Tài liệu y khoa: Viêm màng ngoài tim cấp

Tài liệu tham khảo dành cho giáo viên, sinh viên đại học, cao đẳng chuyên ngành y khoa - Giáo trình thực hành tim mạch của học viên quân y giúp cung cấp và củng cố kiến thức về tim mạch.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tài liệu y khoa: Viêm màng ngoài tim cấp Viªm mμng ngoμi tim cÊp Viªm mμng ngoμi tim lμ mét t×nh tr¹ng bÖnh lý cã nguångèc do ph¶n øng viªm cña mμng ngoμi tim víi c¸c triÖu chøngchÝnh lμ ®au ngùc, tiÕng cä mμng ngoμi tim vμ c¸c biÕn ®æi ®iÖnt©m ®å. BÖnh hay gÆp ë nam giíi h¬n so víi n÷ giíi. C¸c thÓ bÖnh vμ nguyªn nh©n g©y bÖnh cña viªm mμngngoμi tim cÊp rÊt ®a d¹ng. Nguyªn nh©n hay gÆp nhÊt lμ: viªmmμng ngoμi tim cÊp v« c¨n, do virus, do vi khuÈn (nhÊt lμ vikhuÈn lao), t¨ng urª m¸u, sau nhåi m¸u c¬ tim, ung th− vμ chÊnth−¬ng.I. Viªm mµng ngoµi tim cÊp kh«ng râ c¨n nguyªn Cã kh¸ nhiÒu c¸c tr−êng hîp viªm mμng ngoμi tim cÊp kh«ng t×m thÊy nguyªn nh©n g©y bÖnh, ng−êi ta cho r»ng ®¹i ®a sè c¸c tr−êng hîp nμy cã nguån gèc do virus. Tuy nhiªn viÖc ph©n lËp t×m ra chÝnh x¸c virus g©y bÖnh hiÖn cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n vÒ mÆt kü thuËt. A. TriÖu chøng l©m sµng 1. TriÖu chøng c¬ n¨ng: a. §au ngùc do viªm mμng ngoμi tim th−êng ®au ë sau x−¬ng øc, ®au buèt, cã thÓ møc ®é nÆng d÷ déi nh−ng còng cã thÓ ©m Ø kÐo dμi suèt ngμy, ®au th−êng lan lªn cæ vμ ra sau l−ng. Kinh ®iÓn ®au th−êng t¨ng lªn khi ho vμ khi hÝt vμo s©u. b. Th−êng kÌm theo sèt vμ dÊu hiÖu ®au mái c¬ nh− c¸c tr−êng hîp nhiÔm virus th«ng th−êng. c. Khã thë ®«i khi cã thÓ gÆp nh−ng th«ng th−êng xuÊt hiÖn sau giai ®o¹n ®au ngùc khi viªm mμng ngoμi tim cÊp diÔn biÕn thμnh trμn dÞch mμng ngoμi tim. d. BÖnh nh©n th−êng c¶m gi¸c c¨ng th¼ng, buån b· vμ khã chÞu. 399 Bs Nguyễn Đức Nhân - www.dany1b.com Trân trọng giới thiệu 2. TriÖu chøng thùc thÓ: a. Nghe tim lμ dÊu hiÖu chñ yÕu ®Ó chÈn ®o¸n. Nghe thÊy cã tiÕng cä mμng ngoμi tim. TiÕng cä th−êng th«, r¸p, rÝt, cã ©m ®é cao. Nã cã thÓ thay ®æi theo thêi gian vμ t− thÕ bÖnh nh©n hoÆc khi bÖnh nh©n hÝt vμo s©u. Kinh ®iÓn tiÕng cä sÏ cã ba thêi kú t−¬ng øng víi t©m nhÜ co, t©m thÊt co vμ tiÒn t©m tr−¬ng. Tuy nhiªn, th«ng th−êng chóng ta chØ nghe thÊy tiÕng cä trong thêi kú t©m nhÜ vμ t©m thÊt co, thËm chÝ chØ nghe thÊy trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh mμ th«i. b. VÞ trÝ tèt nhÊt ®Ó nghe thÊy tiÕng cä mμng ngoμi tim lμ ë phÝa thÊp cña bê tr¸i x−¬ng øc, khi bÖnh nh©n ngåi h¬i cói ra tr−íc vμ hÝt s©u vμo råi nÝn thë. B. C¸c xÐt nghiÖm chÈn ®o¸n 1. §iÖn t©m ®å (§T§): Kinh ®iÓn §T§ sÏ diÔn biÕn qua 4 giai ®o¹n. §©y lμ xÐt nghiÖm rÊt cã gi¸ trÞ ®Ó chÈn ®o¸n x¸c ®Þnh, chÈn ®o¸n ph©n biÖt vμ ®¸nh gi¸ giai ®o¹n viªm mμng ngoμi tim cÊp. a. Giai ®o¹n ®Çu th−êng xuÊt hiÖn vμi giê sau c¬n ®au ngùc ®Çu tiªn. §©y lμ giai ®o¹n rÊt khã ph©n biÖt víi dÊu hiÖu t¸i cùc sím hay nhåi m¸u c¬ tim cÊp trªn ®iÖn t©m ®å. Kinh ®iÓn giai ®o¹n 1 sÏ gåm c¸c dÊu hiÖu ®o¹n ST chªnh lªn ®ång h−íng víi sãng T d−¬ng ë c¸c chuyÓn ®¹o tr−íc tim. b. Giai ®o¹n thø hai xuÊt hiÖn vμi ngμy sau víi ®o¹n ST trë vÒ ®−êng ®¼ng ®iÖn, sãng T dÑt xuèng. c. Giai ®o¹n ba lμ giai ®o¹n sãng T ©m ®¶o ng−îc. d. Sau vμi ngμy ®Õn vμi tuÇn sãng T sÏ d−¬ng trë l¹i, ®©y lμ giai ®o¹n cuèi cïng cña bÖnh. e. NÕu viªm mμng ngoμi tim cÊp cã trμn dÞch mμng tim, §T§ cã thÓ cã dÊu hiÖu ®iÖn thÕ gi¶m (nhÊt lμ ë c¸c chuyÓn ®¹o ngo¹i vi) vμ dÊu hiÖu lu©n phiªn ®iÖn häc.400 Bs Nguyễn Đức Nhân - www.dany1b.com Trân trọng giới thiệu H×nh 22-1. TiÕn triÓn trªn ®iÖn tim tõ giai ®o¹nVMNT cÊp (trªn) chuyÓn sang giai ®o¹n b¸n cÊp (d−íi).2. Chôp tim phæi: h×nh tim to th−êng chØ thÊy trong c¸c tr−êng hîp cã trμn dÞch mμng ngoμi tim phèi hîp vμ ®©y còng kh«ng ph¶i lμ dÊu hiÖu ®Æc hiÖu gióp chÈn ®o¸n.3. CÊy m¸u, cÊy ®êm vµ dÞch hót d¹ dµy cã kh¶ n¨ng gióp chÈn ®o¸n mét sè c¸c tr−êng hîp viªm mμng ngoμi tim phøc t¹p nh− do lao (sau 1 tuÇn), nhiÔm khuÈn huyÕt hay viªm néi t©m m¹c nhiÔm khuÈn.4. XÐt nghiÖm m¸u: th−êng cã t¨ng b¹ch cÇu, m¸u l¾ng t¨ng vμ t¨ng men creatine phosphokinase MB.5. Siªu ©m tim: a. Siªu ©m tim th−êng ®−îc chØ ®Þnh trong c¸c tr−êng hîp ë giai ®o¹n sau cña bÖnh (vμi tuÇn sau dÊu hiÖu l©m sμng ®Çu tiªn xuÊt hiÖn) hay khi cã biÕn ®æi huyÕt ®éng tuy nhiªn còng cã thÓ thùc hiÖn th−êng quy trong tÊt c¶ c¸c tr−êng hîp ®Ó chÈn ®o¸n lo¹i trõ. DÊu hiÖu cã thÓ gÆp trªn siªu ©m lμ kho¶ng trèng siªu ©m do dÞch mμng ngoμi tim g©y ra (8 ®Õn 15% c¸c tr−êng hîp viªm mμng ...