Thiết kế đề cương bài học theo chủ đề phần dẫn xuất hiđrocacbon góp phần nâng cao năng lực tự học của học sinh lớp 11 THPT

Bài viết Thiết kế đề cương bài học theo chủ đề phần dẫn xuất hiđrocacbon góp phần nâng cao năng lực tự học của học sinh lớp 11 THPT được nghiên cứu với mục đích nâng cao vai trò tự học của học sinh (HS), thiết kế các chủ đề bài học định hướng cho HS tìm hiểu nghiên cứu trước nội dung bài học trong từng chương của chương trình Hóa học ở bậc trung học phổ thông (THPT).
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thiết kế đề cương bài học theo chủ đề phần dẫn xuất hiđrocacbon góp phần nâng cao năng lực tự học của học sinh lớp 11 THPT THIẾT KẾ ĐỀ CƯƠNG BÀI HỌC THEO CHỦ ĐỀ PHẦN DẪN XUẤT HIĐROCACBON GÓP PHẦN NÂNG CAO NĂNG LỰC TỰ HỌC CỦA HỌC SINH LỚP 11 THPT NGUYỄN VĂN THANH - LÊ VĂN DŨNG Trường Đại học Sư phạm - Đại học Huế Tóm tắt: Với mục đích nâng cao vai trò tự học của học sinh (HS), chúng tôi đã thiết kế các chủ đề bài học định hướng cho HS tìm hiểu nghiên cứu trước nội dung bài học trong từng chương của chương trình Hóa học ở bậc trung học phổ thông (THPT). Kết quả thực hiện với phần dẫn xuất hiđrocacbon lớp 11 đã cho thấy hướng đi này đã đem lại kết quả khả quan góp phần nâng cao chất lượng học tập và phát huy tính tích cực của HS trong quá trình học tập. Từ khóa: chủ đề, đề cương bài học, dẫn xuất hiđrocacbon.1. MỞ ĐẦU Hiện nay, ngành giáo dục chú trọng hình thức dạy học tích hợp nội môn là cách tiếp cậngiảng dạy trong đó các nội dung giảng dạy được trình bày theo các đề tài hoặc chủ đề. Mỗi đềtài hoặc chủ đề được trình bày thành nhiều bài học nhỏ người học có thể có thời gian hiểu rõvà phát triển mối liên hệ với những gì mà người học đã biết. Cách tiếp cận này khuyến khíchngười học tìm hiểu sâu về các chủ đề, tìm đọc tài liệu từ nhiều nguồn và tham gia vào nhiềuhoạt động khác nhau. Kết quả là người học sẽ hiểu rõ hơn và cảm thấy tự tin hơn trong việchọc của mình [1], [4]. Điểm mới trong định hướng giáo dục hiện nay chính là quan điểm giáo dục định hướngnăng lực. Phát triển năng lực là thành phần quan trọng của mục tiêu giáo dục, năng lực là tổnghòa kiến thức, thái độ, kỹ năng mà HS cần phải đạt chuẩn trong quá trình học tập [2], [3]. Một trong những nguyên nhân dẫn đến chất lượng giáo dục bậc trung học phổ thông còncó những hạn chế nhất định là do ý thức tự học của HS chưa tốt, ỷ lại vào sự chỉ dẫn của giáoviên (GV), quá coi trọng việc học thêm ngoài giờ. HS thường ít đọc sách giáo khoa (SGK) vàkhông chuẩn bị bài trước khi đến lớp dẫn đến GV không đủ thời gian để truyền tải nội dung bàihọc và HS ít tham gia tích cực vào giờ học, làm thêm bài tập để rèn luyện kĩ năng, củng cố kiếnthức. Để khắc phục những hạn chế nêu trên trong thực tiễn dạy - học hóa học hiện nay GV cần tổchức cho HS tự học có hướng dẫn. Trong tự học có hướng dẫn, HS nhận được sự hướng dẫn từhai nguồn: từ tài liệu hướng dẫn và trực tiếp từ GV. Nguồn hướng dẫn qua tài liệu: - GV biên soạn tài liệu hướng dẫn HS tự học trên cơ sở định hướng HS đọc SGK, thamkhảo tài liệu liên quan. Ngoài việc trình bày nội dung kiến thức, còn hướng dẫn cả cách thứchoạt động để phát hiện vấn đề, thu thập thông tin, xử lý thông tin, rút ra kết luận. - Đề cương bài học giúp HS biết những nội dung cần phải chuẩn bị trong từng chủ đề giúpHS tiết kiệm thời gian nghiên cứu bài học, chuẩn bị cho nhiều môn học khác theo chương trìnhlớp 11 hiện hành. - Đề cương bài học bám sát mục tiêu bài học, phù hợp năng lực tiếp thu kiến thức của HS,khuyến khích HS đọc SGK dễ nắm được nội dung, từ đó GV có thêm thời gian cùng HS làm rõnhững vấn đề khó giúp các em cơ bản hiểu bài ngay tại lớp. - Đề cương bài học “tích hợp” lý thuyết và bài tập, bổ sung những nội dung mới cập nhật,tư liệu hóa học nhằm giúp HS mở rộng kiến thức. Có hệ thống bài tập bổ trợ cho HS tham khảo 291TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM – ĐẠI HỌC HUẾ CYS 2016cho từng chủ đề, giúp các em có thêm bài tập tự luyện ở nhà đạt được chuẩn kiến thức theo yêucầu. Bên cạnh đó GV có thể giới thiệu thêm các phương pháp giải các bài tập nâng cao, bài tậpkhó giúp HS khá - giỏi nâng cao khả năng vận dụng kiến thức. Nguồn hướng dẫn trực tiếp của GV qua các giờ lên lớp: - HS tự lực giải quyết một phần nội dung bài học trên cơ sở đề cương bài học. - Đối với những vấn đề khó, trọng tâm GV tiến hành làm thí nghiệm, tương tác với HS đểlàm rõ nội dung và tăng cường luyện tập vận dụng kiến thức [5]. Như vậy, trong cách dạy học này có hai kiểu hướng dẫn được phối hợp với nhau.2. THIẾT KẾ CÁC CHỦ ĐỀ PHẦN DẪN XUẤT HIĐROCACBON GÓP PHẦN NÂNG CAO NĂNG LỰC TỰ HỌC CHO HS LỚP 11 THPT2.1. Các chủ đề trong phần dẫn xuất hiđrocacbon - Chủ đề thứ nhất (5 tiết): Ancol-phenol (Thể hiện mối quan hệ giữa cấu tạo và tính chấtcủa ancol-phenol, so sánh tính chất của ancol-phenol). + Tiết 1: Định nghĩa, phân loại, đồng phân danh pháp, tính chất vật lý của ancol. + Tiết 2: Tính chất hóa học, điều chế, ứng dụng của ancol. + Tiết 3: Định nghĩa, cấu tạo, tính chất vật lý, tính chất hóa học, ứng dụng của phenol. + Tiết 4: Luyện tập chủ đề 1. + Tiết 5: Thực hành. - Chủ đề thứ hai: (3 tiết) Anđehit (Thể hiện mối quan hệ giữa cấu tạo và tính chấtcủa anđehit). + Tiết 1: Định nghĩa, phân loại, danh pháp, đặc điểm cấu tạo, tính chất vật lý của anđehit. + Tiết 2: Tính chất hóa học, điều chế, ứng dụng của anđehit. + Tiết 3: Luyện tập chủ đề 2. - Chủ đề thứ ba: (4 tiết) Axit cacboxylic (Thể hiện mối quan hệ giữa cấu tạo và tính chất của axitcacboxylic). + Tiết 1: Định nghĩa, phân loại, danh pháp, đặc điểm cấu tạo, tính chất vật lý của axitcacboxylic. + Tiết 2: Tính chất hóa học, điều chế ứng dụng của axit cacboxylic. + Tiết 3: Luyện tập chủ đề 3. + Tiết 4: Thực hành. - Chủ đề thứ tư: (3 tiết) Luyện tập, ôn tập, kiểm tra. + Tiết 1, 2: Luyện tập - ôn tập. + Tiết 3: Kiểm tra.2.2. Cơ sở xây dựng đề cương bài học - Căn cứ vào nội dung chương trình, chuẩn kiến thức - kỹ năng của từng đơn vị kiến thứccần đạt được trong bài học/ tiết học, lường trước những khó khăn có thể gặp phải trong quá trìnhdạy học để ...