Tản mạn Hậu mắm tôm và vấn đề xin lỗi

Tản mạn Hậu mắm tôm và vấn đề xin lỗi Nguyễn Văn Tuấn Medicine is a science of uncertainty, and an art of probability (tạm dịch: Y khoa là một khoa học của sự bất định, và một nghệ thuật của xác suất) William Osler (1849 – 1919) Sau khi bệnh tả được khống chế và mắm tôm được “minh oan”, Bộ Y tế rút lại lệnh cấm mắm tôm. Nhưng trong thời gian qua lệnh cấm mắm tôm đã gây nhiều thiệt hại cho các doanh nghiệm sản xuất và phân phối món ăn quốc hồn quốc túy này. Trả...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tản mạn Hậu mắm tôm và vấn đề xin lỗi Tản mạn Hậu mắm tôm và vấn đề xin lỗi Nguyễn Văn Tuấn Medicine is a science of uncertainty, and an art of probability (tạm dịch: Y khoa là một khoa học của sự bất định, và một nghệ thuật của xác suất) William Osler (1849 – 1919) Sau khi bệnh tả được khống chế và mắm tôm được “minh oan”, Bộ Y tế rút lại lệnh cấm mắm tôm. Nhưng trong thời gian qua lệnh cấm mắm tôm đã gây nhiều thiệt hại cho các doanh nghiệm sản xuất và phân phối món ăn quốc hồn quốc túy này. Trả lời câu hỏi tại sao Bộ Y tế không xin lỗi về những thiệt hại do lệnh cấm mắm tôm của phóng viên báo Người lao động, ông Nguyễn Huy Nga (Cục trưởng Cục Y tế Dự phòng) cho biết ““Tại diễn đàn kỳ họp thứ 2, Quốc hội khóa XII, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Quốc Triệu đã nói rồi - “nhân dân thông cảm, trong lúc có dịch bệnh, mạng người là quan trọng. Phóng viên hỏi cụ thể hai chữ “xin lỗi”, nhưng ông cục trưởng thì kể lại lời xin “thông cảm” của ông Bộ trưởng. Như vậy ông cục trưởng vẫn chưa trả lời câu hỏi của phóng viên. Bài này sẽ bàn về hai chữ “xin lỗi” và những khuất tuất trong vấn đề mắm tôm, và cũng như là một kinh nghiệm cho tương lai. *** Mắm tôm là một món ăn khiêm tốn nhưng hàm chứa đậm đà bản sắc văn hóa ẩm thực của nền văn minh nông nghiệp. Món ăn khiêm tốn đó đã tồn tại hàng trăm năm, thậm chí hàng ngàn năm, nhưng bổng một sớm một chiều trở thành tâm điểm của giới y tế và báo chí. Giới y tế thì khẳng định mắm tôm là nguyên nhân của sự bộc phát bệnh tả vào đầu tháng 10 vừa qua. Điều đáng nói ở đây là sự kết tội mắm tôm không dựa vào một bằng chứng khoa học đáng tin cậy nào hay một logic y học nào cả! Còn giới báo chí, chỉ vì hai chữ “khẳng định” của một giới chức y tế, một số phóng viên sốt sắng đem món ăn đó lên bàn mỗ bằng … cây bút, bàn phiếm vi tính! Người ta nói trong chiến tranh sức mạnh của một ngòi bút có khi bằng một sư đoàn, và nếu hiểu như thế thì trong vụ bệnh tả vừa qua, bàn phiếm vi tính có ảnh hưởng gấp trăm lần sự thật khoa học vốn lạnh lùng. Chỉ cần một tấm ảnh mắm tôm màu tím đen (xem rất nghi ngờ) bên cạnh một đĩa rau màu xanh mơn mởn được bày biện trên một cái bàn mang màu thời gian trong một quán cóc bên lề đường giao vào công chúng một ấn tượng mạnh mẽ về sự có tội của món ăn truyền thống này. Trước một bức ảnh như thế, tất cả các sự thật khoa học rằng mắm tôm không hàm chứa vi khuẩn tả bị nhạt nhòa. Có thể nói không ngoa rằng trong vụ mắm tôm vừa qua cảm tính đã thắng lí trí. Tiếp theo đó là hàng trăm mẫu mắm tôm được đem đi xét nghiệm xem có hàm chứa vi khuẩn tả hay không. Nhưng tất cả kết quả đều âm tính, tức không có nhiễm vi khuẩn tả. Thật ra, kết quả này hoàn toàn phù hợp với các nghiên cứu khoa học từ 20 năm qua cho thấy trong điều kiện nồng độ muối cao nh ư mắm tôm (và các thực phẩm tương tự như nước mắm chẳng hạn) thì vi khuẩn tả không thể nào tồn tại được. Nếu các giới chức y tế chịu khó tham khảo y văn thì có lẽ Nhà nước đã tiết kiệm được một số tiền bạc và không hao tốn nhân lực như vừa qua. Nhưng thời gian là liều thuốc tuyệt vời nhất để hóa giải vấn đề. Sau ba tuần thảo luận và xét nghiệm, đến ngày 21/11, Thứ trưởng Bộ Y tế Trịnh Quân Huấn kết luận: “Thịt chó, mắm tôm không phải là nguyên nhân gây bệnh trong vụ dịch này nữa. Mà nguyên nhân là thực phẩm tươi sống, thực phẩm nguội và nguồn nước đang bị ô nhiễm nặng nề”. Các nhà sản xuất mắm tôm được phép hoạt động trở lại. Giới báo chí bây giờ đặt vấn đề xin lỗi. Báo Pháp Luật TPHCMM đặt vấn đề “Mắm tôm ‘vô tội’ nh ưng chưa có ai xin lỗi, bồi thường thiệt hại cho người sản xuất, mua bán mắm.” Không ai trong Bộ Y tế trả lời và lên tiếng. Khi được phóng viên báo Người lao động hỏi về vấn đề xin lỗi, ông Nguyễn Huy Nga (Cục trưởng Cục Y tế Dự phòng) cho biết: “Tại diễn đàn kỳ họp thứ 2, Quốc hội khóa XII, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Quốc Triệu đã nói rồi – ‘nhân dân thông cảm, trong lúc có dịch bệnh, mạng người là quan trọng’.” Tôi e rằng ông Cục trưởng hiểu lầm tiếng Việt, bởi vì trong tiếng Việt ta, động từ “xin lỗi” khác với “thông cảm”. Từ điển Tiếng Việt giải thích động từ “xin lỗi” như sau: “Xin được tha thứ vì đã biết lỗi; công thức xã giao dùng để mở đầu khi làm phiền người khácc”. Còn “thông cảm” thì Từ điển định nghĩa là “hiểu thấu khó khăn riêng và chia sẻ tâm tư tình cảm. Quyết định cấm mắm tôm một cách vô căn cứ khoa học là một quyết định sai, và cái sai lầm này đã chẳng những làm phiền mà còn gây nên thiệt hại vật chất cho các nhà sản xuất và phân phối. Những “nạn nhân” này cần xin lỗi, chứ không cần thông cảm. Thật ra thông cảm hơi thừa, bởi vì ai mà không chia sẻ những khó khăn của Bộ Y tế trong công tác phòng chống dịch bệnh!? Trong thực hành y khoa, người ta phân biệt giữa hai cụm từ xin lỗi và xin được thông cảm. Khi một bệnh nhân nằm bệnh viện và bị biến chứng không phải do sai lầm của bệnh viện, ban gi ...