Thoát vị đĩa đệm cột sống cổ

Tài liệu "Thoát vị đĩa đệm cột sống cổ" cung cấp cho học viên những nội dung về đại cương, quy trình chẩn đoán, phục hồi chức năng và điều trị, theo dõi và tái khám cho bệnh nhân thoát vị đĩa đệm cột sống cổ. Mời các bạn cùng tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thoát vị đĩa đệm cột sống cổ THOÁT VỊ ĐĨA ĐỆM CỘT SỐNG CỔ I. ĐẠI CƢƠNG - Thoát vị đĩa đệm cột sống cổ (TVĐĐCSC) xảy ra khi khối nhân nhầythoát ra khỏi bao xơ và gây chèn ép lên rễ dây thần kinh hoặc tủy cổ có thể gâyđau lan tỏa dọc theo đường đi của dây thần kinh đến cánh tay, bàn ngón taythậm chí gây ra liệt. - Bệnh hay gặp ở người trên 40 tuổi. Cột sống cổ có 7 đốt sống, giữa 2 đốtsống từ C2-C7 có các đĩa đệm gian đốt, mỏng ở phía sau, dày ở phía trước, đượccấu tạo bởi các vòng collagen, mâm sụn, và nhân nhày có chiều cao 3mm bằng2/3 chiều cao thân đốt. - Thần kinh và mạch máu của đĩa đệm rất nghèo nàn vì vậy nên quá trìnhlão hóa xảy ra sớm. - Cơ chế bệnh sinh thoát vị đĩa đệm cột sống cổ do: + Thoái hóa sinh học theo tuổi, lão hóa, do đĩa đệm phải chịu áp lực trọngtải của đầu. + Thoái hóa bệnh lý do yếu tố bệnh lý, cơ học, miễn dịch, chuyển hóa, di truyền. II. CHẨN ĐOÁN 1. Các công việc của chẩn đoán 1.1. Hỏi bệnh - Thời gian mắc bệnh, tuổi mắc, tính chất đột ngột hay từ từ. - Kiểu đau có tính chất lan tỏa theo thần kinh không, có yếu cơ cánh tay têbuốt dọc cánh tay, có hạn chế vận động không. - Có triệu chứng thuộc trục thần kinh không, nhức đầu, đau cổ gáy, rốiloạn cảm giác, khó nuốt… - Tiền sử của bệnh, tiền sử chấn thương… 1.2. Khám và lượng giá chức năng - Khởi phát là đau mỏi, hạn chế vận động, thường đau sau khi ngủdậy.Tính chất đau từ từ, tùy thuộc vị trí của thoát vị đĩa đệm. Triệu chứng đơn lẻhoặc thành hội chứng. - Hội chứng cột sống cổ: gặp ở tất cả các trường hợp có TVĐĐCSC. + Đau và co cứng cơ vùng cạnh sống cổ cấp hoặc mạn, tăng lên ở tư thếcổ thẳng hay cúi lâu, mệt mỏi, hạn chế vận động, có điểm đau CSC. 192 + Đau khu trú tại vùng gáy lan lên hay xuống. Đau rát bỏng, đau nông,đau sâu trong cơ vai gáy. Đau tăng khi vận động, hạn chế gấp, duỗi nghiêng vàxoay. - Hội chứng rễ thần kinh cổ: + Đau kiểu rễ, đau một bên hoặc hai bên, đau lan ra cổ gáy vai tay phảihoặc trái. + Đau tăng với các tư thế có gắng sức. + Có cảm giác tê bì ở vùng rễ thần kinh ở bàn và ngón tay. - Hội chứng động mạch đốt sống: Nhức đầu vùng chẩm, thái dương, tránvà hai hố mắt, kèm theo chóng mặt ù tai, mờ mắt, nuốt khó, đau tai, lan ra sautai, đau ở một ư thế nhất định của đầu. - Hội chứng chèn ép tủy: Dáng đi không vững, dị cảm và teo cơ ngọn chitrên, yếu chi dưới, yếu hoặc liệt chi trên hoặc chi dưới. Rối loạn vận động chitrên, dưới và rối loạn cơ tròn, sinh dục; tăng phản xạ gân xương… - Biểu hiện khác: dễ cáu, thay đổi tính tình, rối loạn giấc ngủ… 1.3. Chỉ định xét nghiệm cận lâm sàng - XQuang cột sống cổ thường qui các tư thế, thẳng nghiêng, chếch ¾ cómất đường cong sinh lý, gai xương thân đốt, đặc xương dưới sụn, hẹp lỗ liênhợp… - Chụp cắt lớp vi tính giúp đánh giá rễ thần kinh, cấu trúc bên trong ống sống. - Chụp MRI có dấu hiệu giảm chiều cao đĩa đệm, thay đổi xương dướisụn, các mức độ và vị trí thoát vị đĩa đệm… 2. Chẩn đoán phân biệt - Các chấn thương vùng cột sống cổ gây tổn thương xương và đĩa đệm. - Ung thư xương hoặc di căn, các bệnh lý tủy xương lành hoặc ác tính, unội tủy, u thần kinh. - Bệnh thoái hóa cột sống cổ, - Viêm quanh khớp vai, - Bệnh xơ cứng rải rác, - Các bệnh thần kinh ngoại biên. 3. Chẩn đoán nguyên nhân Quá trình lão hóa của tổ chức sụn, tế bào và tổ chức khớp và quanh khớpvà tình trạng chịu áp lực quá tải kéo dài của sụn khớp. 193 Ở người trẻ tuổi do sai tư thế, do chấn thương cột sống. Ở người có tuổido thoái hóa xơ hóa sụn đầu xương, các dây chằng… III. PHỤC HỒI CHỨC NĂNG VÀ ĐIỀU TRỊ 1. Nguyên tắc phục hồi chức năng và điều trị - Chẩn đoán sớm, và điều trị kịp thời. - Điều trị kết hợp nội khoa, phục hồi chức năng các bài tập thích hợp, kéogiãn và vật lý trị liệu giảm đau giãn cơ thư giãn, an thần nếu cần thiết. - Phát hiện kịp thời dấu hiệu ép tủy để điều trị ngoại khoa kịp thời. - Áp dụng liệu pháp giảm đau theo hướng dẫn của WHO (Tổ chức Y tếThế giới). 2. Các phương pháp và kỹ thuật phục hồi chức năng Bệnh nhân nằm giường đệm cứng có gối mỏng, hạn chế vận động quaygấp quá ngưỡng, đeo nẹp cổ cố định, nghỉ ngơi tránh thay đổi tư thế đột ngột,giữ tư thế đúng. -Trong giai đoạn cấp: + Nghỉ ngơi nằm giường cứng, + Dùng biện pháp nhiệt thích hợp: Chườm nóng (parafin, hồng ngoại,sóng ngắn, siêu âm); chườm lạnh (chườm đá…) + Áp dụng các bài tập tại giường co cơ đẳng trương, nhẹ nhàng. - Sau giai đoạn cấp có điều trị vật lý kết hợp với kéo giãn đốt sống cổ. + Điều trị kéo giãn cột sống cổ bằng máy tư thế nằm hay ngồi. + Các bài tập vận động co cơ đẳng trương kết hợp với tập thở. 3 Các điều tri khác 3.1. Thuốc - Nhóm thuốc giảm đau: Acetaminophen đơn thuần hay có codein…hoặcgiảm đau chống viêm không steroid liều thấp kinh điển (diclofenac, naproxen…)hoặc các thuốc ức chế chọn lọc COX2 (cerecoxib…) tuy nhiên thận trọng vớicác bệnh nhân cao tuổi, có bệnh dạ dày, tim mạch… Có thể dùng đường uốnghay tiêm, bôi ngoài da. - Thuốc giảm đau thần kinh - Thuốc giãn cơ: Mydocalm, Myonal… - Thuốc bảo vệ sụn khớp: Glucosamin sulfate 1500mg/ngày đơn độc hoặcphối hợp chondroitin. 194 - Thuốc vitamin nhóm B 3.2. Đeo đai cổ cứng hoặc mềm 3.3. Phẫu thuật Chỉ áp dụng cho các trường hợp điều trị nội khoa tích cực kết hợp PHCNkhông có kết quả, có ép tủy ép rễ thần kinh hoặc trượt đốt sống độ 3-4. Ứng dụng các phương pháp vật lý trị liệu PHCN sau mổ kết hợp với cácth ...