TÁO (Hạt)

Hạt già đã phơi hay sấy khô của cây táo ta hay còn gọi là cây táo chua (Ziziphus mauritiana Lamk.), họ Táo ta (Rhamnaceae).Mô tảHạt hình tròn dẹt hay hình trứng dẹt có một đầu hơi nhọn, một mặt gần như phẳng, một mặt khum hình thấu kính, dài 5 - 8 mm, rộng 4 - 6 mm, dày 1 - 2 mm. ở đầu nhọn có rốn hạt hơi lõm xuống, màu nâu thẫm. Mặt ngoài màu nâu đỏ hay nâu vàng, đôi khi có màu nâu thẫm. Chất mềm, dễ cắt ngang. ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
TÁO (Hạt) TÁO (Hạt) Semen Ziziphi mauritianaeTáo nhân, Toan táo nhânHạt già đã phơi hay sấy khô của cây táo ta hay còn gọi là cây táo chua(Ziziphus mauritiana Lamk.), họ Táo ta (Rhamnaceae).Mô tảHạt hình tròn dẹt hay hình trứng dẹt có một đầu hơi nhọn, một mặtgần như phẳng, một mặt khum hình thấu kính, dài 5 - 8 mm, rộng 4 - 6mm, dày 1 - 2 mm. ở đầu nhọn có rốn hạt hơi lõm xuống, màu nâuthẫm. Mặt ngoài màu nâu đỏ hay nâu vàng, đôi khi có màu nâu thẫm.Chất mềm, dễ cắt ngang.Vi phẫuVỏ hạt có hai lớp tế bào: Bên ngoài là lớp tế bào biểu bì xếp đều đặn,bên trong là lớp tế bào mô cứng hình chữ nhật, thành dày, xếp đứngtheo hướng xuyên tâm. Sát với tế bào mô cứng có vài hàng tế bào mômềm thành mỏng bị bẹp, rải rác có một vài bó libe - gỗ. Nội nhũ gồmtế bào hình nhiều cạnh, thành mỏng xếp lộn xộn, trong tế bào có nhữnggiọt dầu và các chất dự trữ. mặt trong gồm một lớp tế bào hình bầu dụcdài. Trong cùng là hai lá mầm bằng nhau, xếp úp vào nhau.BộtMảnh mô cứng của vỏ ngoài gồm tế bào khá to, màu vàng hay vàngnâu. Mảnh mô mềm vỏ giữa là những tế bào thành mỏng, không đều.Mảnh vỏ trong gồm tế bào màu vàng, hình nhiều cạnh, thành dày vàlượn sóng. Mảnh nội nhũ gồm những hạt tinh bột nhỏ và chất dự trữ.Mảnh lá mầm gồm những tế bào có nhiều cạnh tương đối đều, thànhmỏng, trong có những giọt dầu. Rải rác bên ngoài cũng có những giọtdầu.Định tínhA. Lấy 2 g bột dược liệu, thêm 20 ml ethanol (TT). Lắc đều, đun hồilưu trên cách thuỷ trong 1 giờ, để nguội. Lọc, dịch lọc đem cô cáchthuỷ đến khi còn lại 5-6 ml, dùng dung dịch này làm các phản ứngsau:Lấy 2 ống nghiệm, cho vào mỗi ống 1 ml dung dịch trên. Ống 1 thêm1 ml dung dịch natri hydroxyd 10% (TT) và đun nhẹ. Sau đó cho vàomỗi ống 5 ml nước. Dung dịch trong ống 1 trong suốt hoặc ít đụchơn ống 2. Sau đó cho vào ống 1 hai giọt dung dịch acid hydrocloric10% (TT), lập tức có vẩn đục rồi kết tủa bông lắng xuống.B. Phương pháp sắc ký lớp mỏng (Phụ lục 5.4).Bản mỏng: Silicagel GDung môi khai triển: n-butanol đã bão hoà nướcDung dịch thử: Lấy khoảng 2 g bột dược liệu, thêm 40 ml ether (TT),đun hồi lưu trên cách thuỷ 1 giờ, lọc, rửa bã trên giấy lọc bằng 10 mlether (TT). Gộp các dịch chiết ether, bốc hơi đến cắn. Hoà tan cắntrong 30 ml n-butanol (TT), đun hồi lưu trên cách thuỷ 1 giờ, lọc.Bốc hơi dịch lọc đến cắn. Hoà tan cắn trong 1 ml methanol (TT).Dung dịch đối chiếu: Lấy khoảng 2 g bột Táo nhân (mẫu chuẩn), tiếnhành chiết như đối với dung dịch thử.Cách tiến hành: Chấm riêng biệt lên bản mỏng 10 l mỗi dung dịchthử và dung dịch đối chiếu. Sau khi khai triển, sấy khô bản mỏng ở 800 C rồi phun thuốc thử hiện màu là dung dịch acid phosphomolybdic10% trong ethanol (TT), sấy bản mỏng ở 110 0C trong 5 phút. Sắc kýđồ của dung dịch thử phải có các vết có cùng màu sắc và Rf với cácvết trên sắc ký đồ của dung dịch đối chiếu.Độ ẩmKhông quá 8% (Phụ lục 12.13). Dùng 10 g dược liệu đó nghiền nhỏ.Tỷ lệ hạt dập vỡKhông quá 10% (Phụ lục 12.12).Tro toàn phầnKhông quá 5,0% (Phụ lục 9.8).Chế biếnThu hoạch quả táo chua chín từ cuối thu đến đầu đông, loại bỏ thịtquả, lấy hạch cứng rửa sạch, phơi hoặc sấy khô, xay bỏ vỏ hạch cứng,sàng lấy nhân hạch, phơi hoặc sấy khụ.Bào chếToan tỏo nhõn: Loại bỏ vỏ hạch cứng sút lại, khi dựng gió nỏt.Toan táo nhân sao: Lấy toan táo nhân sạch, sao nhỏ lửa đến khi phồnglên và hơi thẫm màu. Khi dùng gió nỏt.Bảo quảnNơi thoỏng mỏt, trỏnh mốc mọt.Tớnh vị, quy kinhCam, toan, bỡnh. Quy vào cỏc kinh can, đởm, tâm, tỳ.Công năngDưỡng can, an thần, liễm hón, sinh tõn. Chủ trị: Tim dập hồi hộp, hưphiền, mất ngủ, ngủ mê, cơ thể hư nhược do ra nhiều mồ hôi, háo khátdo tân dịch thương tổn.Cách dùng, liều lượngNgày 9 – 15 g, phối hợp trong cỏc bài thuốc.Kiờng kỵNgười thực tà uất hoả không dùng. ...