Thất thu thuế thương mại điện tử và giải pháp về chính sách pháp luật

Thương mại điện tử, hay còn gọi là e-commerce, e-com hay EC, là sự mua bán sản phẩm hay dịch vụ trên các hệ thống điện tử như Internet và các mạng máy tính. Khi thương mại điện tử bùng nổ thì việc phải thực hiện kê khai, nộp và truy thu nếu chậm nộp thuế là việc đương nhiên phải làm
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thất thu thuế thương mại điện tử và giải pháp về chính sách pháp luật THẤT THU THUẾ THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ VÀ GIẢI PHÁP VỀ CHÍNH SÁCH PHÁP LUẬT Mai Thị Ngọc Oanh Tóm tắt: Thương mại điện tử, hay còn gọi là e-commerce, e-comm hay EC, là sự mua bán sản phẩm hay dịch vụ trên các hệ thống điện tử như Internet và các mạng máy tính. Khi thương mại điện tử bùng nổ thì việc phải thực hiện kê khai, nộp và truy thu nếu chậm nộp thuế là việc đương nhiên phải làm. Tuy nhiên, quá trình thực hiện truy thu thuế thương mại điện tử còn nhiều vướng mắc như tình trạng trốn thuế, công tác xác minh người nộp thuế, xây dựng cơ sở dữ liệu quản lý thuế, công tác quản lý còn yếu kém...Những lỗ hổng trên cần khắc phục kịp thời nhất là trong thời kỳ cách mạng công nghiệp 4.0 để tránh thất thoát trong ngành thuế. Từ khóa: Thuế thương mại điện tử, truy thu thuế thương mại điện tử, thất thoát thuế thương mại điện tử, vướng mắc cần khắc phục 1. Chính sách pháp luật về thuế thương mại điện tử và thực tiễn thất thu thuế thương mại điện tử Theo Tổ chức Thương mại thế giới (WTO), Thương mại điện tử bao gồm việc sản xuất, quảng cáo, bán hàng và phân phối sản phẩm được mua bán và thanh toán trên mạng Internet, nhưng được giao nhận một cách hữu hình, cả các sản phẩm giao nhận cũng như những thông tin số hoá thông qua mạng Internet. Theo Ủy ban Thương mại điện tử của Tổ chức Hợp tác kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC) định nghĩa: Thương mại điện tử liên quan đến các giao dịch thương mại trao đổi hàng hóa và dịch vụ giữa các nhóm (cá nhân) mang tính điện tử chủ yếu thông qua các hệ thống có nền tảng dựa trên Internet11. Theo pháp luật Việt Nam, hoạt động thương mại điện tử được quy định tại Nghị định số 52/2013/NĐ-CP ngày 16/5/2013, theo đó “Hoạt động thương mại điện tử là việc tiến hành một phần hoặc toàn bộ quy trình của hoạt động thương mại bằng phương tiện điện tử có kết nối với mạng Internet, mạng viễn thông di động hoặc các mạng mở khác”12.  Luật sư thuộc Đoàn Luật sư Cần Thơ, Email: ngocoanh229@gmail.com 11 http://ecommerce.gov.vn/thuong-mai-dien-tu/tin-tuc/khai-niem-thuong-mai-dien-tu 12 Khoản 1 Điều 3 Nghị định 52/2013/NĐ-CP 16 Thông tư 40/2021/TT-BTC ngày 01/6/2021 (có hiệu lực từ ngày 01/8/2021) về hướng dẫn thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân và quản lý thuế đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh đã bổ sung chi tiết về hoạt động thương mại điện tử, theo đó:“Hoạt động thương mại điện tử” là việc tiến hành một phần hoặc toàn bộ quy trình của hoạt động thương mại bằng phương tiện điện tử có kết nối với mạng internet, mạng viễn thông di động hoặc các mạng mở khác theo quy định tại khoản 1 Điều 3 Nghị định số 52/2013/NĐ-CP ngày 16/5/2013 của Chính phủ về thương mại điện tử và các văn bản hướng dẫn hoặc sửa đổi, bổ sung hoặc thay thế (nếu có)”13. Như vậy, từ những định nghĩa trên có thể thấy thương mại điện tử là sự mua bán sản phẩm hay dịch vụ trên các hệ thống điện tử như Internet và các mạng máy tính. Trong thời kỳ công nghiệp hiện đại chuyển đổi số 4.0 thì việc bùng nổ của thương mại điện tử là điều thiết yếu trong sự phát triển của nền kinh tế. Cùng với những mặt tích cực của thương mại điện tử mang lại thì bên cạnh đó cũng còn tồn tại nhiều bất cập, vướng mắc, đặc biệt phải kể đến vướng mắc trong thuế thương mại điện tử, bởi phải thực hiện kê khai, nộp và truy thu nếu chậm nộp thuế là điều bắt buộc. Một số vướng mắc trong thu thuế thương mại điện tử có thể kể đến như: Thứ nhất, tình trạng trốn thuế thương mại điện tử diễn ra còn nhiều. Thống kê cho thấy tổng thu ngân sách nhà nước tháng 7/2021 do cơ quan thuế quản lý ước đạt 104.400 tỷ đồng, bằng 9,3% so với dự toán pháp lệnh, bằng 103,2% so với cùng kỳ năm 202014. Vừa qua, tại Hội nghị sơ kết công tác thuế 6 tháng đầu năm 2020 diễn ra mới đây, đại diện Cục thuế TP. Hà Nội cho biết đã có dữ liệu của hơn 1.190 cá nhân cung cấp sản phẩm ứng dụng, nội dung, dịch vụ quảng cáo trên các trang mạng phân phối ứng dụng, chia sẻ nội dung (Google Play, Apple Store, YouTube…). Với tổng doanh thu 3.614 tỷ đồng, dự kiến số thuế là 253 tỷ đồng (5% thuế giá trị gia tăng, 2% thuế thu nhập cá nhân); 36.000 cửa hàng, 77 cá nhân bán hàng trên mạng xã hội có sử dụng trung gian vận chuyển hàng hóa đến người tiêu dung, với tổng doanh thu 14.976 tỷ đồng, dự kiến số thuế là 224 tỷ đồng (1% thuế giá trị gia tăng, 0,5% thuế thu nhập cá nhân); cho thuê nhà thông qua các ứng dụng (Agoda, Booking, 13 Khoản 11 Điều 3 Thông tư 40/2021/TT-BTC 14 http://www.gdt.gov.vn 17 Airbnb…) với tổng doanh thu 350 tỷ đồng, dự kiến số thuế là 35 tỷ đồng (5% thuế giá trị gia tăng, 5% thuế thu nhập cá nhân)15. Tuy nhiên tổng số thuế thu được lại không nhiều so với số thuế dự tính thu. Vẫn còn nhiều tình trạng người nộp thuế không đăng ký kinh doanh, không đăng ký thuế nhằm trốn tránh nghĩa vụ nộp thuế, mặt khác vẫn còn tồn đọng các hành vi như không khai báo hoặc khai báo sai giá trị giao dịch, thu nhập nhận được từ các giao dịch thương mại điện tử, đặc biệt là với thu nhập phát sinh từ các nhà cung cấp dịch vụ trực tuyến như Google, Facebook, YouTube, Grab... Theo Thông tư 40/2021/TT-BTC ngày 01/6/2021, thì Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh này có doanh thu từ hoạt động sản xuất, kinh doanh trong năm dương lịch từ 100 triệu đồng trở lên thì thuộc trường hợp phải nộp thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân theo quy định pháp luật về thuế16. Gần đây, Cục Thuế TP. Hồ Chí Minh đã tiến hành rà soát và phát hiện một số cá nhân có thu nhập từ hoạt động kinh doanh thương mại điện tử thông qua Google, Facebook... và quyết định truy thu và phạt 4,1 tỷ đồng với một cá nhân có nguồn thu nhập 41 tỷ đồng trên mạng trong hai năm 2016 và 2017 nhưng không kê khai và nộp thuế17. C ...