Tài liệu môn học Tâm lý học đại cương

Quá trình tâm lý là những hoạt động có khởi đầu, có diễn biến, có kết thúc nhằm biến những tác động bên ngoài thành những hình ảnh tâm lý bên trong
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tài liệu môn học Tâm lý học đại cương I. PHÂN LOẠI HIỆN TƯỢNG TÂM LÝ1. Quá trình tâm lý là những hoạt động có khởi đầu, có di ễn bi ến,có kết thúc nhằm biến những tác động bên ngoài thành hình ảnhtâm lý bên trong.Quá trình tâm lý là nguồn gốc của đời sống tinh thần, xu ất hi ện nh ưmột yếu tố điều chỉnh ban đầu với hành vi con người (có đặc đi ểm TL,có kinh nghiệm sống, có kiến thức, có bản lĩnh...) gồm các quá trình:Quá trình nhận thức: là quá trình phản ảnh bản thân hi ện t ượng kháchquan (cảm giác, tri giác, biểu tượng, trí nhớ, tưởng tượng, tư duy,)- Quá trình cảm xúc: là những rung cảm của chủ thể khi nhận th ức th ếgiới bên ngoài từ đó biểu thị thái độ đối với khách quan bên ngoài.- Quá trình ý chí: là quá trình điều khiển, điều hành động của ch ủ th ểnhằm cải tạo thế giới, thỏa mãn yêu cầu cá nhân và xã hội (không khíđiều khiển cá nhân mà cả thế giới bên ngoài)Đời sống tâm lý luôn phải cân bằng có 3 quá trình trên đâyNếu thiên về lý trí con người sẽ thiếu tình cảm, tâm hồn khô khan.Nếu thiên về tình cảm con người sẽ thiếu sáng suốt.Thiếu ý chí thì tình cảm con người không thể biến thành hành động.2. Trạng thái tâm lý- Là đặc điểm của hoạt động tâm lý trong những khoảng thời gian ngắnđược gây nên bởi hoàn cảnh bên ngoài (hoặc do cảm giác con ngườiảnh hưởng lên hành vi con người trong thời gian đó)Con người thường ở trong những trạng thái nhất định như trạng tháitập trung, lơ đãng, tích cực, tiêu cực, khẳng định, phủ đ ịnh, do d ự,quyết tâm...3. Thuộc tính tâm lý- Là những quá trình tâm lý, trạng thái tâm lý thường xuyên lập đi lập lạitrong đời sống trở thành đặc điểm tâm lý bền vững của nhân cách cánhân.- Là những nét tâm lý tương đối bền vững và ổn định được hình thànhtừ quá trình tâm lý và trạng thái tâm lý bảo đảm nhất định v ề s ố l ượngchất lượng hành vi và hoạt động tâm lý.- Thuộc tính tâm lý tạo sự khác biệt cá nhân, khó hình thành và cũngkhó mất đi có tácđộng ngược lại với quá trình tâm lý và trạng thái tâm lý.4.Quan hệ giữa các hiện tượng tâm lý- Quá trình tâm lý là những hiện tượng có khởi đầu, di ễn bi ến, k ết thúc;quá trình diễn ra ngắn; là nguồn gốc của đời sống tâm lý.- Trạng thái tâm lý là những hiện tượng luôn gắn với quá trình tâm lý làcái nền của tâm lý .- Thuộc tính tâm lý là những nét đặc trưng tâm lý ï của con người hìnhthành từ quá trình tâm lý và trạng thái tâm lý. Thuộc tính tâm lý gồmtình cảm, xu hướng, tính cách ...tạo nên 2 mặt đức và tài.Các hiện tượng tâm lý trên đây được chi phối bởi ý thức. Ý thức là hiệntượng tâm lý cao cấp ảnh hưởng rất nhiều đến các hiện tượng tâm lý.II. CÁC HIỆN TƯỢNG TÂM LÝ THUỘC QUÁ TRÌNH NHẬN THỨC1. Cảm giác1.1.Khái niệm- Cảm giác là quá trình tâm lý phản ánh một cách riêng lẻ từng thuộctính của sự vật, hiện tượng khách quan khi chúng đang tác động trựctiếp vào giác quan.- Là quá trình đơn giản nhất, có tính chất, cường độ và thời h ạn có vaitrò mở đầu cho các hoạt động nhận thức .- Là phản ánh ban đầu do tác động của thế giới khách quan vào các cơquan cảm giác, cảm giác phản ảnh sao chụp lại các thuộc tính của s ựvật hiện tượng tồn tại ở bên ngoài và độc lập với ý thức. Như vậy cảmgiác là cái có sau so với hiện thực vật chất. Trong thực tế, mỗi sự vật, hiện tượng là một chỉnh thể, trọnvẹn, gồm nhiều thuộc tính, cùng tác động vào con người. Do giới hạncủa mình nên cảm giác chỉ phản ánh được từng thuộc tính riêng lẻ vàphản ánh một cách trức tiếp những thuộc tính của sự vật, hiện tượng. Tuy là hiện tượng tâm lý sơ đẳng, song cảm giác là nền t ảngcủa nhiều hoạt động tâm lý khác của cả người và động vật. Với convật, cảm giác là hình thức định hướng cao nhất trong môi trường. Cònvới con người, cảm giác chỉ là hình thức định hướng đầu tiên, song nóđã giúp đỡ tích cực con người trong việc điều khiển, điều chỉnh hoạtđộng trong môi trường. Giác quan của một số loài vật phản ánh khá tinh vi và nhạybén, như mắt của chim đại bàng, tai của dơi…Giác quan của ngườiqua quá trình phát triển lâu dài, qua rèn luyện, nhờ kinh nghi ệm, vốnsống và hoạt động nghề nghiệp mà không ngừng hoàn thiện, trở nêntinh vi và nhạy bén hơn nhiều so với giác quan của các loài vật.1.2. Phân loại cảm giác Dựa vào những tiêu chuẩn khác nhau mà có những phân loạicảm giác khác nhau. Căn cứ vào vị trí của nguồn kích thích và b ộ máythụ cảm, nguời ta chia thành hai loại hệ thống: cảm giác bên ngoài vàcảm giác bên trong cơ thể. Cảm giác bên ngoài -Là những cảm giác phản ánh những thuộc tính của thế giới bên ngoàivà những bộ máy thụ cảm ở mặt ngoài và do những bộ máy thụ c ảm ởmặt ngoài cơ thể thu nhận, bao gồm:+ Cảm giác nhìn (Thị giác): được nẩy sinh do sóng đi ện từ tác độngvào mắt (khoảng từ 380-780(m) trong đó có # 90% cảm giác là thị giác.Loại cảm giác này cho biết những thuộc tính về hình dáng, độ lớn, màusắc…của đối tượng. Nó cung cấp 90% lượng thông tin mà con người nhận được từ tất cả ...