa Nguyên Ngọc. + Con người: - Vốn sống phong phú, giàu có trong những năm tháng chiến tranh. - Gắn bó sâu sắc với thiên nhiên và con người Tây Nguyên. - Tận mắt chứng kiến, thưởng thức vẻ đẹp của thiên nhiên Tây Nguyên, nhữngtrang sử hào hùng mang màu sắc huyền thoại của Tây Nguyên về những thế hệ ngườiTây Nguyên đứng lên chống kẻ thù: Kơpachơlơng, Tnú…> niềm tự hào, ngưỡng mộvới đât nước, con người Tây Nguyên + Sáng tác: - Tác phẩm tiêu biểu: Đất nước đứng lên, Rẻo cao, Rừng xà nu,Trên quê hươngnhững anh hùng Điện Ngọc, Đất Quảng… - Đặc sắc: • Tác phẩm dù ra đời ở thời điểm nào cũng đậm chất sử thi Đề tài: đậm chất sử thi Hình tượng trung tâm: cá nhân kết tinh số phận, vẻ đẹp cộng đồng. Cảm hứng chủ đạo: tôn vinh, ngợi ca Hệ thống nghệ thuật: o Bút pháp tương phản o Giọng văn trang trọng o Cấu trúc trùng điệp. • Nét riêng của chất sử thi trong sáng tác Nguyễn Trung Thành: dấu ấn TâyNguyên, không khí Tây Nguyên, gợi liên tưởng về những pho sử thi đồ sộ xa xưa củangười miền núi + Vị trí văn học sử: - Người đầu tiên đưa Tây Nguyên vào văn học. - Cho đến nay vẫn là nhà văn viết hay nhất về Tây Nguyên. b. Tác phẩm + Sự ra đời: - Mùa hè năm 1965, Mĩ ào ạt đổ quân vào miền Nam Việt Nam để đánh nhanh,diệt gọn > khơi dậy chủ nghĩa anh hùng cách mạng đã được hun đúc từ kháng chiếnchống Pháp ở miền Nam nói chung, Tây Nguyên nói riêng. Nguyễn Trung Thành tận mắt chứng kiến quá trình thức tỉnh và đứng lên củangười dân Tây Nguyên yêu nước. + Cốt truyện: - Theo sự đan xen 2 chiều: quá khứ - hiện tại > gắn với hai câu chuyện lồngghép: • Cuộc đời đau thương mà anh dũng của Tnú > tuyến chính, phần cốt lõi. • Sự vùng lên của dân làng Xô man. Thể hiện bằng con đường nghệ thuật sự gắn bó giữa số phận cá nhân và vậnmệnh chung của cộng đồng dân tộc. + Hệ thống hình tượng: - Hình tượng thiên nhiên: Rừng xà nu. - Hình tượng con người: Tnú, cụ Mết, Mai, Dít... 2. Phân tích a. Rừng xà nu + Biểu tượng của đau thương: - Mở đầu tác phẩm: đồi xà nu, ở trong tầm đại bác > ngay từ những dòng đầutiên, xà nu đã được đặt trong cảnh liên quan đến sự huỷ diệt dữ dội, tàn bạo > thửthách lớn, nghiệt ngã với rừng xà nu. - Hàng vạn cây, không cây nào không bị thương: • Có những cây bị chặt đứt ngang nửa thân mình, đổ ào ào như một trận bão. • Ở chỗ vết thương: dần dần bầm lại, đen và đặc quyện thành từng cục máu lớn> thương tích bầm tụ > vết thương lớn. • Có những cây con vừa lớn ngang tầm ngực người lại bị đại bác chặt làm đôi >vết thương không lành được, cứ loét mãi ra, năm mười hôm thì cây chết > tả hình ảnhnhững cây non bị huỷ diệt tạo cảm giác xa xót. + Biểu tượng của vẻ đẹp nên thơ và sức sống bất diệt: - Ở chỗ vết thương: nhựa ứa ra, thơm ngào ngạt, long lanh nắng hè gay gắt >huy động ấn tượng khứu giác (thơm ngào ngạt) và ấn tượng thị giác (long lanh) đểmiêu tả chất nhựa xà nu > đẹp thi vị. - Trong rừng ít loại cây sinh sôi nảy nở khoẻ như vậy > so sánh làm nổi bật sứcsống hiếm có của xà nu. - Cạnh một cây xà nu mới ngã gục, đã có bốn năm cây con mọc lên, ngọn xanhrờn, hình nhọn mũi tên lao thẳng lên bầu trời > nguồn sống bền bỉ, ngạo nghễ, ngangtàng, như cỏ dại, như suối nguồn ào ạt. - Ham ánh sáng măt trời, phóng lên rất nhanh để đón lấy ánh nắng, thứ ánhnắng trong rừng rọi từ trên cao xuống từng luồng thẳng tắp, long lanh vô số hạt bụivàng từ nhựa cây bay ra, thơm mỡ màng > câu văn có sự thăng hoa của hai vẻ đẹp: vẻnên thơ và sức mạnh cường tráng, bất khuất. • Ham ánh sáng mặt trời > bản năng tồn sinh dẻo dai, luôn hướng về phía ánhsáng, hướng về sự sống. • Động từ mạnh: ham, phóng, đón > tư thế chủ động chiếm lĩnh > khao khátsống, khả năng sống tiềm tàng mãnh liệt. • Hương thơm của nhựa cây tiếp tục ...