Tản mạn Mai vàng

Tao nhân mặc khách thưởng ngoạn hoa mai, không chỉ nhìn sắc màu vàng rực, mà là sự bâng khuâng nơi hương ngầm của hoa: không thắm đượm như hoa Hồng, không nồng ngát như Dạ lan, không âm thầm như hoa Ngâu… Hương mai rất nhẹ nhàng, thanh cao rất khó thưởng thức. Phải người tinh nhạy lắm mới cảm thấy vì là một thứ “ám hương”, nếu tâm tình con người vọng động thì khó mà cảm nhận được! Đặc biệt khi tiết trời càng lạnh, khiến cho mai càng tỏa hương thơm nên còn gọi là...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tản mạn Mai vàng Tản mạn Mai vàng Tao nhân mặc khách thưởng ngoạn hoa mai, không chỉ nhìn sắc màu vàng rực,mà là sự bâng khuâng nơi hương ngầm của hoa: không thắm đượm như hoa Hồng,không nồng ngát như Dạ lan, không âm thầm như hoa Ngâu… Hương mai rất nhẹnhàng, thanh cao rất khó thưởng thức. Phải người tinh nhạy lắm mới cảm thấy vì làmột thứ “ám hương”, nếu tâm tình con người vọng động thì khó mà cảm nhận được!Đặc biệt khi tiết trời càng lạnh, khiến cho mai càng tỏa hương thơm nên còn gọi là“lãnh hương”, và chính điều đó làm cho ta yêu quí mai vàng hơn. Thử đọc bài “Mai hương” của Hoàng Mai Phi: Mai cành búp nở chào xuân, Hương vàng nắng tỏa từng cân trên ngàn. Mai em có nhớ tiếng đàn, Hương thơm đừng chất phũ phàng theo mưa. Mai về anh nhớ năm xưa, Hương thầm quyện lối so vừa bước chân. Mai còn lắng đọng ngoài sân, Hương thơm lơ lửng chào xuân hoa vàng. Mai đây em có ngỡ ngàng, Hương thơm đọng lại bóng chàng yêu thơ. Mai em còn nhớ hay mơ, Hương ơi! Hãy nhớ vần thơ anh làm. Mai kia vẫn nở rộn ràng, Hương êm vẫn khép nép vàng dễ thương. Mai hoa còn khép mùi hương, Hương thơm đọng lại liễu nhường hoa mai! Hoa mai không những đã gây rung cảm tạo văn hóa thưởng ngoạn mà còn làniềm ao ước của các cao nhân: Đào Tấn, khi lên đỉnh Mai Phong tìm đất thọ, đứngtrên mỏm đá lặng yên cười: “Mai sơn tha nhật tàn mai cốt, Ứng hữu mai hoa tác mộng hồn”. Nghĩa là : Núi mai rồi gửi xương mai đấy, Ước mộng hồn ta hóa đóa Mai. Do mai vàng là hóa thân của người khai canh bảo vệ xóm làng, nên thườngđược trồng ở sân đình chùa miếu mạo, và trong tâm thức người Việt, đây là một loàihoa chưng tết chủ đạo, ai cũng mong nụ mai nở ngay vào đêm giao thừa rồi kéo dàisuốt những ngày xuân cùng những lá non nẩy lộc tươi mát mới, như thế thì cây maiđược xem như là linh vật cát tường mang lại may mắn, là điềm thịnh vượng, phát lộc,phát tài, sự hạnh phúc, sung túc cho gia đình hay đoàn thể khởi sự một chu kỳ mới.Ngược lại, người ta rất kiêng cữ nếu cành mai không nở hoặc héo rũ đúng ngày MồngMột tết. Từ đó sinh ra tục “Bói Mai” để đoán hậu vận khi xem cây mai nở hoa như thếnào! Về triết lý nhân sinh, là hóa thân từ cô gái nên mai thường biểu hiện cái nétduyên dáng, đoan trang, hiền hậu của người phụ nữ (Mai nữ), nhưng cô gái ấy rấtdũng cảm, có chí nam nhi nên cũng lại biểu hiện cho đấng quân tử. Vì xuất thân từ núirừng nên còn được gọi là “Mai núi”, và do phải chen tìm đất sống với những cây khácở địa thế khắc nghiệt trong cuộc sinh tồn nên dáng cây có vẻ đẹp đặc biệt, hoa lại cónhiều cánh rực rỡ... có từ 5 đến 150 cánh. Cho nên Nguyễn Du đã dùng ba chữ “Maicốt cách, tuyết tinh thần”, ý nói bất cứ hoàn cảnh nào mai cũng là “người” có tiết tháo,cho nên trồng ở loại đất gì cũng sống! Với ý nghĩa như vậy, mai được trồng rộng rãitrong vườn nhà, làm cây cảnh trong chậu (bonsai). Tuy nhiên để có được hoa mai nởnhư ý và khoe sắc suốt những ngày đầu xuân, và có cây mai đẹp là điều không phải dễdàng... Mai vàng cũng còn được gọi là “Lạp mai”, vì “Lạp nguyệt” là tháng chạp, lúcđó, người chơi mai vàng bắt đầu chuẩn bị dồn sức để cuối tháng thì cây mai ra hoa...Nó chuộng ánh sáng và đất ẩm, người ta thường canh ngắt lá đúng ngày để dồn nhựacho các nhánh ra hoa vào đúng dịp Tết. Ngắt lá là một nghệ thuật vì nếu lá ngắt đikhông đúng lúc sẽ ảnh hưởng đến ngày hoa nở. Ngoại trừ trồng mai thẳng tự nhiên trước nhà, ta không bàn; riêng về maibonsai thì có thể nói đây là một tác phẩm nghệ thuật điêu khắc mà chất liệu là thâncây, cành, tán lá, hoa, gốc và rễ cùng với môi trường (đất, chậu). Người xưa bảo “Vônữ bất thành mai, vô thập bất thành tùng” hay nói gọn là “Mai nữ, tùng tử”, nghĩa làthân mai phải có những nét cong thanh tú như người phụ nữ thì mới đẹp, còn cây tùngthì phải cứng cáp sần sùi như người đàn ông thì đẹp… Và người ta thường tạo dángtheo chủ đề tư tưởng: 1. Thế “Trực”: thân cây thẳng đứng, đôi khi người ta còn gọi là thế “Tùng lập,Nhất trụ kình thiên…” biểu hiện sự chính trực của người quân tử. 2. Thế “Mai nữ”: thân cây có đường cong mềm mại như vẻ đẹp người phụ nữ,song trọng tâm đỉnh ngọn cây vẫn nằm trên gốc cây, biểu hiện sự đoan chính hiềnthục. 3. Thế “Ngũ thường”: tổng cộng trên thân cây còn 5 tán, tượng trưng cho 5 đức“nhân, lễ, nghĩa, trí, tín” của đạo làm người. 4. Thế “mẫu tử”: từ gốc đâm ra 2 thân, một lớn một nhỏ như mẹ bồng con, biểuhiện “lòng mẹ bao la như biển thái bình”. 5. Thế “bạt phong hồi đầu”: thân cây bị ngả nằm ngang nhưng ngọn vẫn hướngvề gốc, biểu hiện người tự lập tự cường trước cơn bão đời nhưng vẫn hướng về mụcđích và quê cha đất tổ. 6. Thế “Quần thụ tam sơn”: gồm 3 cây, cây giữa cao hơn 2 cây 2 bên tạo chữ“山 (sơn ...