THẤP TIM ( THẤP KHỚP CẤP )

Thấp tim( thấp khớp cấp) là một bệnh viêm dị ứng xảy ra sau nhiễm liên cầu khuẩn tan huyết õ nhóm A gây nên; bệnh tổn thương ở hệ thống tổ chức liên kết theo cơ chế miễn dịch dị ứng - gây tổn thương nhiều cơ quan ( tim, khớp, phổi, thần kinh, da , thận) đặc biệt là tim và khớp.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
THẤP TIM ( THẤP KHỚP CẤP ) THẤP TIM ( THẤP KHỚP CẤP )I - ĐẠI CƯƠNG:1/ Định nghĩa:Thấp tim( thấp khớp cấp) là một bệnh viêm dị ứng xảy ra sau nhiễm liên cầukhuẩn tan huyết õ nhóm A gây nên; bệnh tổn thương ở hệ thống tổ chức liên kếttheo cơ chế miễn dịch dị ứng -> gây tổn thương nhiều cơ quan ( tim, khớp, phổi,thần kinh, da , thận) đặc biệt là tim và khớp.2/ Nguyên nhân:- Bệnh thấp tim là hậu quả của viêm hầu- họng, do liên cầu khuẩn tan huyết õnhóm A- Liên cầu khuẩn tan huyết õ nhóm A là một cầu khuẩn Gram (+)3/ Điều kiện thuận lợi:- Tuổi : 5-15 tuổi ( 90%), ít gặp ở tuổi< 5 và >25 tuổi.- Cơ địa dị ứng- Thời tiết và khí hậu: gặp nhiều ở vùng có khí hậu ôn đới và nhiệt đới ( mùa lạnh,ẩm, chuyển mùa).- Yếu tố gia đình.- Điều kiện sinh hoạt thấp kém.4/ Cơ chế bệnh sinh:+ Thuyết MD dị ứng:Người ta cho rằng lớp vỏ của liên cầu khuẩn và tổ chức liên kết cơ tim của cơ thểcó cấu trúc kháng nguyên chung, vì vật các kháng thể kháng liên cầu đánh luônvào cơ tim; kháng nguyên gây nên phản ứng chéo được cho là do Protein M củaliên cầu khuẩn; Halpern đã phát hiện sự giống nhau giữa Protein M của liên cầuvới một glucoprotein ở van tim, sụn khớp, động mạch chủ và da.+ Thuyết nhiễm độc:Người ta cho rằng thấp tim là do các yếu tố ở màng ngoài liên cầu khuẩn tan huyếtõ nhóm A gây nên gồm:- Streptolysin 0 : là một yếu tố gây tan máu, cùng với Proteinase gây độc cho tim.- Streptolysin S : củng là một yếu tố gây tan máu, đóng vai trò quan trọng trongquá trình viêm.5/ Giải phẩu bệnh:+ Giai đoạn phù niêm:Là giai đoạn sớm; tổn thương chủ yếu là sự thâm nhiễm các tế bào viêm khôngđặc hiệu ở phức hệ Collagen của tổ chức liên kết.+ Giai đoạn biến đổi dạng Fibrin:Có tổn thương nội mạc mạch máu, làm tăng tính them, gây thoát protein huyếttương và fibrinogen ra tổ chức gian bào. Đáng chú ý là dạng hợi tử fibrin của chấttạo keo, có đặc điểm viêm xuất tiết và thâm nhiễm các bạch cầu đa nhân, L, tươngbào.+ Giai đoạn tăng sinh khu trú hoặc tăng sinh lan tỏa tế bào tổ chức liên kết:Hạt Aschoff ( tổn thương khu trú) gồm:- Trung tâm là hoại tử fibrin.- xung quanh là tổ chức tăng sinh các tế bào liên kết.- Ngoài cùng là các tế bào L, tương bào, BC đa nhân và tế bào sợi.Hạt Aschoff thường gặp ở cơ tim, các mạch máu, màng hoạt dịch khớp và ngoàida tạo nên hạt Meynet.+ Giai đoạn xơ- sẹo:Các hạt ASchoff teo dần và thay thế bằng quá trình xơ- sẹo kéo dài gây tổn thươngco kéo xơ hóa tổ chức liên kết.II - TRIỆU CHỨNG:1/ Lâm sàng:Mỡ đầu là triệu chứng nhiễm khuẩn đường hô hấp do ngoài liên cầu khuẩn tanhuyết õ nhóm A : sốt, viêm họng, viêm Amydal, sưng hạch dưới hàm, nuốt đau.Sau 2-3 tuần thì xuất hiện các triệu chứng ở các cơ quan như:1.1/ Viêm tim:Là triệu chứng lâm sàng quan trọng nhất của bệnh thấp tim vì đay là triệu chứngđặc hiệu và để lại hậu quả nặng nề .+ Viêm tim gặp 40-60% BN. Có thể viêm màng ngoài tim, màng trong tim, cơtim.+ Các triệu chứng :- Biến đổi tiếng tim: xuất hiện tạp âm bệnh lý. Tiếng tim trầm, dài ở mỏm tim do van 2 lá viêm phù nề các dây chằng cột cơ. Tiếng thổi tâm thu ở mỏm ( giai đoạn đầu do giãn cơ tim gây hở van 2 lá cơnăng; sau 6 tháng thì là hở thực thể do tổn thương van 2 lá). Tiếng thổi tâm trương ở mỏm: do viêm van 2 lá, xuất hiện sớm, tồn tại tạm thời,nghe gõ ở mỏm, âm sắc trầm.. Khi tim to, buồng tim giãn-> dây chằng cột cơ giãn máu ràn nhanh từ nhĩ xuốngthất thì tiếng thổi tâm trương ở mỏm giống tiếng rùng tâm trương ở mỏm.. Tiếng thổi tâm trương ở nền tim: do viêm van ĐMC, do trào ngược máu từ ĐMCvào thất trái ở đầu thời kỳ tâm trương. Tiếng thổi tâm thu ở nền do hở van 2 lá cơ năng, tiếng thổi mát đi khi hết triệuchứng suy tim.. Tiếng cọ màng ngoài tim:Thường xuất hiện ở giai đoạn đầucủa viêm màng ngoài tim, nghe rõ ở nền timhoặc dọc bờ trái xương ức, nghe rõ hơn khi BN nghiên ra trước.- Rối loạn nhịp tim: nhịp nhanh > 100ck/p, nhịp ngựa phi , rối loạn dẫn truyền: PRkéo dài > 20% giây- Tim to: do viêm cơ tim, giãn các buồng tim. Lâm sàng : BN nuốt khó, nuốt nghẹn, đánh trống ngực.. XQ: Tim to , tỷ lệ tim/ngực > 50%Độ I : hơi to, tỷ lệ tim/lồng ngực 50-55%Độ II : to vừa, tỷ lệ tim/lồng ngực 55-60%Độ III: rất to, tỷ lệ tim/lồng ngực > 60%. ECG: tăng gánh các buồng tim.- Suy tim: do viêm cơ tim:. Lâm sàng: khó thở, gan to, phù, TM cổ nổi, có tiếng ngựa phi, rối loạn nhịp tim,nghe phổi có tiếng ran ,1.2/ Viêm đa khớp( gặp 75% trường hợp Thấp tim):+ Viêm đa khớp cấp và đau khớp bao gồm các đặc điểm sau:- Xảy ra đột ngột.- Tổn thương nhiều khớp , hay gặp ở các khớp lớn( khớp gối, cổ chân, vai, khuỷutay, cổ tay), ít gặp các khớp nhỏ.- Biểu hiện là sưng nóng đỏ đau, có thể có dịch ổ khớp.- Khớp viêm thường không đối xứng.- Thời gian viêm một khớp từ 3-5 ngày, ...