Thiên đường thuế và chuyển giá đối với các doanh nghiệp trong và ngoài nước

Bài viết này cung cấp những thông tin, nguyên lý và cách nhận biết đối với hành vi chuyển giá hoặc/và giao dịch liên kết của doanh nghiệp trong và ngoài nước. Không phải chỉ doanh nghiệp nước ngoài mới thực hiện chuyển giá mà ngay tại Việt Nam các doanh nghiệp nói chung cũng có thể đang chuyển giá với các giao liên kết mà chưa có những biện pháp hữu hiệu.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thiên đường thuế và chuyển giá đối với các doanh nghiệp trong và ngoài nước THIÊN ĐƯỜNG THUẾ VÀ CHUYỂN GIÁ ĐỐI VỚI CÁC DOANH NGHIỆP TRONG VÀ NGOÀI NƯỚC TS. Phan Hữu Nghị1 Nguyễn Ngọc Khuê2 Tóm tắt Hồ sơ Panama vừa được công bố là vấn đề thời sự, ảnh hưởng đến cá nhân, cơquan chức năng và doanh nghiệp các nước có tên trong hồ sơ đó về tính trung thực,vai trò trách nhiệm trong quản lý. Hành vi chuyển giá được các doanh nghiệp cả trongnước và doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, các nhà đầu tư ưa dùng phổ biếnhiện nay. Bài viết này cung cấp những thông tin, nguyên lý và cách nhận biết đối vớihành vi chuyển giá hoặc/và giao dịch liên kết của doanh nghiệp trong và ngoài nước.Không phải chỉ doanh nghiệp nước ngoài mới thực hiện chuyển giá mà ngay tại ViệtNam các doanh nghiệp nói chung cũng có thể đang chuyển giá với các giao liên kếtmà chưa có những biện pháp hữu hiệu. Từ khoá: chuyển giá; thiên đường thuế; giao dịch liên kết; thuế; doanh nghiệp 1. Giới thiệu chung 1.1. Quan niệm chuyển giá Chuyển giá không phải là khái niệm mới đối với nước ta. Vấn đề chuyển giáđược đưa vào giảng dạy tại các trường đại học và luôn là vấn đề nóng đối với cơ quanthuế khi nhắc đến doanh nghiệp FDI. Để hiểu đầy đủ về chuyển giá đối với doanhnghiệp trong và ngoài nước, chúng ta có thể bắt đầu từ khái niệm chuyển giá. Theo giáo trình Quản lý thuế của Trường Đại học Kinh tế Quốc dân: Chuyển giáđược hiểu là việc thực hiện chính sách giá đối với hàng hóa, dịch vụ và tài sản đượcchuyển dịch giữa các thành viên trong tập đoàn qua biên giới không theo giá thị trườngnhằm tối thiểu hóa số thuế của các công ty đa quốc gia trên toàn cầu. Như vậy, chuyển giá là một hành vi do các chủ thể kinh doanh thực hiện nhằmthay đổi giá trị trao đổi hàng hóa, dịch vụ trong quan hệ với các bên liên kết. Hành viấy có đối tượng tác động chính là giá cả.1, 2 Trường Đại học Kinh tế Quốc dân. Email của tác giả chính: nghiph.neu@gmail.com 479 Tuy nhiên, tùy theo cách tiếp cận mà khái niệm về chuyển giá được hiểu khác nhau. Theo quy định tại Thông tư 66/2010/TT-BTC khái niệm chuyển giá được hiểu làgiao dịch liên kết của các doanh nghiệp với khái niệm: Giao dịch liên kết là giao dịch kinh doanh giữa các bên liên kết. “Các bên liên kết” là cụm từ được sử dụng để chỉ các bên có mối quan hệ thuộcmột trong các trường hợp: Một bên tham gia trực tiếp hoặc gián tiếp vào việc điều hành, kiểm soát, góp vốnhoặc đầu tư dưới mọi hình thức vào bên kia; Các bên trực tiếp hay gián tiếp cùng chịu sự điều hành, kiểm soát, góp vốn hoặcđầu tư dưới mọi hình thức của một bên khác; Các bên cùng tham gia trực tiếp hoặc gián tiếp vào việc điều hành, kiểm soát,góp vốn hoặc đầu tư dưới mọi hình thức vào một bên khác. Như vậy, có nhiều khái niệm khác nhau về chuyển giá, song quan niệm chuyểngiá trong bài viết này là: “hiện tượng định giá cao hơn hay thấp hơn giá giao dịch độclập của hàng hoá, tài sản tương tự hay cùng loại trên thị trường nhằm tối đa hoá lợinhuận và tối thiểu nghĩa vụ thuế phải nộp.” Với bất kỳ khái niệm nào ở trên thì chuyển giá không chỉ diễn ra với doanhnghiệp FDI mà cả với doanh nghiệp trong nước, để thực hiện chuyển giá cần xem xétnhững điều kiện và nguyên nhân dẫn tới chuyển giá. Thiên đường thuế: là cách gọi bóng bảy của khái niệm “Offshore Zone”- một khuvực mà về mặt pháp lý mức thuế được ấn định hoặc rất thấp hoặc hoàn toàn được miễn. Các thực thể tại thiên đường thay vì đóng thuế thì phải trả chi phí thuê cơ sở hạtầng và dịch vụ đắt hơn các nơi khác cho chính quyền (chính phủ) tại thiên đường thuế.Vì nhà nước ở đó tồn tại với nguông ngân sách là độc quyền cho thuê hạ tầng và cungcấp dịch vụ cho các doanh nghiệp, cá nhân hoạt động. Thiên đường thuế có vai trò quan trọng dành cho các doanh nghiệp và các cánhân giàu có. Họ sẽ chuyển lợi nhuận có được trên toàn cầu về thiên đường thuế màkhông cần đến hiệp định thuế với bất cứ quốc gia nào trên thế giới. 1.2. Điều kiện, nguyên nhân của chuyển giá Có thể khái quát điều kiện để có thể thực hiện chuyển giá gồm điều kiện cần vàđủ sau:480 Điều kiện cần: Khi có sự chênh lệch về thuế suất giữa các khâu sản xuất kinhdoanh hoặc giữa các khu vực, vùng miền, quốc gia. Điều kiện đủ: Doanh nghiệp được tổ chức thành nhiều cấp độ khác nhau (công tymẹ, con, cháu…) hoặc các doanh nghiệp có liên kết sở hữu chéo theo định nghĩa ở trên. Từ điều kiện nêu trên có thể chỉ ra nhiều nguyên nhân dẫn tới chuyển giá và kháiquát chung có năm nguyên nhân chính sau để từ đó đưa ra ...