Tài liệu tham khảo: Viêm dạ dày

Tài liệu tham khảo dành cho giáo viên, sinh viên đại học, cao đẳng chuyên ngành y khoa - Giáo trình nội khoa của học viên quân y giúp cung cấp và củng cố kiến thức về nội khoa.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tài liệu tham khảo: Viêm dạ dày Bµi 7 VIªM D¹ DµYMôC TIªU 1. Ph©n lo¹i ®−îc c¸c bÖnh viªm d¹ dµy theo tÝnh chÊt m« häc, vÞ trÝ vµ c¬ chÕ bÖnh sinh. 2. M« t¶ ®−îc c¸c ®Æc ®iÓm m« häc cña viªm d¹ dµy m¹n. 3. LiÖt kª ®−îc c¸c ph−¬ng ph¸p ®iÒu trÞ thÝch øng víi c¸c lo¹i viªm d¹ dµy cÊp còng nh− m¹n. 4. Ph©n tÝch ®−îc môc ®Ých ®iÒu trÞ cña bµi thuèc Hoµng kú kiÕn trung thang trªn c¸c thÓ viªm d¹ dµy m¹n. 5. NhËn thøc ®−îc viªm d¹ dµy m¹n typ B Èn chøa mét nguy c¬ ung th− ho¸.1. §¹I C−¬NG Viªm d¹ dµy hay viªm niªm m¹c d¹ dµy lµ mét nhãm bÖnh mang tÝnhchÊt viªm cña niªm m¹c d¹ dµy bao gåm nh÷ng kh¸c nhau vÒ h×nh ¶nh l©msµng, ®Æc ®iÓm m« häc vµ c¬ chÕ g©y bÖnh. Th«ng th−êng nh÷ng ph©n lo¹i vÒ viªm d¹ dµy ®Òu ®Æt nÒn mãng trªn: − TÝnh chÊt cÊp hay m¹n cña l©m sµng − H×nh ¶nh m« häc − Sù ph©n bè theo vÞ trÝ − C¬ chÕ bÖnh sinh2. BÖNH HäC2.1. Theo y häc hiÖn ®¹i2.1.1. Viªm d¹ dµy cÊp a. Phèi hîp víi Helicobacter Pylori (HP) K h ë i ® Ç u c ñ a s ù n h iÔ m H P lµ s ù t ¨ n g a c id d Þ c h v Þ t ¹ m t h ê i v µ s a u ® ãkho¶ng 1 n¨m sÏ lµ t×nh tr¹ng gi¶m acid.120 Copyright@Ministry Of Health BÖnh nh©n th−êng cã nh÷ng khã chÞu ë vïng th−îng vÞ nh−ng phÇn línlµ kh«ng triÖu chøng. Nªn nhí r»ng kh«ng ph¶i lóc nµo néi soi vµ sinh thiÕt còng t×m thÊy®−îc HP. b. Do nhiÔm c¸c vi sinh vËt kh¸c Viªm tÊy d¹ dµy (phlegmonous gastritis) víi sù tÈm nhuém, tÕ bµo viªmlan to¶ kh¾p v¸ch d¹ dµy, sù ho¹i tö m« vµ h×nh ¶nh nhiÔm trïng toµn th©nmµ vi sinh vËt g©y bÖnh cã thÓ lµ Streptococcus, Staphylococcus, Proteus,Hemophilus hoÆc E. coli; ®èi t−îng dÔ bÞ nguy c¬ th−êng lµ nh÷ng bÖnh nh©nbÞ suy gi¶m miÔn dÞch. ViÖc ®iÒu trÞ ph¶i chó träng ®Õn båi hoµn n−íc ®iÖn gi¶i, tiªm truyÒnkh¸ng sinh vµ nÕu kh«ng hiÖu qu¶ ph¶i c¾t bá toµn bé d¹ dµy. Ngoµi ra siªu vi Herpes simplex vµ Cytomegalovirus còng cã thÓ g©yviªm chît d¹ dµy (erosive gastritis) trªn nh÷ng ng−êi bÞ suy gi¶m miÔm dÞch.2.1.2. Viªm d¹ dµy m¹n Víi h×nh ¶nh m« häc lµ sù tÈm nhuém tÕ bµo l©m ba vµ t−¬ng bµo, sùph©n bè vÞ trÝ viªm cã tÝnh chÊt r¶i r¸c kh«ng ®Òu. VÒ diÔn tiÕn, khëi ®Çu hiÖn t−îng viªm chØ x¶y ë vïng n«ng vµ s©u cñaniªm m¹c d¹ dµy, sau ®ã sÏ tiÕn tíi hñy ho¹i c¸c tuyÕn cña d¹ dµy vµ cuèicïng sÏ cã h×nh ¶nh biÕn dÞ c¸c tuyÕn vµ teo ®i. a. Dùa vµo h×nh ¶nh m« häc ta cã − Lo¹i viªm n«ng: lµ giai ®o¹n khëi ®Çu, hiÖn t−îng viªm chØ giíi h¹n ë líp lamina propia víi sù tÈm nhuém cña tÕ bµo viªm vµ phï nÒ c¸c tuyÕn d¹ dµy. − Lo¹i viªm teo: lµ b−íc ph¸t triÓn kÕ tiÕp víi hiÖn t−îng tÈm nhuém sÏ tr¶i dµi tíi líp niªm m¹c s©u vµ ph©n bè tõ hang vÞ lªn ®Õn th©n vµ ®¸y d¹ dµy. ë ®©y sÏ cã sù rèi lo¹n cÊu tróc vµ hñy ho¹i c¸c tuyÕn d¹ dµy. − T e o d ¹ d µ y : l µ g ia i ® o ¹ n c u è i c ï n g m µ c Ê u t r ó c c ¸ c t u y Õ n d ¹ d µ y s Ï b i Õ n mÊt, trong ®ã xen kÏ víi m« liªn kÕt lµ r¶i r¸c mét Ýt tÕ bµo viªm. VÒ ®¹i thÓ niªm m¹c d¹ dµy trë nªn máng vµ cã thÓ thÊy ®−îc c¸c m¹chm¸u khi néi soi d¹ dµy. C¸c tuyÕn d¹ dµy sÏ chuyÓn d¹ng thµnh c¸c tuyÕn niªm m¹c ruét non víinh÷ng goblet cell vµ lµ yÕu tè tiÒm Èn cho viÖc ung th− ho¸. b. C¸c lo¹i viªm d¹ dµy m¹n − Viªm d¹ dµy type B (antral predominant, HP gastritis, environmental gastritis): lo¹i nµy rÊt th−êng gÆp, ë ng−êi trÎ bÖnh chØ ¶nh h−ëng ®Õn vïng hang vÞ nh−ng ë ng−êi giµ l¹i lan to¶ toµn bé d¹ dµy. Tû lÖ viªm 121 Copyright@Ministry Of Health nµy sÏ gia t¨ng theo tuæi kÓ tõ khi bÖnh nh©n bÞ nhiÔm HP (chiÕm 78% ë ng−êi trªn 50 tuæi vµ 100% ë ng−êi trªn 70 tuæi), thêi gian qu¸ ®é cña hiÖn t−îng viªm tõ khu tró ®Õn lan to¶ trung b×nh lµ 15 - 20 n¨m. Nguyªn nh©n chñ yÕu cña bÖnh lµ do HP. H×nh ¶nh m« häc cho thÊy sùtÈm nhuém dµy ®Æc cña lympho vµ t−¬ng bµo ë líp lamina propia vµ sù th©mnhËp b¹ch cÇu ®a nh©n vµo líp biÓu b× còng nh− lu«n lu«n t×m thÊy HP tronggiai ®o¹n viªm n«ng. Ngoµi ra, ng−êi ta còng cã thÓ t×m thÊy kh¸ng thÓ kh¸ngtÕ bµo thµnh vµ kh¸ng gastrin. Viªm d¹ dµy do HP m¹n sÏ ®−a ®Õn viªm teo d¹ dµy: nhiÒu ®iÓm ho¹i tö,teo d¹ dµy vµ g©y dÞ s¶n tuyÕn niªm m¹c d¹ dµy còng nh− chÝnh sù ®iÒu trÞb»ng c¸c thuèc øc chÕ sù tiÕt HCl sÏ ph¸t triÓn thªm hiÖn t−îng teo d¹ dµy vµlµm t¨ng nguy c¬ ung th−, adenocarcinoma (nguy c¬ nµy cao gÊp 3 - 6 lÇn ën g − ê i c ã h u y Õ t t h a n h ( +) v í i H P ) . Do ® ã ® Ó c h È n ® o ¸ n x ¸ c ® Þn h n ª n s i n h t h i Õ tc¸c vïng nghi ngê viªm. Tuy nhiªn, v× c¬ chÕ bÖnh sinh gi÷a lo¹i viªm d¹ dµy typ B víiadenocarcinoma ®· râ nªn kh«ng cã ®iÒu trÞ ®Æc hiÖu cho lo¹i viªm d¹ dµy nµy. Ngoµi ra sù nhiÔm trïng víi HP liªn quan ®Õn bÖnh lypophoma, tÕ bµolympho B møc ®é thÊp mµ viÖc ®iÒu tr ...