Tài liệu tham khảo: Viêm đa dây thần kinh

Tài liệu tham khảo dành cho giáo viên, sinh viên đại học, cao đẳng chuyên ngành y khoa - Giáo trình nội khoa của học viên quân y giúp cung cấp và củng cố kiến thức về nội khoa.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tài liệu tham khảo: Viêm đa dây thần kinh Bµi 26 VIªM §A D©Y THÇN KINHMôC TIªU 1. Nªu ®−îc ®Þnh nghÜa vµ nh÷ng yÕu tè dÞch tÔ häc cña nh÷ng lo¹i bÖnh lý thÇn kinh ngo¹i biªn. 2. Tr×nh bµy ®−îc nguyªn nh©n vµ c¬ chÕ sinh bÖnh cña bÖnh lý thÇn kinh ngo¹i biªn theo lý luËn YHCT. 3. ChÈn ®o¸n ®−îc 06 thÓ l©m sµng theo YHCT. 4. Tr×nh bµy ®−îc nh÷ng nguyªn t¾c ®iÒu trÞ bÖnh lý thÇn kinh ngo¹i biªn theo YHHD vµ YHCT. 5. Tr×nh bµy ®−îc ph−¬ng ph¸p ®iÒu trÞ bÖnh lý thÇn kinh ngo¹i biªn (dïng thuèc vµ kh«ng dïng thuèc cña y häc cæ truyÒn). 6. Gi¶i thÝch ®−îc c¬ së lý luËn cu¶ viÖc ®iÒu trÞ bÖnh lý thÇn kinh ngo¹i biªn b»ng YHCT.I. §¹I C−¬NG Tæn th−¬ng thÇn kinh ngo¹i biªn lµ tËp hîp nhiÒu bÖnh lý víi nh÷ng biÓuhiÖn l©m sµng kh¸c nhau. Kh¸m l©m sµng trong héi chøng nµy rÊt quan träng®Ó cã thÓ t×m ra ®−îc nguyªn nh©n. ViÖc t×m kiÕm nµy cÇn thiÕt ®Õn nçi cho®Õn tËn ngµy nay vÉn ph¸t hiÖn thªm nh÷ng héi chøng míi vµ lµm ph¸t triÓnrÊt nhiÒu cho viÖc ®iÒu trÞ. §· cã rÊt nhiÒu héi chøng ®−îc ®Þnh nghÜa tr−íc®©y: − §Çu tiªn lµ viªm ®a d©y thÇn kinh (polyneuropathy) víi bÖnh lý tæn th−¬ng hai bªn, ®èi xøng, cã rèi lo¹n c¶m gi¸c hoÆc rèi lo¹n c¶m gi¸c - vËn ®éng. §©y lµ bÖnh c¶nh th−êng gÆp nhÊt. − Viªm nhiÒu d©y thÇn kinh (multineuropathy, cßn ®−îc gäi lµ multiple mononeuropathy) mµ biÓu hiÖn cña nã kh«ng ®èi xøng. BÖnh c¶nh nµy chñ yÕu gÆp trong nh÷ng bÖnh lý thÇn kinh ngo¹i biªn cã liªn quan ®Õn t×nh tr¹ng viªm ®éng m¹ch nhÊt lµ viªm nót quanh ®éng m¹ch, bÖnh tiÓu ®−êng, bÖnh porphyrin.440 Copyright@Ministry Of Health − Cuèi cïng lµ nh÷ng tr−êng hîp viªm ®a rÔ d©y thÇn kinh mµ tæn th−¬ng x¶y ra tuÇn tù ë th©n vµ rÔ thÇn kinh, tæn th−¬ng võa ë xa võa ë gÇn. TÝnh chÊt cÊp hay m¹n cña bÖnh lý nµy ®−îc dùa trªn t×nh tr¹ng diÔn tiÕn cña bÖnh d−íi hay trªn 6 th¸ng.II. BÖNH Lý TæN TH−¬NG THÇN KINH NGO¹I BIªN THEO Y HäCHIÖN §¹I A. VIªM §A D©Y THÇN KINH BÖnh lý thÇn kinh ngo¹i biªn nµy th−êng gÆp nhÊt vµ cã thÓ xuÊt hiÖntrong nhiÒu bÖnh kh¸c nhau, do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau g©y nªn.1. Viªm ®a d©y thÇn kinh do dïng thuèc PhÇn lín c¸c tr−êng hîp lµ tæn th−¬ng sîi trôc dÉn ®Õn bÖnh c¶nh rèilo¹n c¶m gi¸c, hoÆc rèi lo¹n c¶m gi¸c - vËn ®éng; rÊt hiÕm khi chØ biÓu hiÖn rèilo¹n vËn ®éng. BÖnh lý nµy th−êng gÆp h¬n nh÷ng tr−êng hîp viªm ®a d©ythÇn kinh (V§DTK) do ®éc chÊt.1.1. Tæn th−¬ng sîi trôc TÝnh chÊt chñ yÕu cña bÖnh lµ b¸n cÊp vµ m¹n. Nh÷ng dÊu chøng ®Çu tiªn trong phÇn lín c¸c tr−êng hîp lµ rèi lo¹n c¶mgi¸c ë ngän chi, di chuyÓn dÇn vÒ gèc chi. TriÖu chøng næi bËt lµ tª, gi¶m c¶mgi¸c; hoÆc hiÕm h¬n lµ ®au ë ngãn ch©n - bµn ch©n, sau ®ã lµ bµn tay. BiÓu hiÖn l©m sµng giai ®o¹n ®Çu th−êng nghÌo nµn gåm gi¶m c¶m gi¸c®au vµ nãng l¹nh ë phÇn xa cña chi d−íi vµ gi¶m ph¶n x¹ g©n gãt. Gi¶m vËn®éng xuÊt hiÖn trÔ nhÊt vµ th−êng chØ lµ dÊu bµn ch©n rít. DÊu ®iÖn c¬ cã gi¸ trÞ quan träng. DÊu chøng nµy lóc ®Çu xuÊt hiÖn ë chid−íi, sau ®ã míi xuÊt hiÖn ë chi trªn. Trõ tr−êng hîp ®Æc biÖt, dÞch n·o tñyth−êng trong giíi h¹n b×nh th−êng. Gi¶i phÉu bÖnh lý thÇn kinh - c¬ ®«i khicÇn thiÕt cho chÈn ®o¸n vµ cung cÊp t− liÖu gîi ý vÒ mét nguyªn nh©n. Ngõng dïng thuèc sÏ lµm gi¶m V§DTK. Tuy nhiªn sù håi phôc cßn tïythuéc rÊt lín vµo c¬ ®Þa (lín tuæi, cã bÖnh kÌm theo… sÏ lµm chËm thêi gianhåi phôc), thêi gian, møc ®é trÇm träng cña ngé ®éc thuèc vµ vµo nh÷ng yÕu tèc¸ nh©n cßn ch−a ®−îc biÕt râ. 1.1.1. Almitrin (Bismesylate d’) § − î c ph ¸ t h i Ö n ® Ç u t i ª n n¨ m 1 9 8 5 b ë i G h Ð ra rd i R . vµ c é n g s ù t rª nnh÷ng bÖnh nh©n sau thêi gian dµi dïng vectarion (bÖnh ®−êng h« hÊp m¹ntÝnh). N¨m 1989, Bouche P. vµ céng sù b¸o c¸o vÒ nh÷ng tai biÕn sau thêi giandµi dïng duxil (phèi hîp gi÷a almitrin vµ raubasin). 441 Copyright@Ministry Of Health BÖnh c¶nh lµ V§DTK thÓ rèi lo¹n c¶m gi¸c - vËn ®éng: rèi lo¹n c¶m gi¸cxuÊt hiÖn tr−íc tiªn vµ ¶nh h−ëng ®Õn tÊt c¶ c¸c lo¹i c¶m gi¸c (®au, nhiÖt ®é,rung, c¶m gi¸c b¶n thÓ). BÖnh cã diÔn tiÕn b¸n cÊp, chËm vµ th−êng cã kÌm gÇy toµn th©n. DÊuliÖt vËn ®éng ®Õn trÔ h¬n, xuÊt hiÖn ®Çu tiªn ë phÇn xa cña chi. ChÈn ®o¸n x¸c ®Þnh nhê ®iÖn c¬ vµ gi¶i phÉu bÖnh (cho thÊy bÖnh ë baomyelin cña c¸c sîi thÇn kinh cã ®−êng kÝnh trung b×nh vµ lín). C¸ch ®iÒu trÞ tèt nhÊt lµ phßng ngõa: kh«ng dïng thuèc trªn bÖnh nh©ncã nguy c¬ ngé ®éc thÇn kinh (tiÓu ®−êng, suy thËn, ®ang dïng mét lo¹i thuèc®éc thÇn kinh kh¸c), ngõng ngay thuèc khi xuÊt hiÖn triÖu chøng tª ch©n. 1.1.2. Dapson RÊt th−êng dïng trong ®iÒu trÞ phong hoÆc mét sè bÖnh ngoµi da (nh−Acne conglobata hoÆc nhiÔm Pneumocystis carinii). Thuèc dÔ g©y ®éc khi dïng®Õn liÒu > 400mg/ngµy trong mét thêi gi ...