Thơ mới một hình thức giao tiếp nghệ thuật mới

Bài báo ban đầu nghiên cứu cơ sở đào tạo và các yếu tố ảnh hưởng đến hình thức truyền thông, cách tổ chức truyền thông trong nghệ thuật thơ mới. Qua đó, sự đóng góp tôn trọng của Thơ mới trong quá trình đổi mới nghệ thuật của chúng tôi thơ quốc gia được khẳng định.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thơ mới một hình thức giao tiếp nghệ thuật mới64NGÔN NGỮ & ĐỜI SỐNGSố 6 (236)-2015NGÔN NGỮ VỚI VĂN CHƢƠNGTHƠ MỚI NHƢ MỘT HÌNH THỨC GIAO TIẾPNGHỆ THUẬT MỚINEW POETRY AS A NEW FORM OF ARTISTICAL COMMUNICATIONLA NGUYỆT ANH(TS; Đại học Sư phạm Hà Nội 2)Abstract: Our article initially studies the formation basis and the factors that affect theform of communication, the way organizing communication in the art of New Poetry.Thereby, respectful contribution of New Poetry in the process of innovating the art of ournational poetry is confirmed.Key words: New Poetry; artistic communication; language behaviour; speech subject;types of language; artistical communicative organization in New Poetry.1. Đặt vấn đềLịch sử thơ ca cho thấy , mỗi thời đa ̣ithường gắ n với sự l ựa chọn mô ̣t kiể u tr ữtình, một ý thức về sứ mệnh, vai trò của chủthể sáng tạo trong quan hệ với đời sống và“tầm đón đợi” của chủ thể tiếp nhận. Đóthực chất là sự thay đổi những quy ước giaotiếp. Sự xuất hiện, phát triển của phong tràoThơ mới đã ta ̣o ra mô ̣t bước ngoă ̣t lớn trongviê ̣c mở rộng khả năng giao tiế p trực tiế pcủa thơ . Đây là sự cách tân có ý nghia thĩpháp. Trong đó ngôn ngữ - với tư cách làmột “mã” nghệ thuật đã thay đổi như là sựkhẳng định bản chất của cái mới.Với tư cách là người đọc thực tế, ở bàiviết này, chúng tôi chủ yếu tìm hiểu cơ sởhình thành và những yếu tố ảnh hưởng tớihình thức giao tiếp, cách thức tổ chức giaotiếp nghệ thuật Thơ mới. Qua đó, khẳng địnhnhững đóng góp đáng trân trọng của Thơmới trong hành trình cách tân thơ ca dân tộc.2. Nội dung2.1. Khái niệm giao tiếp và giao tiếpnghệ thuật―Giao tiếp (communication) là hiệntượng phổ biến trong các kiểu xã hội, đó làsự tiếp xúc giữa các cá thể trong một cộngđồng để truyền đạt một nội dung nào đó” [3,17].Con người có thể giao tiếp với nhau bằngnhiều phương tiện như: bằng âm thanh, bằngánh sáng, bằng hoạt động vật lí... Trong đó,giao tiếp bằng âm thanh thông qua việc sửdụng ngôn ngữ tự nhiên của con người đượcxem là phương tiện tiện lợi và hữu hiệu nhất,diễn ra hàng ngày trong các cộng đồng ngônngữ. Hoạt động giao tiếp bao gồm trong nósự phát ra và nhận về thông tin. Để ngườinhận hiểu được thông báo của người gửi,ngôn ngữ trở thành khâu trung gian và làmột “mã” thông báo.Trong giao tiếp hàng ngày, mục đích giaotiếp chủ yếu là truyền đạt thông tin. Ngườinói có thể vận dụng cả những phương tiệnphi ngôn từ, miễn sao để người nhận nắmđược thông báo. Vì vậy, ngôn ngữ sử dụngtrong giao tiếp hàng ngày thường mang tínhchất ngẫu nhiên, tạm thời.Trong giao tiếp nghệ thuật, “ngôn ngữđược lựa chọn, được tổ chức thành văn bảncố định, sao cho nói một lần mà có thể giaotiếp mãi mãi” [8, 198]. Người nghệ sĩ tiếnSố 6 (236)-2015NGÔN NGỮ & ĐỜI SỐNGbộ luôn muốn đi tìm phương thức giao tiếpsinh động với độc giả. L.Tolstoi cho rằng:“Nghệ thuật là một trong những phương tiệngiao tiếp giữa người với người. Bất kì mộttác phẩm nghệ thuật nào cũng đều làm côngviệc khiến cho người cảm thụ tham gia vàosự giao tiếp với người đã hoặc đang sản sinhra nghệ thuật cũng như với tất cả những aicùng một lúc với anh ta, trước hoặc sau anhta đã cảm thụ hoặc sẽ cảm thụ ấn tượng nghệthuật của anh ta” [Dẫn theo 5, 98].Đặc tính giao tiếp của văn học và nghệthuật đã được các nhà nghiên cứu ngôn ngữ,các nhà lí luận, các nhà thi pháp bàn đến ởnhiều góc độ và mức độ khác nhau. Để phụcvụ cho định hướng của đề tài chúng tôi xinkhái lược một số quan điểm được trình bàysau đây.Theo R. Jakobson, hoạt động giao tiếpnhư mô ̣t quá trinh sử du ̣ng các “ma” (code)̃̀với quá trình lâ ̣p mã và giải mã của ngườiphát và người nhâ ̣n . Các yếu tố cần thiết chosự giao tiếp bao gồm mô ̣t c ấu trúc hạt nhânvới sáu yếu tố cơ bản: người phát , ngườinhận, thông báo, ngữ cảnh, mã, tiếp xúc.Hoạt động giao tiếp cần thiết phải chú ý đế nchức năng thơ (chứ c năng thẩ m mỹ ) củangôn ngữ và xem đó như là “sự đinh hướng̣của thông báo” (bằ ng các kí hiê ̣u ngôn ngữ )vào chính bản thân nó” [11]. R. Jakobsoncũng lưu ý rằng , chức năng thơ không chỉ cóở thơ ca mà ở khắp nơi trong mọi hình thứcgiao tiế p ngôn ngữ , cả ở lời nói hàng ngàyvà “trên xe điện” . R. Jakobson cho rằng: ứngxử ngôn ngữ đươ ̣c thực hiê ̣n từ hai thao táccơ bản qua sự lựa chọn và phố i hợp . Lýthuyế t giao tiế p của R .Jakobson hướng sựchú ý vào bản thân tổ chức lời thơ .Nếu R. Jakobson chủ yếu chú ý đếnphương tiện biểu đạt, thì M. Bakhtin lại đixa hơn, quan tâm đến bản chất xã hội, thẩmmĩ của vật liệu giao tiếp. Theo M. Bakhtin,65“chỉnh thể ngôn ngữ” trong giao tiếp nghệthuật là “chỉnh thể ngôn ngữ sống động, cụthể, chứ không phải cái ngôn ngữ như đốitượng nghiên cứu chuyên biệt của ngôn ngữhọc”. M. Bakhtin cho rằng, “chỉnh thể ngônngữ” này “là biểu hiện và sản phẩm của sựtác động qua lại của ba yếu tố xã hội làngười nói (tác giả), người ngh ...