Tài liệu tham khảo Thấp tim

Tài liệu tham khảo dành cho giáo viên, sinh viên đại học, cao đẳng chuyên ngành y khoa - Giáo trình thực hành tim mạch của học viên quân y giúp cung cấp và củng cố kiến thức về tim mạch.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tài liệu tham khảo Thấp tim thÊp tim ThÊp tim hay cßn gäi lμ thÊp khíp cÊp hoÆc sèt thÊp khíp(rheumatic fever) ®−îc coi lμ mét trong nh÷ng bÖnh cña hÖ miÔndÞch m« liªn kÕt hay thuéc hÖ thèng t¹o keo. Cho tíi nay, bÖnhvÉn kh¸ th−êng gÆp ë c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn (trong ®ã cã ViÖtnam) vμ lμ nguyªn nh©n hμng ®Çu cña bÖnh van tim ë ng−êi trÎtuæi. BÖnh th−êng gÆp ë løa tuæi tõ 6-15 tuæi, nh−ng kh«ng Ýttr−êng hîp x¶y ra ë løa tuæi 20 hoÆc h¬n n÷a. Ngμy nay, ng−êita ®· t×m ra nguyªn nh©n g©y bÖnh lμ do nhiÔm Liªn cÇu khuÈntan huyÕt nhãm A ®−êng h« hÊp trªn (Streptococcus A).I. Tiªu chuÈn chÈn ®o¸n bÖnh Cho ®Õn nay, thÕ giíi ®· thèng nhÊt dïng tiªu chuÈn Jones®−îc ®iÒu chØnh n¨m 1992 (B¶ng 11-1). ChÈn ®o¸n x¸c ®ÞnhthÊp tim khi cã b»ng chøng cña nhiÔm liªn cÇu A ®−êng h« hÊp(biÓu hiÖn l©m sμng cña viªm ®−êng h« hÊp trªn vμ/hoÆc lμmph¶n øng ASLO d−¬ng tÝnh vμ/hoÆc cÊy dÞch häng t×m thÊy liªncÇu), kÌm theo cã Ýt nhÊt 2 tiªu chuÈn chÝnh hoÆc cã 1 tiªu chuÈnchÝnh kÌm 2 tiªu chuÈn phô.B¶ng 11-1. Tiªu chuÈn Jones ®−îc ®iÒu chØnh n¨m 1992 trongchÈn ®o¸n thÊp tim. 1. Viªm tim: gÆp 41-83% sè bÖnh nh©n thÊp tim. Tiªu chuÈn Viªm tim cã biÓu hiÖn l©m sμng tõ nhÞp nhanh, chÝnh rèi lo¹n nhÞp (hay gÆp bloc nhÜ thÊt cÊp 1), hë van hai l¸ hoÆc van ®éng m¹ch chñ, viªm mμng ngoμi tim, viªm c¬ tim, ®Õn suy tim... 2. Viªm khíp: GÆp kho¶ng 80 %, lμ triÖu chøng rÊt cã ý nghÜa nh−ng kh«ng ph¶i ®Æc hiÖu hoμn toμn. BiÓu hiÖn lμ s−ng ®au khíp kiÓu di chuyÓn vμ kh«ng bao giê ®Ó l¹i di chøng ë khíp. 3. Móa giËt cña Sydenham: lμ rèi lo¹n vËn ®éng ngo¹i th¸p, víi vËn ®éng kh«ng môc ®Ých vμ kh«ng cè ý. 219 Bs Nguyễn Đức Nhân - www.dany1b.com Trân trọng giới thiệu 4. Nèt d−íi da: nèt cã ®−êng kÝnh 0,5-2cm, næi d−íi da, di ®éng tù do, kh«ng ®au, cã thÓ ®¬n ®éc hoÆc tËp trung thμnh ®¸m, th−êng thÊy ë gÇn vÞ trÝ c¸c khíp lín nh− khíp gèi. 5. Hång ban vßng: lμ nh÷ng ban ®á kh«ng ho¹i tö, nh¹t mμu ë gi÷a, vÞ trÝ th−êng ë th©n m×nh, mÆt trong c¸c chi vμ kh«ng bao giê ë mÆt. Th−êng mÊt ®i sau vμi ngμy. Tiªu 1. Sèt. chuÈn 2. §au khíp: ®au mét hoÆc nhiÒu khíp nh−ng kh«ng phô cã ®ñ c¸c triÖu chøng ®iÓn h×nh cña viªm khíp. 3. T¨ng cao protein C-reactive huyÕt thanh. 4. Tèc ®é m¸u l¾ng t¨ng. 5. §o¹n PQ kÐo dμi trªn ®iÖn t©m ®å. B»ng chøng cña nhiÔm liªn cÇu khuÈn nhãm A tr−íc ®ã 1. CÊy dÞch ngo¸y häng t×m thÊy liªn cÇu hoÆc test nhanh kh¸ng nguyªn liªn cÇu d−¬ng tÝnh. 2. T¨ng nång ®é kh¸ng thÓ kh¸ng liªn cÇu trong m¸u (Ph¶n øng ASLO > 310 ®v Todd).II. Sinh lý bÖnh Mèi liªn hÖ chÆt chÏ gi÷a viªm häng vμ thÊp tim ®· ®−îcbiÕt râ tõ n¨m 1930. Ng−êi ta thÊy r»ng: (1) Cã b»ng chøng cñasù t¨ng râ rÖt kh¸ng thÓ kh¸ng streptolysin O ë trong huyÕtthanh bÖnh nh©n bÞ thÊp tim. (2) HiÖu qu¶ râ rÖt cña kh¸ng sinhtrong phßng bÖnh thÊp tim lμ mét trong nh÷ng b»ng chøng hç trîcho c¬ chÕ trªn. ThÊp tim kh«ng ph¶i do trùc tiÕp liªn cÇu g©y ra mμ th«ngqua c¬ chÕ miÔn dÞch. Th«ng th−êng, sau kho¶ng 3 tuÇn viªm®−êng h« hÊp trªn bÖnh nh©n míi cã biÓu hiÖn cña thÊp tim. MétkhÝa c¹nh n÷a lμ thÊp tim rÊt Ýt khi x¶y ra ë bÖnh nh©n d−íi 5tuæi, khi mμ hÖ miÔn dÞch ch−a hoμn thiÖn ®Çy ®ñ nªn ph¶n øngchÐo cña c¬ thÓ ch−a ®ñ hiÖu lùc g©y ra thÊp tim. Kh¸ng nguyªn lμ c¸c protein M,T vμ R ë líp vá ngoμi cñaliªn cÇu A lμ yÕu tè quan träng nhÊt g©y ph¶n øng chÐo víi c¬thÓ. Khi liªn cÇu x©m nhËp vμo c¬ thÓ chóng ta, c¬ thÓ sÏ sinh ra220 Bs Nguyễn Đức Nhân - www.dany1b.com Trân trọng giới thiệuc¸c kh¸ng thÓ chèng l¹i vi khuÈn ®ã, nh−ng v« t×nh ®· chèng l¹ilu«n c¸c protein ë c¸c m« liªn kÕt cña c¬ thÓ, nhÊt lμ c¸c m« liªnkÕt ë van tim. Trong ®ã, protein M lμ yÕu tè kh«ng nh÷ng ®ÆchiÖu miÔn dÞch mμ cßn lμ yÕu tè g©y thÊp m¹nh nhÊt. Cã kho¶ng 3% sè bÖnh nh©n bÞ viªm ®−êng h« hÊp trªn doliªn cÇu nhãm A mμ kh«ng ®−îc ®iÒu trÞ triÖt ®Ó sÏ tiÕn triÓnthμnh thÊp tim, vμ cã kho¶ng 50% sè bÖnh nh©n ®· bÞ thÊp timsÏ bÞ t¸i ph¸t c¸c ®ît thÊp tim sau ®ã. NhiÔm liªn cÇu ngoμi dath−êng Ýt khi g©y thÊp tim.III. TriÖu chøng l©m sµng A. C¸c biÓu hiÖn chÝnh 1. Viªm tim: a. Viªm tim lμ mét biÓu hiÖn bÖnh lý nÆng cña thÊp tim vμ kh¸ ®Æc hiÖu. Cã kho¶ng 41-83% sè bÖnh nh©n thÊp tim cã biÓu hiÖn viªm tim. C¸c biÓu hiÖn cña viªm tim cã thÓ lμ viªm mμng trong tim, viªm mμng ngoμi tim, viªm c¬ tim. b. Viªm tim cã thÓ biÓu hiÖn tõ thÓ kh«ng cã triÖu chøng g× ®Õn c¸c dÊu hiÖu suy tim cÊp nÆng hoÆc tö vong. c. C¸c triÖu chøng l©m sμng cã thÓ gÆp ...