Tạo cây bưởi tam bội từ các hạt nhỏ của bưởi Da Xanh và bưởi đỏ Năm Dù

Trong nghiên cứu này, 286 hạt nhỏ từ quả bưởi Da xanh và 243 hạt nhỏ từ quả bưởi Đỏ Năm Dù được chọn lựa và gieo ươm; chăm sóc cây trong vườn ươm và ngoài đồng; tới thời điểm 15 tháng sau khi ra đồng có 17 cây bưởi Da xanh và 46 cây bưởi Đỏ Năm Dù; kết quả khảo sát nhiễm sắc thể có 5 cây bưởi Da xanh và 2 cây bưởi Đỏ Năm Dù tam bội. Kết quả cho thấy môi trường thích hợp cho tỉ lệ cây.hạt nhỏ sống cao nhất là bông thấm vô trùng.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tạo cây bưởi tam bội từ các hạt nhỏ của bưởi Da Xanh và bưởi đỏ Năm DùVIỆN KHOA HỌC NÔNG NGHIỆP VIỆT NAMTẠO CÂY BƯỞI TAM BỘI TỪ CÁC HẠT NHỎ CỦA BƯỞI DA XANHVÀ BƯỞI ĐỎ NĂM DÙTrần Thị Oanh Yến, Nguyễn Thị Nga và Đào Thị Bé BảyViện Cây ăn quả miền NamTÓM TẮTQuả bưởi không hạt luôn là một trong những mục tiêu chủ yếu trong chương trình chọn tạogiống bưởi. Bưởi Da xanh và bưởi Đỏ Năm Dù là hai giống bưởi thương phẩm có giá trị kinh tế cao,tuy nhiên, quả vẫn có hạt. Một trong những phương pháp tạo quả không hạt ổn định là tạo dòng tambội và phương pháp tạo dòng tam bội đơn giản nhất trên cam, bưởi là tạo cây từ hạt nhỏ. Trongnghiên cứu này, 286 hạt nhỏ từ quả bưởi Da xanh và 243 hạt nhỏ từ quả bưởi Đỏ Năm Dù được chọnlựa và gieo ươm; chăm sóc cây trong vườn ươm và ngoài đồng; tới thời điểm 15 tháng sau khi rađồng có 17 cây bưởi Da xanh và 46 cây bưởi Đỏ Năm Dù; kết quả khảo sát nhiễm sắc thể có 5 câybưởi Da xanh và 2 cây bưởi Đỏ Năm Dù tam bội. Kết quả cho thấy môi trường thích hợp cho tỉ lệ câyhạt nhỏ sống cao nhất là bông thấm vô trùng.Từ khóa: bưởi Da xanh, bưởi Đỏ Năm Dù, cây tam bội, hạt nhỏI. ĐẶT VẤN ĐỀBưởi là một trong các chủng loại cây ănquả phổ biến ở Việt Nam và là loại cây có giátrị thương phẩm cao ở thị trường trong vàngoài nước. Giống bưởi Da xanh là một trongsố giống bưởi ngon của Việt Nam và giốngbưởi Đỏ Năm Dù có hình dạng quả đẹp, thịtquả đỏ đậm chứa hàm lượng lycopene cao, tuynhiên, các giống bưởi này nếu trồng xen vớicác cây có múi khác sẽ cho nhiều hạt. Mộttrong những mục tiêu chính cho chương trìnhchọn tạo giống bưởi là quả không hạt. Hầu hếtcác giống bưởi sẽ không hạt trong điều kiệntrồng chuyên canh và sẽ chứa nhiều hạt khi cósự hiện diện của giống bưởi khác hay cácchủng loại cây có múi khác. Một trong nhữngnguyên nhân tạo ra quả bưởi không hạt ổn địnhlà giống bưởi đó hiện diện ở dạng tam bội, cóbộ nhiễm sắc thể 3x = 27. Phương pháp tạodòng tam bội đơn giản nhất là tạo cây từ hạtnhỏ đã có thành công ở quýt (Aleza et al.,2010). Mục đích của nghiên cứu này là tạodòng tam bội từ giống bưởi Da xanh và giốngbưởi Đỏ Năm Dù phục vụ cho công tác tạogiống bưởi Da xanh và bưởi Đỏ Năm Dùkhông hạt.II. VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP2.1. Vật liệuHạt nhỏ, hạt lép ở tuổi chín sinh lý đượcchọn lọc từ quả của hai giống bưởi Da xanh vàbưởi Đỏ Năm Dù (hình 1).Hình 1: Hạt nhỏ so với hạt thường của bưởi Da xanh và đỏ Năm Dù2.2. Phương pháp nghiên cứuTách trích và chọn hạt: Hạt được tríchtừ quả, chọn các hạt có kích thước nhỏ (bằng1/6-1/3 kích thước hạt bình thường), có phôiphát triển tốt; hạt lép là hạt có kích thước nhỏvà phôi kém hay không phát triển.586Gieo ươm hạt: Hạt nhỏ được gieo ươmtrong 3 loại môi trường: Môi trường MS có bổsung thạch agar 8 g/lít và NAA 1mg/lít môitrường; Môi trường đất và môi trường hữu cơdùng cho ươm hạt; Môi trường bông thấmnước: bông y tế thấm nước đã thanh trùng vàđạt ẩm độ từ 80 - 90%.Hội thảo Quốc gia về Khoa học Cây trồng lần thứ haiCác chỉ tiêu theo dõi: Tỷ lệ hạt nảymầm (%), tỷ lệ cây sống (%) vào các giai đoạnra ngôi, trồng ra đồng và sau khi trồng ra đồng.Hình dạng bất thường của thân lá, khả năngsinh trưởng của cây.Xác định cây tam bội: Các cây được pháttriển từ hạt nhỏ sẽ được tiến hành khảo sát sốlượng nhiễm sắc thể bằng phương pháp nhuộmnhiễm sắc thể (thực hiện theo Nguyễn NghĩaThìn, 2006 và Võ Thị Thanh Phương, 2012).Đánh giá đặc tính nông học của câyhạt nhỏ hạt lép sau khi trồng ra đồngCác cây từ gieo ươm hạt nhỏ khi đạt độcao 20-30 cm tiến hành trồng ra đồng. Câyđược trồng theo khoảng cách: hàng cách hàng1,5 m; cây cách cây 0,4 m.Các chỉ tiêu theo dõi: Khả năng sinhtrưởng của cây (chiều cao cây, đường kính tán,đường kính gốc và cấp phân cành); Dạng bấtthường của cây, lá,…Phương pháp xử lý số liệu: Số liệuđược thu thập, nhập vào phần mềm Excel, tínhtỉ lệ phần trăm, trị trung bình và độ lệch chuẩn.III. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN3.1. Kết quả thu thập hạt nhỏ, hạt lép trênbưởi Da xanh và bưởi Đỏ Năm Dù- Những quả bưởi đủ dinh dưỡng, quảphát triển tốt, dạng quả tròn đầy, múi đều, íthoặc không có hạt nhỏ. Hạt nhỏ có nhiều ở cácquả có nhiều múi lép.- Tỷ lệ hạt nhỏ có liên quan nhiều đếnthời gian thu quả và giống. Kết quả bảng 1 chothấy trung bình một quả bưởi Đỏ Năm Dù cótừ 1-4 hạt nhỏ và trên quả bưởi Da xanh có từ1-3 hạt nhỏ.- Ở quả bưởi đỏ Năm Dù: quả có khốilượng trung bình 1012 g, số hạt trung bình29,9±8,0; số hạt nhỏ trung bình là 1,8±1,0 hạt/quả; tỷ lệ hạt loại này trên quả đạt 6,07±2,94%.- Ở quả bưởi Da xanh: quả có khối lượngtrung bình 830 g, số hạt trung bình 24,4±7,5; sốhạt nhỏ, hạt lép trung bình là 1,3±0,7 hạt/ quả;tỷ lệ hạt loại này trên quả đạt 5,89±3,60 %.3.2. Ảnh hưởng của môi trường gieo ươmđến khả năng nảy mầm của hạt nhỏ trênbưởi Da xanh và bưởi Đỏ Năm DùCác hạt nhỏ của hai giống bưởi Da xanhvà bưởi Đỏ Năm Dù được thực hiện gieo ươmtrong 3 loại môi trường khác nhau: MS, đất tơixốp và bông thấm vô trùng. Kết ...