Tập bài giảng môn học pháp luật đại cương

Mỗi ngành khoa học đều có đối tượng nghiên cứu riêng, xác định đối tượng nghiên cứu của một ngành khoa học là việc xem xét phạm vi, các vấn đề, những mối quan hệ mà ngành khoa học đó nghiên cứu.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tập bài giảng môn học pháp luật đại cương TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC --------------------------- TÂP BÀI GIẢNG MÔN HỌC ̣ PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG ́ Thai Nguyên, 8/2013 1 Bài mở đầu KHAI QUAT CHUNG VỀ MÔN HOC ́ ́ ̣ PHAP LUÂT ĐAI CƯƠNG ́ ̣ ̣ 1. Đôi tượng nghiên cứu của Pháp luật đại cương ́ Mỗi ngành khoa học đều có đối tượng nghiên cứu riêng, xác định đối tượng nghiên cứu của một ngành khoa học là việc xem xét phạm vi, các vấn đề, những mối quan hệ mà ngành khoa học đó nghiên cứu. Xác định rõ đối tượng nghiên cứu chính là tiền đề cơ bản cho sự tồn tại và phát triển của mỗi ngành khoa học, đồng thời để phân biệt giữa ngành khoa học này với khoa học khác. Vì vậy, mặc dù một khách thể nghiên cứu có thể là đối tượng nghiên cứu của nhiều ngành khoa học nhưng do có sự khác nhau về đối tượng nghiên cứu nên mỗi bộ môn khoa học đều có tính đ ộc lập với những tính chất, mục đích và phương pháp nghiên cứu đặc thù của mình, không trùng lặp với các khoa học khác. Nhà nước và pháp luật là những hiện tượng xã hội rất đa dạng và phức tạp, là một trong những vấn đề cơ bản nhất của đời sống chính trị trong các xã hội có giai cấp. Vì vậy, Nhà nước và Pháp luật được nhiều môn khoa học xã hội nói chung và khoa học pháp lý nói riêng nghiên cứu. Nhà nước và pháp luật có mối liên hệ mật thiết với nhau: Nhà nước không thể tồn tại nếu thiếu pháp luật, ngược lại Pháp luật chỉ hình thành, phát triển và phát huy hiệu lực bằng con đường nhà nước và dựa vào sức mạnh của Nhà nước. Mối liên hệ mật thiết có tính khách quan đó đòi hỏi cần có sự nghiên cứu và giải thích thống nhất các vấn đề về nhà nước và pháp luật. “Pháp luật đại cương” là một môn học trong hệ thống khoa học pháp lý Việt Nam có đối tượng nghiên cứu là những vấn đề chung và cơ bản nhất của nhà nước và pháp luật nói chung và của nhà nước và pháp luật nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam nói riêng. Nó nghiên cứu một cách cơ bản và toàn diện về Nhà nước và pháp luật nhằm làm rõ những thuộc tính bản chất của Nhà nước và pháp luật; phát hiện và giải thích những quy luật và những vấn đề có tính quy luật về sự ra đời, tồn tại, phát triển của Nhà nước và Pháp luật; mối quan hệ giữa sự ra đời của Nhà nước và sự hình thành Pháp luật. Theo đó, đối tượng nghiên cứu của môn học Pháp luật đại cương bao gồm: - Những khái niệm, những đặc trưng cơ bản nhất về nhà nước và pháp luật như: nguồn gốc, bản chất, đặc điểm, vai trò của nhà nước và pháp luật trong lĩnh vực quản lý 2 xã hội; hình thái nhà nước và hệ thống pháp luật; cơ chế điều chỉnh của pháp luật đối với các quan hệ phát sinh trong các lĩnh vực của đời sống xã hội; - Những mối quan hệ, liên hệ cơ bản, điển hình và có tính phổ biến của Nhà nước và pháp luật (giữa Nhà nước và cá nhân, giữa Nhà nước và pháp luật...); - Những nguyên tắc, phương pháp, hình thức tổ chức quyền lực nhà nước, thiết lập trật tự pháp luật và pháp chế, xây dựng và thực hiện pháp luật, những phương tiện và giải pháp nhằm tăng cường hiệu lực và hiệu quả của nhà nước, của pháp luật. 2. Phương phap nghiên cứu của Pháp luật đại cương ́ Phương pháp luận được hiểu là những cơ sở lý thuyết, lập trường và quan điểm tiếp cận khi nghiên cứu một hiện tượng cụ thể nào đó. Trong môn khoa học này, hiện tượng đó chính là nhà nước và pháp luật. Môn học “Pháp luật đại cương” có cơ sở phương pháp luận là chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử. Đây là phương pháp luận khoa học chung cho mọi khoa học, được vận dụng trong tất cả các quá trình, giai đoạn nghiên cứu. Nó xem xét sự vật và hiện tượng trong mối tương quan ới thực tế khách quan và mối quan hệ hiện thực nên giải thích được một cách khoa học bản chất cuả sự vật và hiện tượng. Phương pháp nghiên cứu là những nguyên tắc và cách thức hoạt động khoa học nhằm đạt tới chân lý khách quan dựa trên cơ sở của sự chứng minh khoa học. Phương pháp nghiên cứu của môn học nhà nước và pháp luật đại cương là cách thức nghiên cứu, cách thức tiếp cận cụ thể đối tượng nhà nước và pháp luật. Các phương pháp đó bao gồm: - Phương pháp phân tích và tổng hợp: đây là phương pháp được sử dụng phổ biến trong quá trình nghiên cứu về nhà nước và pháp luật. Phân tích là phương pháp dùng để chia các vấn đề phức tạp ra thành những bộ phận, những yếu tố đơn giản hơn để tiện cho việc nghiên cứu, làm sáng tỏ vấn đề. Tổng hợp là phương pháp liên kết, thống nhất các bộ phận, các yếu tố đã được phân tích, vạch ra mối liên hệ giữa chúng nhằm khái quát hoá vấn đề trong sự nhận thức tổng thể. - Phương pháp trừu tượng khoa học: Đây là phương pháp tư duy trên cơ sở tách cái chung ra khỏi cái riêng, tạm thời gạt bỏ cái riêng để giữ lấy cái chung. Nhiệm vụ của môn học “Nhà nước và pháp luật đại cương” là trừu tượng hoá, t ư duy gạt bỏ những hiện tượng bề ngoài, những cái ngẫu nhiên, không mang tính quy 3 luật để xây dựng một hệ thống tri thức tổng quát với những khái niệm, phạm trù, những luận điểm cơ bản về nhà nước và pháp luật. Việc sử dụng phương pháp này trong nghiên cứu nhà nước và pháp luật là một tất yếu và luôn đóng một vai trò rất quan trọng. - Phương pháp so sánh: áp dụng phương pháp này trong nghiên cứu nhà nước và pháp luật, cho phép người nghiên cứu có thể phát hiện ra những vấn đề mang tính quy luật của các hình thức nhà nước và pháp luật đã tồn tại trong lịch sử; những điểm giống nhau, khác nhau của các hiện tượng đó để tìm ra nguyên nhân dẫn đến sự khác biệt, kế thừa được những mặt tích cực, loại bỏ được những mặt hạn chế. - Phương pháp xã hội học: nghiên cứu những vấn đề của nhà nước và pháp luật dựa trên những tư liệu xã hội cụ thể, ...