Tăng tiết mồ hôi khu trú

Tăng tiết mồ hôi, một bệnh lý có đặc trưng là tình trạng ra mồ hôi quá mức, có thể toàn thân hoặc khu trú. Tăng tiết mồ hôi toàn thân ảnh hưởng đến toàn bộ cơ thể và thường là một phần biểu hiện của một bệnh lý căn nguyên, thường gặp nhất là một tổn thương nhiễm khuẩn, nội tiết hoặc thần kinh.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tăng tiết mồ hôi khu trú Tăng tiết mồ hôi khu trúTăng tiết mồ hôi, một bệnh lý có đặc trưng là tình trạng ra mồ hôi quá mức, có thểtoàn thân hoặc khu trú.Tăng tiết mồ hôi toàn thân ảnh hưởng đến toàn bộ cơ thể và thường là một phầnbiểu hiện của một bệnh lý căn nguyên, thường gặp nhất là một tổn thương nhiễmkhuẩn, nội tiết hoặc thần kinh.Tăng tiết mồ hôi khu trú không rõ nguyên nhân, xảy ra ở những người trước nayvốn khỏe mạnh. Bệnh tác động đến một hoặc nhiều vùng cơ thể, thường nhất làlòng bàn tay, nách, lòng bàn chân hoặc mặt. Gần 3% khối dân số chung, phần lớngồm những người tuổi từ 25 đến 64 bị tăng tiết mồ hôi. Bệnh gây n ên một gánhnặng tâm lý và xã hội đáng kể vì nó cản trở sinh hoạt thường ngày.Tuy nhiên, bệnh nhân (BN) lại ít khi t ìm đến BS khám vì nhiều ngừơi không biếtrằng đó là một bệnh lý có thể chữa được. Phát hiện và xử trí sớm tăng tiết mồ hôicó thể cải thiện đáng kể chất lượng cuộc sống của BN. Hiện có nhiều phương phápđiều trị tại chỗ, toàn thân, phẫu thuật và không phẫu thuật khác nhau có tỉ lệ hiệuquả trên 90%-95%.Tăng tiết mồ hôi có thể gây tổn th ương sâu sắc lên chất lượng cuộc sống của mộtBN, đưa đến những suy giảm nghiêm trọng trong sinh hoạt thường ngày, các mốigiao tiếp xã hội và những hoạt động nghề nghiệp.Bệnh có thể xảy ra toàn thân, ảnh hưởng đến toàn bộ cơ thể, hoặc khu trú, ảnhhưởng đến một vùng cơ thể giới hạn, thường nhất là bàn chân, nách, bàn tay hoặcmặt. Bệnh là một tổn thương có mức phổ biến tương đương với bệnh vảy nến. Tuynhiên, hiếm khi BN đến gặp BS vì nhiều người không biết là bệnh có thể chữa trịđược.Trong bài báo này, các tác giả tổng quan lại các nguyên nhân có thể gặp, sinh lýbệnh, chẩn đoán và các biểu hiện lâm sàng của tăng tiết mồ hôi khu trú cũng nh ưmột loạt các phương thức điều trị hiện hànhDịch tễ họcMột khảo sát dịch tễ rộng lớn mới đây bao gồm 150.000 hộ gia đ ình tại Hoa Kỳcho thấy tăng tiết mồ hôi khu trú gặp ở 2,8% khối dân số chung.Đàn ông và phụ nữ có tỉ lệ mắc bệnh bằng nhau và những người thuộc nhóm tuổi25-64 tuổi có tỉ lệ mắc cao nhất:Tuổi khởi phát trung bình là 25 tuổi nhưng chủ yếu còn tùy thuộc vào vùng cơ thểbị bệnh. Tăng tiết mồ hôi tay và nách có tuổi khởi phát trung bình nhỏ nhất, lầnlượt là 13 và 19 tuổi.Có đến 82% số BN bị tăng tiết mồ hôi bàn tay cho biết bệnh khởi phát từ lúc ấuthơ. Tăng tiết mồ hôi khu trú có vẻ khởi phát từnhỏ nhưng người ta chỉ điều trị khibắt đầu ở tuổi trưởng thành.Số BN bị bệnh ở nách là 51%, bàn chân 29%, lòng bàn tay 25% và mặt là 20%.Không có một nghiên cứu nào ghi nhận diễn tiến tự nhiên của bệnh khi tuổi tăngdần, nhưng theo kinh nghiệm, mức độ trầm trọng của việc ra mồ hôi d ường nhưgiảm đi khi BN trên 50 tuổiSinh lý bệnhSinh lý bệnh của tăng tiết mồ hôi khu trú còn chưa được biết rõ. Mồ hôi được sảnsinh từ các tuyến mồ hôi của cơ thể: Có đến 4 triệu tuyến mồ hôi, trong đó khoảng3 triệu là tuyến mồ hôi ngoại tiết (eccrine sweat glands) và số còn lại là các tuyếnđầu tiết (apocrine glands).Các tuyến mồ hôi được chi phối bởi sợi cholinergic của hệ thần kinh giao cảm.Chức năng cơ bản của chúng là bài tiết mồ hôi - một chất dịch trong, không mùi,có chức năng điều hòa thân nhiệt - mà tốc độ bài tiết chịu ảnh hưởng của các kíchthích xúc cảm và vị giác.Tuyến mồ hôi ngoại tiết, là nguyên nhân biểu hiện của tăng tiết mồ hôi khu trú,được phân bố gần như khắp bề mặt cơ thể, dù vậy mật độ của chúng cao nhất là ởlòng bàn chân và trán, kế đó là lòng bàn tay và gò má.Tuyến mồ hôi đầu tiết là những tuyến tiết loại mồ hôi có mùi và được giới hạn chủyếu tại nách và những vùng niệu sinh dục. Chúng không có liên hệ đến tăng tiếtmồ hôi khu trú và chức năng của chúng được điều hòa bởi các tiến trình nội tiết.Cũng có những tuyến mồ hôi hỗn hợp gọi là tuyến đầu-ngoại tiết (apoeccrineglands), chủ yếu được tìm thấy ở nách và vùng quanh hậu môn. Vai trò của chúngtrong sinh lý bệnh của tăng tiết mồ hôi khu trú hiện chưa rõ, dù vậy trên một sốBN chúng chiếm đến 45% số tuyến mồ hôi được tìm thấy trong vùng nách.Không quan sát được những thay đổi mô bệnh học nào của tuyến mồ hôi củanhững BN bị tăng tiết mồ hôi khu tr ú, cũng như không có sự gia tăng về số lượngtuyến mồ hôi khu trú, cũng như không có sự gia tăng về số lượng tuyến mồ hôihoặc kích thước tuyến.Đúng hơn là, tăng tiết mồ hôi khu trú có thể biểu trưng cho một rối loạn chức năngphức tạp của hệ thần kinh tự chủ, bao gồm cả các đường giao cảm lẫn đối giaocảm. Có thể có tố chất di truyền vì 30% - 50% số BN có tiền sử gia đình tăng tiếtmồ hôi. Trong một nghiên cứu của Shih và CS (1983), những BN bị tăng tiết mồhôi khu trú cho thấy ít bị chậm nhịp tim phản xạ trong đáp ứng với việc ngâmngón tay trong nước lạnh.Một sự gia tăng hoạt tính giao cảm như thế thông qua các hạch T2 - T3 có thể gâyra tăng tiết mồ hôi lòng bàn tay. Tuy vậy, việc ra mồ hôi lòng bàn tay và bàn ch ...