Tài liệu: Sự tương tác gen giữa các gen alen

Sự tương tác gen giữa các gen alen 1. Hiện tượng gây chết Sự tương tác giữa các alen trong trường hợp lai một tính đó là trường hợp gen gây chết. Đây là trường hợp làm biến đổi tỉ lệ theo định luật Mendel đơn giản nhất. Vi du: Ở chuôt , Ay: lông vàng (trội)
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tài liệu: Sự tương tác gen giữa các gen alen Sự tương tác gen giữa các gen alen1. Hiện tượng gây chếtSự tương tác giữa các alen trong trường hợp lai một tính đó là trường hợpgen gây chết. Đây là trường hợp làm biến đổi tỉ lệ theo định luậtMendel đơn giản nhất.Vi du: Ở chuôt , Ay: lông vàng (trội)a: đen hoặc sôcôla (lặn) Khi người ta lai chuột vàng ´ vàngF1: thu được hai loại chuột: 2 lông vàng : 1 lông khác (sô cô la), đồng thờitrong các lứa chuột đẻ ra thì số con của nó ít hơn 1/4 so với các tổ hợp laikhác.Các nhận xét này được đưa đến giả thiết là chuột lông vàng có kiểu gen dịhợp tử Aya khi chúng lai với nhau làm xuất hiện chuột AyAy không có sứcsống và chúng bị chết ở giai đoạn sớm của phôi.Người ta làm thí nghiệm giải phẫu chuột cái lông vàng đang mang thai trongtổ hợp lai giữa lông vàng ´ vàng đều xác định hiện tượng trên. Đó là trongdạ con của chuột mẹ có một số bào thai lông vàng không phát triển vì một sốbộ phận trong cỏ thể mang đặc điểm dị hình. Như thế chuột đồng hợp tửAyAy không có sức sống do alen Ay là alen gây chết không cho đồng hợptử sống được. Tác động của alen Ay về màu lông là trội so với alen a vì cơthể dị hợp tử Aya có màu lông vàng. Nhưng về mặt sức sống thì Ay lại lặnso với a vì tổ hợp Aya vẫn sống bình thường do alen a lấn át sự gây chết củaAy. Đây là ví dụ về gen có tác động này trội nhưng tác động kialà lặn so với alen tương ứng.Hiện tượng gen gây chết ở chuộtKêt qua phep lai giưa cac chuôt di hơp tư lông vang. Không phai tât ca cacchuôt ơ thê hê sau đêu sông sotSự tương tác giữa các alen của cùng một gen ở chuột lang agouti (1 allendạng hoang dại và nhiều allen đột biến)a. Chuột lưng đen, bụng vàng (trên - trái), bụng đen (trên - phải) và chuộtlang agouti (dưới).b. Kiểu gen và kiểu hình tương ứng của các allele của gen agouti.c. Lai giữa các dòng thuần tạo ra một dãy có thể có 3 allele theo một thứ tựtrội. Cho các cá thể F1 giao phối với nhau cho ra thế hệ F2 có tỷ lệ kiểu hìnhlà 3:1. điều này cho thấy A, at và a là các allele khác nhau của cùng một genTrường hợp này còn gặp một số đối tượng khác như cá chépKhi lai cá chép kính với nhauF1 : 1/4 AA : 2/4 Aa : 1/4 aa chết : 2 chép kính: 1 chép vảyỞ người bệnh thiếu máu hồng cầu liềm do đột biến:Người có kiểu gen SS: thiếu máu nặng chết trước khi trưởng thành. SA: sứckhỏe bình thường nhưng đôi khi có triệu chứng thiếu máu nhẹ.Bệnh hồng cầu lưỡi liềm ở người2. Sự tương tác giữa các alen của cùng một genGiữa các alen của cùng một gen có mối quan hệ trội và lặn. Trong mối tươngtác gen này người ta phát hiện ra hiện tượng một gen có nhiều hơn 2 alen.Ví dụ:- Sự di truyền nhóm máu A,B,O do 3 alen IA, IB, Io. Nhóm máu của đại giasúc có hơn 100 alen.- Sự di truyền màu mắt ruồi giấm do 1 gen gồm 1 dãy 12 alen quy định, alencuối cùng mắt trắng (w) và tính trội giảm dần theo hướng sau :W+ > Wsat > Wco > WW > Wap3 > Wch > We > Wbl > Wap > Wi >Wt > WTương ứng: đỏ dại - đỏ satsuma - san hô (coral) - rượu nho (wine) - trái đào(apricot) - cheri - son (eosin) - máu (blood) - trái đào (apricot) - ngà voi(ivory) - trắng đục (tinged) - trắng (white). Sự biểu hiện tính trạng màu mắtdo sự tương tác giữa hai alen với nhau: W+Wbl: hoang dại WcoWbl: đỏsan hô- Dãy alen trong việc xác định nhóm máu ở ngườiCác alen làm xuất hiện nhiều nhóm máu đặc trưng ở người, liên quanvới đặc điểm kháng nguyên của thể máu, quy định sự xuất hiện kháng thểđặc hiệu trong huyết thanh máu. Sự phát hiện ra nhóm máu là doLandsteiner, ông thấy trong một số trường hợp nhất định, khi truyền hồng cầungười này vào huyết thanh người khác có hiện tượng ngưng kết các thể máu.Khi truyền máu, hiện tượng này có thể gây chết. Người ta đã xác định tronghồng cầu có 2 kháng nguyên A và B, còn trong huyết thanh có 2kháng thể làm ngưng kết chúng. Quần thể người được phân ra theo đặc tínhcủa máu thành 4 nhóm: nhóm A có kháng nguyên A và kháng thể kháng B,nhóm B có kháng nguyên B và kháng thể kháng A, nhóm AB có cả 2 khángnguyên không có kháng thể, nhóm O không có kháng nguyên và có cả 2kháng thể.Phản ứng của 4 nhóm máu với huyết thanh có kháng thể kháng B và khángthể kháng A như sau: hồng cầu nhóm máu AB ngưng kết với huyết thanh cókháng thể kháng B và kháng thể kháng A. Hồng cầu nhóm A chỉ bị ngưng kếtbởi huyết thanh nhóm B. hồng cầu nhóm B chỉ bị ngưng kết bởi huyết thanhnhóm máu A. Hồng cầu nhóm O không bị ngưng kết trong cả 2 trường hợp.Phân tích quá trình di truyền các nhóm máu ở người đã chứng minh rằng 4nhóm máu được quy định do sự di truyền của 3 alen (IA, IB, Io). Nhóm máuAB là thể dị hợp có kiểu gen IAIB, nhóm A: IAIA, IAIO, nhóm B: IBIB,IBIO, nhóm O: IOIO. ...