Thâm hụt vãng lai trong mối tương quan với ngân sách và các yếu tố vĩ mô - nghiên cứu Việt Nam và các nước Châu Á

Trên cơ sở kết hợp hai phương pháp thống kê mô tả và thống kê suy diễn, một số khuyến nghị đã được đề xuất cho Việt Nam, trong đó nhấn mạnh tầm quan trọng của việc kiểm soát tốt cơ cấu chi tiêu quốc gia, ưu tiên tập trung phát triển những ngành, lĩnh vực sản xuất các mặt hàng thay thế hàng nhập khẩu, đồng thời kiểm soát chặt chẽ mức thâm hụt ngân sách vốn đã kéo dài trong nhiều năm.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thâm hụt vãng lai trong mối tương quan với ngân sách và các yếu tố vĩ mô - nghiên cứu Việt Nam và các nước Châu Á THÂM HỤT VÃNG LAI TRONG MỐI TƯƠNG QUAN VỚI NGÂN SÁCH VÀ CÁC YẾU TỐ VĨ MÔ - NGHIÊN CỨU VIỆT NAM VÀ CÁC NƯỚC CHÂU Á TS. Hoàng Thị Lan Hương1 Tóm tắt Với phạm vi nghiên cứu gồm Việt Nam cùng 9 quốc gia châu Á, tác giả tiến hành kiểm định mối tương quan giữa cán cân vãng lai với ngân sách nhà nước và các biến số vĩ mô quan trọng. Kết quả hồi quy dữ liệu bảng với tác động ngẫu nhiên (Random Effect) cho thấy giữa ngân sách và cán cân vãng lai tồn tại mối quan hệ thuận chiều. Bên cạnh đó, trong khi chi tiêu của quốc gia có tác động ngược chiều tới cán cân vãng lai, mối quan hệ giữa nợ nước ngoài với cán cân vãng lai là cùng chiều. Trên cơ sở kết hợp hai phương pháp thống kê mô tả và thống kê suy diễn, một số khuyến nghị đã được đề xuất cho Việt Nam, trong đó nhấn mạnh tầm quan trọng của việc kiểm soát tốt cơ cấu chi tiêu quốc gia, ưu tiên tập trung phát triển những ngành, lĩnh vực sản xuất các mặt hàng thay thế hàng nhập khẩu, đồng thời kiểm soát chặt chẽ mức thâm hụt ngân sách vốn đã kéo dài trong nhiều năm. Từ khóa: cán cân vãng lai, chi tiêu quốc gia, nợ nước ngoài, thâm hụt kép, thâm hụt ngân sách, tăng trưởng, tỷ giá. 1. Giới thiệu Sau hai năm đạt trạng thái thặng dư (2011 - 2012), cán cân vãng lai của Việt Nam đã quay trở lại xu hướng vốn đã tồn tại trong nhiều năm trước đó (Hình 1). Theo dự báo của HSBC, Việt Nam sẽ chứng kiến tình trạng thâm hụt vãng lai ở mức 1,6% GDP trong năm 2016. Hình 1 cũng cho thấy kể từ năm 2011, mức độ thâm hụt ngân sách của Việt Nam ngày càng sâu. Phải chăng đây là một trong những nguyên nhân dẫn tới sự thiếu bền vững của cán cân vãng lai? 1 Viện Ngân hàng - Tài chính, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân. Email: huonghlnhtc@neu.edu.vn 166 Hình 1. Cán cân vãng lai và ngân sách của Việt Nam (1996 - 2016) 08 06 04 02 00 -02 -04 -06 -08 -10 -12 CCVL (% GDP) Ngân sách (% GDP) Nguồn: World Bank (kết hợp dự báo của HSBC-VEPR 2015 - 2016) Với số liệu chiết xuất từ nguồn chính của Ngân hàng Thế giới (WB), Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) và website thống kê của Liên hợp quốc (UN Comtrade Statistics), nghiên cứu được tiến hành bằng phương pháp định lượng với phần mềm Stata, nhằm kiểm định mối tương quan giữa chi tiêu ngân sách và một số biến số quan trọng với cán cân vãng lai của Việt Nam và các nước châu Á, tạo cơ sở vững chắc hơn cho các đề xuất, hướng tới mục tiêu xây dựng và duy trì cán cân vãng lai lành mạnh, bền vững. 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu Khái niệm “thâm hụt kép” đã xuất hiện từ thập kỷ 80 ở nước Mỹ, với sự thâm hụt sâu và đồng thời của ngân sách và cán cân vãng lai (Hình 2). 167 Hình 2. Thâm hụt “kép” của Mỹ giai đoạn 1971 - 1990 0 1 0.5 -50,000 0 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 -0.5 -100,000 -1 -1.5 -150,000 ...