Tập bài giảng Pháp luật đại cương: Phần 2 - ĐH Công nghiệp TP.HCM

(NB) Nối tiếp nội dung phần 1 tập bài giảng "Pháp luật đại cương", phần 2 trình bày các nội dung: Pháp chế xã hội chủ nghĩa - Nhà nước pháp quyền, các ngành luật trong hệ thống pháp luật Việt Nam. Mời các bạn cùng tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tập bài giảng Pháp luật đại cương: Phần 2 - ĐH Công nghiệp TP.HCM Chöông VII PHAÙP CHEÁ XAÕ HOÄI CHUÛ NGHÓA - NHAØ NÖÔÙC PHAÙP QUYEÀN I. PHAÙP CHEÁ XAÕ HOÄI CHUÛ NGHÓA 1. Khaùi nieäm phaùp cheá xaõ hoäi chuû nghóa Nhaø nöôùc naøo cuõng ban haønh phaùp luaät vaø duøng phaùp luaät laøm coâng cuï chuû yeáuñeå quaûn lyù moïi maët ñôøi soáng xaõ hoäi. Do ñoù, vieäc xaây döïng vaø khoâng ngöøng hoaøn thieänheä thoáng phaùp luaät laø vaán ñeà quan troïng, laø hoaït ñoäng ñöôïc quan taâm thöôøng xuyeân vaølaâu daøi cuûa nhaø nöôùc. Tuy nhieân ñieàu quan troïng hôn laø laøm theá naøo ñeå heä thoáng phaùpluaät ñoù ñöôïc moïi cô quan, toå chöùc, ñôn vò caù nhaân trong xaõ hoäi toân troïng, töï giaùc vaønghieâm chænh thöïc hieän trong thöïc teá cuoäc soáng. Phaùp luaät vaø phaùp cheá laø hai hieän töôïng khaùc nhau nhöng coù moái quan heä maä tthieát vôùi nhau. Phaùp luaät vaø phaùp cheá laø hai khaùi nieäm raát gaàn nhau, nhöng khoângñoàng nhaát vôùi nhau. Phaùp cheá khoâng phaûi laø phaùp luaät maø laø moät phaïm truø theå hieännhöõng yeâu caàu vaø söï ñoøi hoûi ñoái vôùi caùc chuû theå phaùp luaät phaûi toân troïng vaø trieät ñeåthöïc hieän phaùp luaät trong ñôøi soáng xaõ hoäi. Phaùp luaät chæ coù theå phaùt huy ñöôïc hieäu löï ccuûa mình, ñieàu chænh moät caùch coù hieäu quaû caùc quan heä xaõ hoäi khi döïa treân cô sôû vöõngchaéc cuûa neàn phaùp cheá; vaø ngöôïc laïi, phaùp cheá chæ coù theå ñöôïc cuûng coá vaø taêng cöôøngkhi coù moät heä thoáng phaùp luaät hoaøn chænh, ñoàng boä, phuø hôïp vaø kòp thôøi. Do ñoù, cuøngvôùi hoaït ñoäng xaây döïng vaø hoaøn thieän heä thoáng phaùp luaät, nhaø nöôùc phaûi ñoàng thôø itaïo ra moät cô cheá ñeå ñöa phaùp luaät ñi vaøo ñôøi soáng, trôû thaønh hoaït ñoäng thöïc tieãn cuûacaùc chuû theå phaùp luaät. Trong nhaø nöôùc XHCN, phaùp luaät laø phöông tieän phaûn aùnh vaø thöïc hieän neàn daânchuû xaõ hoäi. Ñaây laø cô sôû khaùch quan cho vieäc xaùc laäp vaø taêng cöôøng phaùp cheá. Nhö vaäyphaùp cheá chæ coù theå ñöôïc xaùc laäp treân moät neàn daân chuû thöïc söï. Töø ñoù chuùng ta coù theåneâu ra ñònh nghóa veà phaùp cheá XHCN nhö sau: Phaùp cheá xaõ hoäi chuû nghóa laø moät cheá ñoä ñaëc bieät cuûa ñôøi soáng chính trò - xaõ hoäi,trong ñoù taát caû caùc cô quan nhaø nöôùc, toå chöùc kinh teá, toå chöùc xaõ hoäi vaø moïi coâng daânñeàu phaûi toân troïng vaø thöïc hieän phaùp luaät moät caùch nghieâm chænh, trieät ñeå vaø chính xaùc. 2. Ñaëc ñieåm phaùp cheá XHCN - Phaùp cheá XHCN laø nguyeân taéc toå chöùc vaø hoaït ñoäng cuûa boä maùy nhaø nöôùcXHCN. ÔÛ ñaây, phaùp cheá XHCN theå hieän ôû choã, noù ñoøi hoûi vieäc toå chöùc vaø hoaït ñoä ngcuûa caùc cô quan trong boä maùy nhaø nöôùc phaûi ñöôïc tieán haønh theo ñuùng quy ñònh cuûaphaùp luaät. Moïi caùn boä, coâng nhaân vieân trong cô quan nhaø nöôùc ñeàu phaûi toân troïng vaønghieâm chænh tuaân theo quy ñònh cuûa phaùp luaät khi thöïc hieän caùc quyeàn vaø nghóa vuï cuûamình; moïi vi phaïm phaùp luaät phaûi ñöôïc xöû lyù nghieâm minh. Ñoù laø cô sôû baûo ñaûm cho boä 74maùy nhaø nöôùc hoaït ñoäng ñoàng boä, nhòp nhaøng, coù hieäu quaû, phaùt huy hieäu löïc cuûa nhaønöôùc vaø baûo ñaûm coâng baèng xaõ hoäi. Ñieàu 12 Hieán phaùp 1992 (ñaõ söûa ñoåi boå sung naêm2001) quy ñònh: “Nhaø nöôùc quaûn lyù xaõ hoäi baèng phaùp luaät, khoâng ngöøng taêng cöôøng phaùpcheá xaõ hoäi chuû nghóa”. - Phaùp cheá XHCN laø nguyeân taéc hoaït ñoäng cuûa caùc toå chöùc chính trò - xaõ hoäi vaøcaùc ñoaøn theå quaàn chuùng vaø laø nguyeân taéc xöû söï cuûa moïi coâng daân. Moãi toå chöùc chính trò- xaõ hoäi vaø ñoaøn theå quaàn chuùng ñeàu coù phöông phaùp, hình thöùc, nguyeân taéc hoaït ñoängrieâng cuûa toå chöùc mình, nhöng vieäc toå chöùc vaø hoaït ñoäng cuûa caùc toå chöùc, ñoaøn theå ñoù ñeàuphaûi toân troïng vaø tuaân theo nguyeân taéc phaùp cheá XHCN. Bôûi vì moãi thaønh vieân cuûa toå chöùchay ñoaøn theå ñoù tröôùc heát laø moät coâng daân, cho neân hoï luoân chòu söï taùc ñoäng cuûa nhaø nöôùc;maët khaùc caùc toå chöùc chính trò - xaõ hoäi vaø ñoaøn theå quaàn chuùng ñeàu ñöôïc hình thaønh vaø hoaïtñoäng trong phaïm vi laõnh thoå cuûa nhaø nöôùc, tham gia vaøo caùc quan heä xaõ hoäi, trong ñoù coùcaùc quan heä xaõ hoäi do nhaø nöôùc xaùc laäp vaø baûo veä. Ngay caû Ñaûng coäng saûn vôùi tö caùch laøñaûng caàm quyeàn, laø löïc löôïng laõnh ñaïo nhaø nöôùc, laõnh ñaïo xaõ hoäi phaûi “hoaït ñoäng trongkhuoân khoå Hieán phaùp vaø phaùp luaät” nhö Ñieàu 4 Hieán phaùp 1992 ñaõ quy ñònh. Trong nhaø nöôùc XHCN, coâng daân laø nhöõng chuû nhaân cuûa xaõ hoäi, vieäc moïi coângdaân phaûi toân troïng vaø töï giaùc thöïc hieän nghieâm chænh, trieät ñeå nhöõng quy ñònh cuûa phaùpluaät laø ñieàu kieän baûo ñaûm coâng baèng xaõ hoäi, thöïc hieän nguyeân taéc moïi ngöôøi ...