Thành phần loài lưỡng cư (amphibia) và bò sát (reptilia) ở Khu bảo tồn thiên nhiên Sốp Cộp, tỉnh Sơn La

Bài viết Thành phần loài lưỡng cư (amphibia) và bò sát (reptilia) ở Khu bảo tồn thiên nhiên Sốp Cộp, tỉnh Sơn La tổng hợp cập nhật đa dạng về thành phần loài khu hệ lưỡng cư, bò sát ở Khu bảo tồn thiên nhiên Sốp Cộp.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thành phần loài lưỡng cư (amphibia) và bò sát (reptilia) ở Khu bảo tồn thiên nhiên Sốp Cộp, tỉnh Sơn La Quản lý Tài nguyên rừng & Môi trường THÀNH PHẦN LOÀI LƯỠNG CƯ (Amphibia) VÀ BÒ SÁT (Reptilia) Ở KHU BẢO TỒN THIÊN NHIÊN SỐP CỘP, TỈNH SƠN LA Phạm Văn Anh1*, Nguyễn Lân Hùng Sơn2, Lê Đức Minh1,3, Nguyễn Thiên Tạo4, Nguyễn Thị Hồng Viên5, Sùng Bả Nênh6, Hoàng Văn Chung7, Ngô Ngọc Hải4, Nguyễn Tuấn Anh1 1 Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội 2 Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 3 Viện Tài nguyên Môi trường, Đại học Quốc gia Hà Nội 4 Viện Nghiên cứu Hệ gen 5 Trường Đại học Khoa học, Đại học Thái Nguyên 6 Trường Đại học Tây Bắc 7 Viện Sinh thái và Tài nguyên sinh vật https://doi.org/10.55250/jo.vnuf.2022.5.069-075 TÓM TẮT Khu Bảo tồn thiên nhiên Sốp Cộp được thành lập từ năm 2002, tuy nhiên chưa có thống kê với danh sách loài lưỡng cư, bò sát cụ thể nào. Dựa vào kết quả các đợt khảo sát thực địa ở Khu Bảo tồn thiên nhiên Sốp Cộp, tỉnh Sơn La từ tháng 11 năm 2012 đến tháng 4 năm 2015, chúng tôi đã ghi nhận được 90 loài lưỡng cư, bò sát. Trong đó, có 43 loài lưỡng cư thuộc 7 họ, 2 bộ và 47 loài bò sát thuộc 16 họ, 2 bộ. Đáng chú ý, trong nghiên cứu này chúng tôi đã bổ sung cho danh sách thành phần loài lưỡng cư, bò sát của Khu bảo tồn thiên nhiên 32 loài. Kết quả này cũng phát hiện có một số loài hiếm gặp như: Nanorana aenea, Theloderma gordoni, T. lateriticum, Euprepiophis mandarinus. Trong đó có 20 loài có giá trị bảo tồn, bao gồm 8 loài có tên trong Nghị định 84/2021/NĐ-CP của Chính phủ, 3 loài có tên trong Nghị định 64/2019/NĐ-CP của Chính phủ, 15 loài có tên trong Sách Đỏ Việt Nam (2007) và 10 loài có tên trong Danh lục Đỏ IUCN (2022). Từ khóa: Bò sát, lưỡng cư, Sốp Cộp, thành phần loài. 1. ĐẶT VẤN ĐỀ bố một số loài mới và ghi nhận mới chung cho Khu Bảo tồn thiên nhiên (KBTTN) Sốp Cộp cả tỉnh Sơn La như: Phạm Văn Anh và cộng sự với diện tích 18.709 ha thuộc hai huyện Sốp từ 2014 đến 2019 đã ghi nhận bổ sung vùng Cộp và Sông Mã, nằm trên khối núi cao giữa phân bố của 58 loài LCBS (Pham et al., Sông Mã và dãy núi biên giới Việt–Lào (Pu 2014a,b, 2017, 2018, 2019; Phạm Văn Anh và Sam Sao). Tọa độ địa lý: từ 20055’30” đến Nguyễn Quảng Trường, 2018). Đáng chú ý đã 21004’00’’ vĩ độ Bắc; từ 103027’00” đến có 1 loài mới được mô tả với mẫu thu ở 103043’00” kinh độ Đông (Viện Điều tra Quy KBTTN Sốp Cộp: Tylototriton anguliceps (Le hoạch rừng, 2003). Địa hình bị chia cắt mạnh, et al., 2015). tạo nên nhiều khe suối sâu và hẹp, trong vùng Dựa vào kết quả khảo sát thực địa trong có nhiều dông núi cao trên 1.000 m, cao nhất là khoảng tháng 11 năm 2012 đến tháng 4 năm đỉnh Ngầm Trang (1.940 m), Pu Căm (1.937 2015, trong bài báo này chúng tôi tổng hợp cập m) và thấp dần về phía sông Nậm Ban, độ cao nhật đa dạng về thành phần loài khu hệ LCBS chỉ còn 800–900 m (Viện Điều tra Quy hoạch ở KBTTN Sốp Cộp. rừng, 2003). Các nghiên cứu về lưỡng cư, bò 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU sát (LCBS) ở KBTTN Sốp Cộp đã được Viện Thời gian và địa điểm khảo sát: Đã tiến Điều tra quy hoạch rừng (2003) ghi nhận có 14 hành 10 đợt thực địa với tổng số 68 ngày khảo loài lưỡng cư và 34 loài bò sát, tuy nhiên chưa sát tại 06 xã thuộc hai huyện Sốp Cộp và Sông có danh sách loài cụ thể. Trong khoảng thời Mã, tỉnh Sơn La (bảng 1, hình 1). Các tuyến gian từ 2014 đến 2019 nhóm nghiên cứu đã công khảo sát được thiết lập dọc theo đường mòn *Corresponding author: phamanh@hus.edu.vn trong rừng, các suối, ao và ruộng lúa. TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ LÂM NGHIỆP SỐ 5 - 2022 69 Quản lý Tài nguyên rừng & Môi trường Bảng 1. Thời gian và địa điểm khảo sát thực địa tại KBTTN Sốp Cộp Điểm Thời gian Số người tham gia Tọa độ Độ cao 06-12/11/2012 3 Điểm 1: Xã Huổi Một, 21°00'12''N 15-20/3/2013 3 490-1830 m huyện Sông Mã 103°38'79''E 05-07/01/2015 3 27/4-1/5/2013 6 Điểm 2: Xã Sốp Cộp, 20°58'45''N 12-18/7/2013 3 740-1600 m huyện Sốp Cộp 103°38'18''E 12-13/4/2014 6 29-30/4/2014 6 Điểm 3: Xã Nậm Mằn, 21°03'86''N 01-02/5/2014 6 1320-1780 m huyện Sông Mã 103°35'12''E 03-04/5/2014 6 Điểm 4: Xã Mường Cai, 17-23/9/2014 9 20°56'88''N 830-1110 m huyện Sông Mã 20-22/4/2015 3 103°40'61''E 7-11/4/2014 3 Điểm 5: Xã Dồm Cang, 20°59'25''N 13-16 ...