Tản mạn về nàng Xúy Vân trong vở chèo cổ Kim Nham

Chèo cổ là thể loại sân khấu dân gian quen thuộc của nền văn minh lúa nước vùng châu thổ Sông Hồng. Sân khấu chèo rất giản dị , chỉ là một vuông chiếu trải ở sân đình, đã thành sàn diễn của các nghệ sĩ dân gian. Người xem chèo tìm thấy ở đó cuộc sống lao động, đời sống tình cảm và tâm hồn của chính mình. Các tác giả dân gian còn gửi gắm trong những vở chèo nhiều triết lí nhân sinh sâu sắc. Nghệ thuật chèo là nghệ thuật tổng hợp.Trong chèo có vũ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tản mạn về nàng Xúy Vân trong vở chèo cổ " Kim Nham" Tản mạn về nàng Xúy Vân trong vở chèo cổ Kim Nham Chèo cổ là thể loại sân khấu dân gian quen thuộc của nền văn minh lúa nướcvùng châu thổ Sông Hồng. Sân khấu chèo rất giản dị , chỉ là một vuông chiếu trải ởsân đình, đã thành sàn diễn của các nghệ sĩ dân gian. Người xem chèo tìm thấy ở đócuộc sống lao động, đời sống tình cảm và tâm hồn của chính mình. Các tác giả dângian còn gửi gắm trong những vở chèo nhiều triết lí nhân sinh sâu sắc. Nghệ thuậtchèo là nghệ thuật tổng hợp.Trong chèo có vũ đạo, có âm nhạc, có lời ca và có diễnxuất của diễn viên. Vở chèo Kim Nham là một vở chèo cổ nổi tiếng trên sân khấu chèo từnhiều đời nay. Vở Kim Nham đã để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng người xem bởinhững triết lí nhân sinh hàm chứa trong nó vừa thấm thía, vừa hiện đại và vừa có dưâm. Nhân vật chính trong vở chèo Kim Nham là nàng Xúy Vân. Đó làmột cô thôn nữ xinh đẹp, nết na, đoan trang...Có thể nói cô có đủ mọi tố chất để đượchưởng cái hạnh phúc trần gian rất giản dị nhưng vô cùng quí giá của phận đàn bà. Xúy Vân kết duyên với chàng Kim Nham theo sự sắp đặt của cha mẹ.Nàng là cô gái sống theo khuôn phép Tại gia tòng phụ. Ôi cái khuôn phép của lễgiáo Phong Kiến, người con gái nào tuân theo cũng đều phải trả giá bằng hạnh phúccủa chính cuộc đời mình. Xúy Vân ước mơ một hạnh phuc giản dị chồng cày vợ cấy, còn chồngnàng- chàng Kim Nham lại mơ ước hạnh phúc là con đường học vấn công danh. Họkhông gặp nhau trong mơ ước. Khi Kim Nham từ giã quê hương lên Tràng An dùi màikinh sử, Xúy Vân đã động viên chồng bằng những lời lẽ rất thiết tha. Nàng hứa rằngở quê nàng sẽ chờ đợi ngày chàng trở vè làm rạng rỡ tổ tiên. Xúy Vân là người đàn bà đang thời xuân sắc, khát vọng yêu đương trongnàng vô cùng tha thiết. Xa Kim Nham, lạc lõng với cuộc sống ở nhà chồng, Xúy Vânnhiều khi thở dài não nuột. Tiếng thở dài của sự trống vắng, cô đơn và những khátkhao không thể nói thành lời. Thật đáng thương cho thân phận những người đàn bàphải chịu cảnh phòng không gối chiếc trong những tháng năm má còn hồng và môicòn thắm đỏ. Những thua thiệt ấy, liệu cao xanh có bù đắp được hay không??? Giữa lúc ấy Trần Phương xuất hiện. Đây là một gã lọc lõi trong trườngtình. Hắn không bỏ qua cơ hội buông lời ngon ngọt dụ dỗ người đàn bà đang trongcảnh vắng chồng mà lại phơi phới sức xuân. Tiếc thay, Xúy Vân đã không thể khôngxốn xang trước hắn. Con tim nàng đã rung lên và thuộc về Trần Phương trọn vẹn, mặcdù hắn không hề xứng đáng. Xúy Vân mê mệt trong sự gian díu với Trần Phương.Nàng một hai muốn đi theo hắn. Điều này cũng dễ hiểu thôi, vì nàng và Kim Nhamkhông gặp nhau trong mơ ước về hạnh phúc, nên cũng không gặp nhau trong nhữngrung cảm của tâm hồn. Xúy Vân đã giả dại với hi vọng Kim Nham sẽ trả lại tự do chonàng, và khi đó nàng sẽ theo Trần Phương. Xúy Vân giả dại vì nàng điên thật với tình yêu với Trần Phương, vì TrầnPhương rót mật vào tai nàng. Nàng giả dại vì những ẩn ức tình yêu của nàng đã đượcTrần Phương làm cho thăng hoa. Nàng giả dại để đi theo tiếng gọi của tình yêu, giảdại để được giải thoát ra khỏi cuộc hôn nhân của một cô gái khuôn phép. Nàng muốnphá phách, muốn tung hê lễ giáo Phong Kiến, muốn được sống thực với khát vọng ,với bản năng gốc của mình. Hãy nghe nàng hát điệu con gà rừng vừa thống thiết vừabi thương Con gà rừng ăn lẫn với con công ..... Bông bông dắt, bông bông díu Xa xa lắc , xa xa líu Hai con vật đó tuy cùng loài lông vũ nhưng sao ở cùng được với nhau. Thậtđúng với tình cảnh của vợ chồng nàng. Hai tâm hồn khác xa nhau, dù có dắt díu nhauthì cũng trọn đời xa lắc. Tội nghiệp cho Xúy Vân, và cho bao người đàn bà giàu khátvọng nhưng lại rơi vào cảnh ngộ trớ trêu này. Mặc dù muốn phá phách, muốn nổi loạnnhưng Xúy Vân vẫn day dứt về mói quan he với Trần Phương vẫn muốn giữ trọnđạo hằng Tôi chắp tay lạy bạn đừng cười Tôi không trăng gió lại gặp người gió trăng Gió trăng thời mặc gió trăng Ai ơi giữ lấy đạo hằng chớ quên Nhưng một người đàn bà yếu đuối giàu khát khao như nàng khó mà giữ đượccái đạo thủy chung trong hoàn cảnh áy. Bi kịch thứ nhất của nàng là đây.Ta vừa cảmthông cho Xúy Vân, vừa lo lắng cho nàng vì ta biết rõ điều gì sẽ chờ nàng ở phíatrước. Kim Nham đã trả lại tự do cho Xúy Vân. Xúy Vân mừng rỡ chạy theongười tình. Lúc đó nàng mới nhìn ra bộ mặt thật của Trần Phương. Đau đớn đến rụngrời, ta hãy nghe tiếng gọi đò của nàng: Tôi kêu đò, đò nỏ không thưa Tôi càng chờ càng đợi càng trưa chuyến đò Nàng bộc lộ nỗi chờ đợi mỏi mòn và nỗi đau lỡ làng dang dở. Bi kịch thứ haicủa Xúy Vân là bị Trần phương phụ bạc. Xúy Vân đã điên cuồ ...