thần người và đất việt: phần 2 - nxb văn hóa thông tin

phần 2 gồm các nội dung: những chân trời mới cho thần linh Đại việt, sự phối hợp thần linh ở Đàng trong, thần linh địa phương việt nam đi vào thời giao lưu cận hiện đại, chiều hướng và những kết quả tập họp thần linh mới,... mời các bạn cùng tham khảo chi tiết nội dung tài liệu.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
thần người và đất việt: phần 2 - nxb văn hóa thông tinChương VII: NHỮNG CHÂN TRỜI MỚI CHOTHẦNLINHĐẠIVIỆTNhìnchung,hệthốngthànhhoànglàcủacưdânlàngxãvớituyệtđạiđasốlàcưdânnôngnghiệp.Đấylànhữngthầnđất,thầnlinhkhuvựcdànhchonhànông.Phầnlớnnhưtađãthấy,cácthầnlinhdùlànhiênthầnhaynhânthầncũngđềumangbộmặtđịaphươnghoặcđịaphươnghóa.TinhthầnduyvănhóaảnsinhtrongsựtiếpnhậnvănhóaphươngBắcliêntụcvàsâuđậmquanhiềuthếkỉkhiếnnhiềuôngthầnTrungQuốcđithẳngvàođìnhlàngnhưbaôngthầnlàngDiênHàcủaLêQuíĐôn.Ngườitakhôngcầnthắcmắcngaycảởnhữngtrườnghợptưởnglàgaycấn:TướngMãViệnvớinămthắngdàilâudùđãđượcsửsáchinvàotâmtríngườidânlàkẻđãđànáphaivịnữanhhungdântộccũngvẫnđượcthờlàmthànhhoàngtrênvùngchiếntrậnAnLãng(1),bởivìngườitachẳngcầnbiếtđếnmộtôngPhụcBatrongchitiếtcủaquákhứmàchỉcầnbiếtđếnmộtvịthần,mộtôngĐôngHánĐạiVươngmơhồ,đếnlúcnày,lúclàngthờcúng,đãđịaphươnghóa,đãtrởthànhmộtôngthầnbảohộdânnhữnglàngxãViệtTuynhiêntìnhhìnhđịaphươnghóathầnlinhnàylàmchotácđộngcủacácthầnlinhcũcorútlạitrongkhiđấtnướcmởrộngtheovớithờigian,khôngthểkhôngdẫnđếnyêucầuvềnhữngthầnlinhmớidùtháiđộkiêungạocủakẻcầmquyềnởvịthếchiếnthắngđãlàmngăntrởsựtiếpnhận.Từđótathấyxuấthiệnnhữnghệthốngthầnlinhmới,khôngphải thuộc nông nghiệp hay nông nghiệp hóa, trên biên giới mới hay từ những tập hợpthầnlinhgởigắmngaytrongvùngđấtĐạiViệttưởngnhưnhữngyếulạcloàimàlạicótácdụngsâuxaI. NGƯỜI VÀ THẦN CHIÊM THÀNH TRÊN ĐẤT ĐẠIVIỆTLịchsửđãnóikhánhiềuđếnnhữngtrậnchiếnthắngcủaquânĐạiViệttrênđấtChàmvàkếtquảlàsựmởrộngcươnggiớivềphíaNam.ChođếnđầuthếkỉXIVthìcươnggiớiĐạiViệtđãđếnphíanamđèoHảiVânmàcâuchuyệnChếMânlấychâuÔ,châuRílàmđấtdẫncướicôngchùaHuyềnTrân(1306)chỉlàmộtcớhợpthứchóasựchuyểnnhượngtừthựctếtrongkhinhàTrầnphảilotìmđồngminhđểđềphòngmốixânlượctừphươngBắc,saumộtthờigiantạmlắnglạitrởthànhmốiđedọathậtsựvàonăm1313.SựtrỗidậyngắnngủicủaChếBồngNga(+1371)vàthờikìthuộcMinh(1407-1427)ngănbướcNamtiếncủađộiquânĐạiViệtchođếntrânchiếnthắngquyếtđịnhcủalêThánhTôngnăm1471đángquịhẳnmộttậphọpvươngquốchùngcườngnhấttrongquákhứNhưngcũnglàsựbìnhthườngcủalịchsử,lớpngườithấtbạiđãcótácđộnglâudàingượclênlớpngườichiếnthắng.KhôngphảiriêngbiệtviệcnhàLí,TrầnthờthầnThiênYvớiýthứcchiếmđoạtthầncủakẻbạitrậnrồilâudầntăngnỗiesợtrướcmộtvịthầnđãtrởthành“củamình”.KhôngphảitrênvùngđấtcănbảnChàmởphươngNammàngaytrênđấtĐạiViệtvớinhữngthânphậntùbinh,nôlệmỏngmanhdướiuyquyềnsấmsétcủangườichiếnthắngnhưminhchứngtrongvụtànsát1509từngoàidân(tháng5al)đếnbêntrongcungđình(tháng11)Những kẻ thất trận, kém may mắn mang tinh hoa dân tộc mình phục vụ cho ngườichiếnthắngnhưtrongtrườnghợp“đốccông”vôdanhxâydựngthápbáoThiênchoLíThànhTông(2),nhưtướngBốĐônggiữthànhĐaBangchoHồQuíLy(1396).Nhưngphầnlớn,vớivaitrònôlệ,họchỉcóthểthithốtàinăngtronghàngngũnhữngngườinổidậy: Phan[Phiên] Ma Lôi với Nguyễn Nộn(1229), Phan[Phiên] Ất với Trần Cảo(1516);ChếMạntựmìnhnổidậykhoảngvàinămđầuthếkỉXVIcólẽvìnhữngbiệnphápkìthịtrướcđó,rồiđếnđầuphụcNguyễnVănLang(1509)thamgiavàoviệcquấyđảotriềuLêKhócóthểbiếtảnhhưởngcủađámtùbìnhsốnggiữađámngườichiếnthắngbìnhdânnhưthếnào.Vàsốđólàkhôngít.Sauchiếnthắng1054,cócả5000ngườiđượcđưaởrảiráctừNghệAnđếntrung,thượnglưusôngHồng,trongcác“thôn,ấpđặtphỏngtheotêngọicũcủaChàm”.Mườilămnămsaulạithêmmộtsốtùbinhđônggấpmười,khôngrõnơiantrí.Nhưngdùsaocũngcóbằngcớlàhọphổbiếntiếngnóinướchọtrênđấtlưuđày,hấpdẫncảdanhtướngTrầnNhậtDuật(1261-1330).Ngônngữ,nếukhôngcóchúttươngđồngthìlàmsaoBốĐôngchỉhuyquânHồbôncủaHồQuíLysaukhibịbắt(tháng8al-1394)vàcùngngườikhácphòngngựthànhĐaBang(1406)?Vàđiềuđóhẳncũnglàmdễdàngchonhữngcuộchônnhândịchủng.Cóvẻnhư,phảiđếnthếkỉXV,thờikìNhogiáođiđếnthếđộctôn,ýthứckìthịcủanhosĩtăngmạnhniềmkiêuhãnhcủadântộcchiếnthắngnênmớicólịnhcấmnóitiếngChàm(1474)vàinămsaukhihọbịantrí,vàlệnhcấmthânvương,dânchúngkhônđượclấyphụnữChàm(1499-29nămsaukhibạivong!).Tuynhiên,chínhquacácbiệnphápkìthịcủanhàLêmàtathoángthấyảnhhưởngcủatậpđoànChàmlanrachungquanhgâymốilosợchochínhquyềnLớp tù binh Chàm bên ngoài thành Thăng Long đã lấy người Việt đủ đắng cấp nênlệnh cấm năm 1499 mới bao gồm từ trên ...