Tăng tiểu cầu nguyên phát (Thrombocythemia) và thứ phát (Thrombocytosis)

Tăng tiểu cầu nguyên phát (Thrombocythemia) và Tăng tiểu cầu thứ phát (Thrombocytosis) là tình trạng tăng số lượng tiểu cầu trong máu vượt quá mức cho phép.H1-Tiểu cầu trong máu ngoại biên (tế bào hình sao màu vàng)Tiểu cầu được hình thành trong tủy xương cùng với các loại tế bào máu khác. Chúng di chuyển trong các mạch máu và kết dính với nhau (thành cục máu đông) để ngăn chặn sự chảy máu khi một mạch máu bị thương tổn. Cục máu đông còn được gọi là huyết khối (thrombus). ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tăng tiểu cầu nguyên phát (Thrombocythemia) và thứ phát (Thrombocytosis) Tăng tiểu cầu nguyên phát (Thrombocythemia) và thứ phát (Thrombocytosis)Tăng tiểu cầu nguyên phát (Thrombocythemia) và Tăng tiểu cầu thứ phát(Thrombocytosis) là tình trạng tăng số lượng tiểu cầu trong máu vượt quá mức chophép. H1-Tiểu cầu trong máu ngoại biên (tế bào hình sao màu vàng)Tiểu cầu được hình thành trong tủy xương cùng với các loại tế bào máu khác.Chúng di chuyển trong các mạch máu và kết dính với nhau (thành cục máu đông)để ngăn chặn sự chảy máu khi một mạch máu bị thương tổn. Cục máu đông cònđược gọi là huyết khối (thrombus).H2-Tiểu cầu kết dính với nhau để hình thành cục máu đông (huyết khối)Bình thường có khoảng từ 150.000 đến 450.000 tiểu cầu mỗi microlít máu.I-Tổng quát- Thuật ngữ tăng tiểu cầu nguyên phát (Thrombocythemia) được dùng khi nguyênnhân của tăng tiểu cầu không được biết rõ. Tình trạng này xảy ra khi các tế bào bịlỗi trong tủy xương (abnormal megakaryocytes) tạo ra quá nhiều tiểu cầu. Tủyxương là mô xốp bên trong xương. Nó chứa những tế bào gốc sau đó phát triểnthành các hồng cầu, bạch cầu, hoặc tiểu cầu. Lý do khiến tủy xương sản xuất raquá nhiều tiểu cầu chưa được biết rõ.- Với tăng tiểu cầu nguyên phát (thrombocythemia), tiểu cầu tăng cao có thể xảyra đơn độc hoặc đi kèm với rối loạn của các tế bào khác trong máu. Số tiểu cầu cóthể dao động từ 500.000 đến hơn 1.000.000 tiểu cầu mỗi microlít máu. Tình trạngnày thường không phổ biến.- Khi một bệnh lý hoặc tình trạng nào đó gây tăng tiểu cầu, thuật ngữ tăng tiểu cầuthứ phát (thrombocytosis) được chọn dùng. Tình trạng này còn được gọi là tăngtiểu cầu phản ứng (thrombocytosis).Trong trường hợp này, số lượng tiểu cầu thường H3-Hình thành 3 dòng huyết cầu (hồng cầu, bạch cầu, tiểu cầu)II-Quan ĐiểmĐối với những người tăng tiểu cầu nguyên phát nhưng không có dấu hiệu hoặctriệu chứng bệnh thì chưa cần điều trị, với điều kiện là sức khoẻ vẫn ổn định. Mộtsố khác có thể cần phải dùng đến thuốc hay thủ thuật điều trị khác. Hầu hết nhữngngười có tăng tiểu cầu nguyên phát (thrombocythemia) có thời gian sống bìnhthường. Nhận định và điều trị tình trạng tăng tiểu cầu thứ phát (thrombocytosis) sẽtuỳ thuộc vào nguyên nhân.III-Nguyên nhân gây tăng tiểu cầu nguyên phát (Thrombocythemia) và tăngtiểu cầu thứ phát (Thrombocytosis)A. Tăng tiểu cầu nguyên phát (Thrombocythemia)- Trong tình trạng này, các tế bào gốc trong tủy xương bị lỗi tạo ra quá nhiều tiểucầu. Nguyên nhân gây ra điều này thường không được biết rõ. Khi quá trình nàydiễn ra mà không ảnh hưởng đến các tế bào máu khác, nó được gọi là tăng tiểu cầubản chất (essential thrombocythemia).- Có một dạng tăng tiểu cầu nguyên phát hiếm gặp mang tính di truyền. Trong mộtsố trường hợp, đột biến di truyền gây ra tình trạng đó.- Trong tăng tiểu cầu nguyên phát, các tiểu cầu không bình thường. Chúng có thểdưới hình thức huyết khối, hoặc ngược lại, gây chảy máu khi hoạt động khôngđúng mức. Chảy máu còn có thể xảy ra do một bệnh lý gọi là bệnh vonWillebrand. Tình trạng này ảnh hưởng đến quá trình đông máu. Sau nhiều năm,bệnh có thể diễn tiến đến tình trạng tủy xương hoá sẹo.B. Tăng tiểu cầu thứ phát (Thrombocytosis)- Xảy ra khi một bệnh lý, một điều kiện, hoặc một tác nhân ngoại lai làm gia tăngsố lượng tiểu cầu. Ví dụ, 35 % những người có tiểu cầu cao có thể bị thêm ungthư, đa số là ung thư phổi, ung thư ruột, ung thư vú, ung thư buồng trứng, vàlymphoma. Đôi khi số lượng tiểu cầu cao lại chính là dấu hiệu đầu tiên của ungthư.- Ngược lại với tăng tiểu cầu nguyên phát, các tiểu cầu trong tăng tiểu cầu thứ phátthường là bình thường.- Những điều kiện hay yếu tố có thể gây tăng tiểu cầu gồm:• Thiếu máu thiếu sắt• Thiếu máu tán huyết• Không có lá lách (sau phẫu thuật cắt lách)• Ung thư• Viêm hoặc các bệnh truyền nhiễm như bệnh mô liên kết, bệnh viêm loét đạitràng (IBD), và bệnh lao• Phản ứng với thuốc• Loãng xương- Một số điều kiện có thể dẫn đến tăng tiểu cầu trong thời gian ngắn gồm:• Phục hồi sau mất máu nghiêm trọng• Phục hồi từ tình trạng giảm nặng tiểu cầu do sử dụng quá nhiều rượu và thiếuvitamin B12 hay folate• Stress• Phẫu thuật• Nhiễm trùng cấp tính hoặc viêm• Đáp ứng với hoạt động thể lựcIV. Nguy cơ Tăng tiểu cầu nguyên phát và thứ phátA-Tăng tiểu cầu nguyên phát- Tình trạng này không phổ biến lắm. Số người bị bệnh chưa được biết chính xác.Ước tính có khoảng 1-2,5 trường hợp tăng tiểu cầu nguyên phát cho mỗi 100.000người. Con số này có thể thấp hơn thực tế, vì hầu hết bệnh nhân thường không cótriệu chứng và không biết là mình đang mắc bệnh.- Tăng tiểu cầu nguyên phát gặp chủ yếu trong độ tuổi từ 50 đến 70, nhưng có thểxảy ra ở mọi lứa tuổi. Vì lý do chưa được biết rõ, tỉ lệ Tăng tiểu cầu nguyên phátcao hơn ở phụ nữ so với nam giới ở lứa tuổi 30.B. Tăng tiểu cầu ...