Thành phần và tác dụng xua muỗi aedes aegypti của tinh dầu sả (cympobogon nardus)

Cây sả là một loài thực vật được trồng phổ biến tại Việt Nam để làm gia vị, làm thuốc chữa cảm sốt... Tinh dầu sả từ lâu đã được sử dụng như một tác nhân xua muỗi và diệt côn trùng. Mục tiêu nghiên cứu nhằm khảo sát thành phần hóa học tinh dầu và đánh giá tác dụng xua muỗi aedes aegypti của tinh dầu sả.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thành phần và tác dụng xua muỗi aedes aegypti của tinh dầu sả (cympobogon nardus)Nghiên cứu Y họcY Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013THÀNH PHẦN VÀ TÁC DỤNG XUA MUỖI AEDES AEGYPTICỦA TINH DẦU SẢ (CYMPOBOGON NARDUS)Huỳnh Kha Thảo Hiền*, Lê Thành Đồng*, Dương Phước An**TÓM TẮTĐặt vấn đề: Cây Sả là một loài thực vật được trồng phổ biến tại Việt Nam để làm gia vị, làm thuốc chữacảm sốt… Tinh dầu Sả từ lâu đã được sử dụng như một tác nhân xua muỗi và diệt côn trùng. Mục tiêu nghiêncứu nhằm khảo sát thành phần hóa học tinh dầu và đánh giá tác dụng xua muỗi Aedes aegypti của tinh dầu Sả.Phương pháp nghiên cứu: Chưng cất tinh dầu bằng phương pháp cất lôi cuốn theo hơi nước. Thành phầnhóa học của mẫu tinh dầu được được phân tích bằng phương pháp sắc kí khí ghép khối phổ (GC-MS). Đánh giátác dụng xua muỗi theo qui trình “Khảo nghiệm hóa chất, chế phẩm diệt côn trùng, diệt khuẩn dùng trong lĩnhvực gia dụng và y tế” - Bộ Y tế.Kết quả nghiên cứu: Tinh dầu Sả chưng cất có màu vàng nhạt, mùi thơm đặc trưng, tỉ trọng 0,8915, năngsuất quay cực từ - 1,25º đến - 5º, chỉ số chiết quang 1,4850 - 1,4936. Thành phần tinh dầu phân tích bằng GCMS thu được 8 thành phần trong đó có các phân tử đặc trưng: anpha và beta Citral. Đánh giá tác dụng xua muỗiAedes aegypti cho thấy hệ số bảo vệ của tinh dầu Sả trên 90% sau 90 phút xoa tinh dầu ở các nồng độ tinh dầu25% trong ethanol và lượng dùng là 1ml trên 25 cm2 diện tích da từ cổ tay đến khuỷu tay hoặc từ ống cổ chânđến gối.Kết luận: Tính chất lý - hóa và thành phần tinh dầu thu được từ cây Sả phù hợp với công bố thành phầntrong những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam. Tác dụng xua Aedes aegypti với nồng độ tinh dầu sả 25% trongethanol có hệ số bảo vệ là (92,93 ± 1, 415%) và thời gian bảo vệ là 90 phút trong lồng 40 x 40 x 40 cm.Từ khóa: tinh dầu, cây Sả , Aedes aegypti, Citral.ABSTRACTCOMPOSITION AND REPELLENT ACTIVITY OF ESSENTIAL OIL OF LEMONGRASS IN AEDESAEGYPTIHuynh Kha Thao Hien, Le Thanh Dong, Duong Phuoc An,* Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 17 - Supplement of No 1 - 2013: 216 - 219Background: Lemongrass is planted popularly in Vietnamese as a spice, as well as a medicine and essentialoil that has long been used as an anti-mosquito & anti-insecticide agent. Objectives: surveying chemicalcomposition and evaluating the effect of oil extracts from Lemongrass in repelling Aedes aegypti.Methods: Essential oil from Lemongrass plant is extracted by heat hydro-distillation. The chemicalcomposition was identified and quantified by GC-MS analyses. Evaluating the effect of lemongrass oil in repellingAedes aegypti by using protocol “Examining of chemicals, insecticides, bactericides applied by household andsanitation” - Ministry of Health.Results: Essential oil from Lemongrass have yellowish, specific odor, d = 0.8915, Optical rotation from 1.25º to - 5º, refraction index 1.4850 - 1.4936, a total of eight compounds were identified from essential oil usingGC-MS analyses which are specific constituent: Alpha - citral, Beta - citral, …. Evaluating the effect of essentialoil extracted from citronellal herb in repel Aedes aegypti showed protection coefficient over 90% and protection* Viện Sốt rét – Ký sinh trùng – CT TPHCM, ** Khoa Dược ĐH Y Dược TPHCMTác giả liên lạc: KS Huỳnh Kha Thảo Hiền, ĐT: 0909317936, Email : thaohienhuynh@gmail.com216Chuyên Đề Ký Sinh TrùngY Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013Nghiên cứu Y họctime after 90 minutes expose essential oil to concentration 25% in ethanol which 1 ml essential oil was applied to25 cm2 of volunteer’s forearm or knee.Conclusion: Physic-chemical properties and essential oil composition from Lemongrass (cympobogonnardus) match with essential oil composition published in the “Vietnamese medicinal plants and herbs”.Evaluating the effect of essential oil extracted from Lemongrass in repelling Aedes aegypti shows 25% oilconcentration with a protection coefficient of 92.93 ± 1. 415% after 90 minutes in a test cage 40 x 40 x 40 cm.Key words: essential oil, Lemongrass, Aedes aegypti, citral.Poaceae).ĐẶT VẤN ĐỀĐể phòng tránh các bệnh do muỗi lâytruyền: sốt rét, sốt xuất huyết... ngoài biện phápphun tồn lưu và tẩm màn thì biện pháp phòngtránh cá nhân vẫn là chủ yếu. Một trong nhữngbiện pháp đơn giản và tiện lợi nhất là sử dụngkem xoa hoặc dung dịch xua muỗi. Trên thịtrường trong nước hiện nay cũng có rất nhiềuloại sản phẩm ở dạng kem xua muỗi như làSoffell, Off ! Remos …mà thành phần chủ yếu làhợp chất DEET, một hóa chất tổng hợp.Cây Sả (Cympobogon nardus Renld - Poaceae)là một loài thực vật được trồng phổ biến tại ViệtNam để làm gia vị thực phẩm, cây thuốc chữacảm sốt… Tinh dầu Sả từ lâu đã được sử dụngnhư một tác nhân xua muỗi và diệt côn trùng.Trong những năm qua, các công trình nghiêncứu về các chế phẩm dịch chiết diệt hoặc xuacôn trùng có nguồn gốc thực vật đã được côngbố và kết quả cho thấy hiệu quả bảo vệ củachúng khá cao, tiêu biểu các sản phẩm tinhdầu(1,3,4,5,6,7).Với nguồn nguyên liệu thực vật này tươngđối dễ tìm, giá thành không cao và dễ dàngphân hủy trong môi trường tự nhiên. Đây sẽ làmột triển vọng mới cho công tác nghiên cứu vàsản xuất các sản phẩm xua côn trùng truyềnbệnh nói chung và muỗi nói riêng.ĐỐI TƯỢNG - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨUNguyên liệuCây Sả được cung cấp từ nhà Vườn ở khuvực Đức Hòa tỉnh Long An.Muỗi thử nghiệmMuỗi cái Aedes aegypti 2 - 5 ngày tuổi, đượccung cấp bởi phòng nuôi của Viện Sốt rét - Kýsinh trùng - Côn trùng TP.HCM, đủ tiêu chuẩn,chưa hút máu và nuôi bằng dung dịch glucose10%.Phương pháp nghiên cứuPhương pháp chưng cất tinh dầuChưng cất tinh dầu bằng phương phápchưng cất lôi cuốn hơi nước.Xác định thành phần hóa học tinh dầu bằngphương pháp GC-MS.Tinh Sả sau chiết xuất được xác định thànhphần hóa học bằng phương pháp sắc kí khíghép khối phổ (GC-MS) tại Phân viện Khoa họcvật liệu TP.HCM với máy Agilent 190918-433,cột TR-5M ...