Thận trọng khi chọn và dùng thuốc tuần hoàn não

Thận trọng khi chọn và dùng thuốc tuần hoàn nãoRối loạn tuần hoàn não thường có một số biểu hiện như đau đầu (đau ê ẩm, râm ran, nặng đầu, khó chịu) ù tai, giảm thính lực tạm thời, chóng mặt, hoa mắt, mất thăng bằng, hay quên đột ngột, giảm trí nhớ, nặng hơn có thể có cơn đột quỵ (drop attacks) kèm theo mất ý thức. Thuốc tuần hoàn não làm giảm các biểu hiện trên nhưng mỗi thuốc lại có cơ chế, cách sử dụng khác nhau… Các thuốc thường dùng Cinnarizin (stugeron, cinarin): Đây là thuốc...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thận trọng khi chọn và dùng thuốc tuần hoàn não Thận trọng khi chọn và dùng thuốc tuần hoàn nãoRối loạn tuần hoàn não thường có một số biểu hiện như đau đầu (đau ê ẩm, râm ran,nặng đầu, khó chịu) ù tai, giảm thính lực tạm thời, chóng mặt, hoa mắt, mất thăng bằng,hay quên đột ngột, giảm trí nhớ, nặng hơn có thể có cơn đột quỵ (drop attacks) kèmtheo mất ý thức. Thuốc tuần hoàn não làm giảm các biểu hiện trên nhưng mỗi thuốc lạicó cơ chế, cách sử dụng khác nhau…Các thuốc thường dùngCinnarizin (stugeron, cinarin): Đây là thuốc chẹn kênh calci có chọn lọc, đồng thời làmgiảm hoạt tính co mạch của một số chất (adreanlin, serotonin), do đó làm tăng lưulượng máu đến các vùng, giảm tình trạng thiếu ôxy não mà không làm tăng áp lực máu,tốc độ tim. Ngoài ra, cinnarizin có tính kháng histamin, góp phần làm giảm một số triệuchứng của rối loạn tuần hoàn não.Nicergolin (sermion): Làm giảm lực cản, tăng dòng chảy ngoại vi, làm tăng mức tiêu thụôxy, glucose, lập lại cân bằng tuần hoàn não. Được dùng trong rối loạn tuần hoàn nãodo giảm sút dòng chảy ngoại vi.Piracetam (nootropyl, ucetam, anoxyl, gabacet): Piracetam tác động trực tiếp lên não,lên hệ thống thần kinh trung tâm, cải thiện khả năng dẫn truyền, cải thiện sự chuyểnhóa não của người bình thường cũng như người thiếu hụt một vài chức năng về sựnhận thức, sự học - nhớ, sự linh lợi, tỉnh táo.Piracetam tăng cường sự chuyển hóa ôxy, glucose não; duy trì tổng hợp năng lượngnão; tăng cường sự phục hồi tổn thương, do đó bảo vệ, phục hồi khả năng nhận thứcsau chấn thương não (giảm ôxy huyết, nhiễm độc, sau sock điện) cải thiện tình trạng bịmất trí sau nhồi máu phức tạp hoặc thiếu máu cục bộ não. Nên dùng sớm trước 7 giờsau khi xảy ra sự cố.Thuốc được dùng cho người già cải thiện sự mất trí nhớ, chóng mặt, thiếu sự tập trunghoặc linh lợi, thay đổi trạng thái hành xử; cho trẻ em khó học và viết (nhưng không thaythế các biện pháp khác). Piracetam còn gọi là thuốc hưng trí.Cerebrolysi: Đi qua hàng rào máu - não, tác động vào bên trong tế bào thần kinh, ảnhhưởng đến hệ thần kinh trung tâm theo nhiều cách, có tác dụng dinh dưỡng thần kinhđộc đáo, bao gồm: tăng sinh, biệt hóa, đảm bảo các chức năng, tính đặc trưng của cáctế bào thần kinh; tăng cường sự dẫn truyền, chuyển hóa; che chở cho các thương tổnnão do thiếu máu cục bộ và nhiễm độc thần kinh.Thuốc được dùng cho người rối loạntrí nhớ, kém tập trung, sa sút trí tuệ (do nguyên nhân mạch máu não, nhồi máu nãonhiều chỗ), dùng cho người đột quỵ (do thiếu máu cục bộ, do chấn thương). Trongphục hồi tổn thương não, cerebrolysin có hiệu lực cao khi dùng sớm (trước 4 ngày saukhi xảy ra sự cố).Ginkgo biloba: Là cao đã được chuẩn hoá của lá bạch quả. Ginkgo biloba dọn sạch gốctự do, ngăn ngừa sự phá hủy màng tế bào, kích thích sự giải phóng catecholamin, duytrì sự hoạt động của động mạch, tĩnh mạch, làm bình thường sự chuyển hóa của não(tăng tiêu thụ glucose, hạn chế mất cân bằng chất điện giải) trong điều kiện thiếu máucục bộ. Được dùng làm giảm các biểu hiện của rối loạn tuần hoàn não, một vài chứngvề mắt (tắc mạch võng mạc). Gần đây được nghiên cứu dùng trong các biểu hiện: chánnản, khác thường về ứng xử, đau đầu mạn do căng thẳng, biểu hiện tâm thần vậnđộng, thần kinh tiểu đường, giảm sút trí tuệ, trí nhớ (khi các biểu hiện này là do rối loạntuần hoàn não hay có liên quan đến tuần hoàn não). Xơ vữa mạch máu gây tắc mạch là một nguyên nhân gây rối loạn tuần hoàn não.Dùng thế nào cho đúng?Trên thực tế lâm sàng, các triệu chứng như nhức đầu, hoa mắt chóng mặt do rối loạntiền đình hay đau đầu, mệt mỏi, suy giảm trí nhớ do suy nhược thần kinh... cũng cónhững biểu hiện giống như bị rối loạn tuần hoàn não. Vì vậy, người bệnh cần đi khámđể được chẩn đoán đúng bệnh, dùng đúng thuốc.Các thuốc (kể cả loại được coi là hưng trí piracetam, ginkgobiloba) chỉ có khả năngphục hồi lại sự suy giảm trí nhớ do rối loạn tuần hoàn não đến mức bình thường chứkhông làm vượt qua mức bình thường trước đó. Một số người dùng các thuốc này khikhông bị bệnh, hay tăng liều để tăng cường trí tuệ là không có hiệu quả thực tế.Thầy thuốc tùy theo kiểu và mức độ rối loạn tuần hoàn não chọn thuốc, liều thích hợpđể đủ lập lại cân bằng não bị suy giảm. Một số người tự ý dùng tăng liều với hy vọngtuần hoàn não mạnh lên sẽ có lợi, là quan niệm hết sức sai lầm, việc tăng liều như thếsẽ có hại, có thể gây nên các biểu hiện trái ngược như căng thẳng, mệt mỏi, mất ngủ...Trong thiếu máu cục bộ cần dùng thuốc sớm (như piracetam, cerebrolysin). Sau khi đạtđược yêu cầu bảo vệ hồi phục tổn thương não, thường ngừng thuốc. Một số người coichúng là thuốc “bồi dưỡng cho não” tự ý dùng thêm không có ích lợi gì hơn.Khi dùng thuốc cần chú ý đến các tương tác bất lợi, nhất là khi dùng nhiều loại thuốcđiều trị nhiều bệnh một lúc. Ví dụ, cinnarizin, nicergolin làm tăng hiệu lực của các thuốckháng histamin, thuốc an thần gây ngủ, rượu. Cerebrolysin làm tăng tích lũy thuốcIMAO, các thuốc chống trầm cảm. Ginkgobiloba gây nguy cơ tăng huyết áp khi dùngchung với IMAO.Thận trọng khi dùng cerebrolysin, piracetam trên người chức năng thận suy giảm (vìthuốc bài tiết qua thận). Thận trọng khi dùng cerebrolyzin, necergolin, ginkgo biloba chongười cao huyết áp. Không dùng ginkgo biloba cho người cường giáp, piracetam chongười suy gan.Phục hồi liệt nửa người do đột quỵ nãoĐột quỵ não hay tai biến mạch máu não là một bệnh rất nguy hiểm, tỷ lệ tử vong đứnghàng thứ hai sau ung thư ở Mỹ và châu Âu, đứng thứ ba sau ung thư và bệnh lý timmạch ở những nước phát triển. Hoặc để lại di chứng nặng nề, là gánh nặng về kinh tế,tinh thần của gia đình và xã hội. Việc hồi phục cho người bệnh là đặc biệt cần thiết.Có tới 25% bệnh nhân đột quỵ phải chăm sóc hoàn toànBệnh thường khởi phát đột ngột, biểu hiện bằng rối loạn ý thức (25-40%), đau đầu (60-90%), nôn, liệt nửa người (85-90%), nói khó hoặc không nói được (40 ...