TÀI LIỆU KHÁI NIỆM VỀ BỆNH

Muốn tiến hành tốt công tác phòng và chữa bệnh, người thầy thuốc cần có một khái niệm đúng về bệnh. Vậy bệnh là gì ? Câu hỏi này đã được đặt ra kể từ khi loài người có mặt trên trái đất này. Khái niệm về bệnh được xây dựng dần trong quá trình phát triển của nền y học và là kết quả của cuộc đấu tranh liên tục, quyết liệt giữa chủ nghĩa duy tâm và chủ nghĩa duy vật trong bệnh lý học. Quan niệm về bản chất của bệnh luôn luôn thay đổi, tuỳ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
TÀI LIỆU KHÁI NIỆM VỀ BỆNH KHÁI NIỆM VỀ BỆNHMuốn tiến hành tốt công tác phòng và chữa bệnh, người thầy thuốc cần có mộtkhái niệm đúng về bệnh.Vậy bệnh là gì ? Câu hỏi này đã được đặt ra kể từ khi loài người có mặt trên tráiđất này. Khái niệm về bệnh được xây dựng dần trong quá trình phát triển của nềny học và là kết quả của cuộc đấu tranh liên tục, quyết liệt giữa chủ nghĩa duy tâmvà chủ nghĩa duy vật trong bệnh lý học. Quan niệm về bản chất của bệnh luôn luônthay đổi, tuỳ theo đà phát triển của khoa học nói chung và nền y học nói riêngtrong từng thời kì. Rất nhiều định nghĩa về bệnh đã được đưa ra, dưới đây chỉ nêumột số định nghĩa tương đối chính xác và khoa học, nên đã được vận dụng mộtcách rộng rãi, đặc biệt là những khái niệm về bệnh cuat thế kỷ XIX và XX.I. BỆNH LÝ HỌC TẾ BÀOThế kỉ XIX, trên cơ sở phát hiện tế bào, Viếc-sốp (Virchov) đề ra học thuyết bệnhlý tế bào : theo Viếc-sốp, bệnh là một quá trình tại chỗ, do tác dụng trực tiếp củanguyên nhân gây bệnh đối với tế bào, tổ chức. Chính tổn thương tế bào đã gây rabệnh. Theo tác giả, bệnh sẽ xuất hiện khi nào và ở chỗ nào có tác dụng của nhân tốgây tổn thương. Và cũng theo tác giả thì không phải toàn bộ cơ thể phản ứng đốivới nhân tố gây bệnh, mà chỉ là những tế bào , những cơ quan riêng biệt tham giavào quá trình bệnh lý.Với quan điểm trên, Viếc-sốp và trường phái của ông đã mô tả tỉ mỉ những biếnđổi về hình thái trong một số quá trình bệnh lý cơ bản (viêm, u, teo, phì đại, vv... ).Bệnh lý học tế bào là học thuyết khoa học đầu tiên nhằm giải thích bản chất củabệnh : học thuyết này đập tan quan điểm thần bí và trừu tượng về nguồn gốc củabệnh. Ngoài ra, về bệnh hình thái học, học thuyết này cũng làm phong phú thêmnội dung bệnh lý học.Song sau này, học thuyết bệnh lý học tế bào đã trở ngậi nhiều cho sự phát triển củabệnh lý học. Theo Viếc-sốp, chỉ cần đi sâu nghiên cứu những sự thay đổi về hìnhthái của tế bào là có thể nhận thức được bản chất của bệnh. Song trong thực tế lâmsàng, có nhiều bệnh, đặc biệt là trong thời kì đầu thường không thấy tổn thương tổchức tế bào rõ rệt kèm theo, chủ yếu lại là rối loạn chức năng. ngoài ra có nhiềutrường hợp những sự thay đổi về hình thái lại không phải là nguyên nhân gây bệnh, trái lại chỉ là hậu quả của một bệnh đã phát sinh và đang phát triển.Ngoài ra quan niệm bệnh như một quá trình tại chỗ, Viếc-sốp đã phủ định tínhthống nhất của cơ thể, coi nhẹ vai trò của hệ thần kinh trong bệnh lý học.Tóm lại, học thuyết bệnh lý học tế bào duy vật ở chỗ xuất phát từ thực tế kháchquan, song không biện chứng, chỉ là duy vật máy móc, siêu hình vì khi xem xét đãtách rời sự vật, cô lập các hiện tượng.Hiện nay, một số thầy thuốc còn chịu ảnh hưởng của Viếc-sốp , cụ thể là đau đâuchữa đấy, nặng về điều trị tại chỗ, nhẹ về điều trị toàn thân, nặng về thuốc men kĩthuật, nhẹ về điều trị toàn diện, chưa chú ý đầy đủ tới yếu tố tinh thần, tới sinhhoạt của bệnh nhân. Họ chữa bệnh chứ không phải chữa người bệnh.II. HỌC THUYẾT “STRESS”Theo Xilai (Selye), bất cứ một kích thích mạnh nào của ngoại môi tác động trên cơthể đều có thể gây ra một trạng thái căng thẳng (Stress), một chuỗi phản ứngkhông đặc hiệu kết hợp với nhau thành “hội chứng thích ứng chung”. Hội chứngnày bao gồm 3 thời kỳ : sau phản ứng báo động là thì kỳ đề kháng, kế đến là thờikỳ kiệt quệ.Phản ứng báo động bao gồm 2 giai đoạn kế tiếp nhau : giai đoạn sốc và giai đoạnchống sốc.Trong thời kỳ đề kháng, kích thích vẫn tiếp tục, những hiện tượng tấn công vàphòng ngự vẫn xen lẫn nhau, cơ thể động viên cả một hệ thống phòng ngự trongđó chủ yếu là tiền yên và vỏ thượng thận. Cơ thể sẽ hồi phục nếu hệ thống phòngngự vững chắc ; Trái lại nế khả năng phòng ngự yếu ớt và kích thích bệnh lý tiếptục phát huy tác dụng, bệnh sẽ phát sinh.Trong thời kỳ kiệt quệ (suy sụp) khả năng thích ứng giảm dần rồi mất và cơ thể sẽchết. Trong thời kỳ này, những rối loạn chức năng và chuyển hoá căn bản nhưtrong giai đoạn sốc, song nghiêm trọng hơn.Bệnh sinh học của hội chứng thích ứng chung được giải thích như sau :Kích thích từ ngoại môi tác dụng lên cơ thể.Vùng dưới thị bị kích thích.xung động được dẫn tới tiền yên có tác dụng giải phóng ACTH.ACTH làm giải phóng một lượng lớn cocticoit đường.cocticoit đường tăng thoái biến protein, đồng thời giảm tổng hợp protein ở tổ chứctoàn cơ thể, song ở nơi kích thích tác động (thí dụ vết thương) lại thấy tăng tổnghợp protein, tận dụng những sản phẩm thoái biến kể trên để tăng cường sức đềkháng tại chỗ (thí dụ hàn gắn vết thương). ngoài ra các cocticoit đường còn huỷhoại tổ chức bạch huyết và giải phóng vào máu ngoại vi một lượng lớn kháng thểnhằm tiêu diệt nhân tố gây bệnh (nếu là trường hợp nhiễm trùng. Sau giai đoạnthoái biến là giai đoạn tiến biến (ở tổ chức toàn cơ thể cũng như ở nơi bị kích thích) cho tới khi cơ thể phục hồi hoàn toàn. trong giai đoạn ti ...