Thoát vị đĩa đệm cột sống cổ

Tham khảo tài liệu thoát vị đĩa đệm cột sống cổ, y tế - sức khoẻ, y dược phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thoát vị đĩa đệm cột sống cổ Thoát vị đĩa đệm cột sống cổ1. Đại cươngĐau vùng cổ vai là bệnh lý khá phổ biến, bệnh do nhiều nguyên nhân, thường xảyra ở người lớn, đặc biệt từ trên 40 tuổi, làm ảnh hưởng nhiều đến năng xuất laođộng xã hội. Theo Kramer Jurgen, tỷ lệ mắc bệnh đĩa đệ m cột sống cổ chiếm36,1%, đứng thứ hai sau bệnh lý đĩa đệm cột sống thắt lưng. Ở các trung tâmchuyên khoa thần kinh, chứng đau vùng cổ vai chiếm tới 18,2% của cơ cấu mặtbệnh điều trị nội trú. Tại các phòng khám đa khoa, tỷ lệ bệnh nhân đau cổ – vaiđến khám khoảng 28 – 35%. Hồ Hữu Lương và cs cho thấy tỷ lệ bệnh nhân đau cổ– vai – cánh tay điều trị tại khoa Thần kinh – Bệnh viện 103 trong 10 năm từ 1990– 1999 chiếm 23,1%. Vì vậy, nghiên cứu tìm hiểu nguyên nhân các chứng bệnhđau cổ – vai, đồng thời điều trị và dự phòng các chứng bệnh này là một yêu cầucấp thiết đối với đời sống xã hội, đòi hỏi sự kết hợp của nhiều chuyên ngành nội,ngoại khoa, điều trị lý liệu, phục hồi chức năng.1.1. Nhắc lại sơ lược giải phẫu, sinh lý cột sống cổ:Cột sống có 32 – 33 đốt, trong đó 7 đốt sống cổ từ C1 – C7, đốt C1 còn gọi là đốtđội, đốt C2 còn gọi là đốt trục. Cột sống cổ có đường cong ưỡn ra trước. Thân đốtsống có đường kính ngang lớn hơn đường kính trước – sau, ở mặt trên có hai mỏmmóc hay gọi là “mấu bán nguyệt”, cuống sống tròn và dày, mỏm ngang có lỗngang cho động mạch đốt sống đi qua, từ C2. Gai sống tách làm hai củ dài dần từC2 – C7. Lỗ đốt sống to dần từ C1 – C5, nhỏ dần từ C6 và C7.Giữa hai đốt sống từ C2 trở xuống có các đĩa đệm gian đốt sống, các đĩ a đệm nàydày ở phía trước, mỏng ở phía sau, tạo nên đường cong ưỡn ra trước. Mỗi đĩa đệmđược cấu tạo bởi các vòng sợi collagen và nhân nhầy có chiều cao 3mm bằng 2/5chiều cao thân đốt sống1.2. Đĩa đệm cột sống cổ* Đĩa đệm cột sống cổ là bộ phận chính để liên kết các đốt sống. Đĩa đệm đượccấu tạo bởi: nhân nhầy, vòng sợi, mâm sụn.- Nhân nhầy nằm ở khoảng nối 1/3 giữa với 1/3 trước (nằm ở phía trước hơn sovới đoạn thắt lưng).- Vòng sợi: ở phía sau cũng dày hơn phía trước do đó hạn chế lồi hoặc thoát vị đĩađệm (TVĐĐ) vào ống sống.- Mâm sụn: thuộc về thân đốt sống nhưng có liên quan với đĩa đệm. Mâm sụn gắnchặt vào tấm cùng của thân đốt sống bằng một lớp canxi có nhiều lỗ nhỏ có tácdụng dinh dưỡng cho đĩa đệm (theo kiểu khuyếch tán) và bảo vệ xương khỏi bịnhân nhầy ép vào, bảo vệ đĩa đệm khỏi bị nhiễm khuẩn từ xương đi tới.Đĩa đệm bình thường không hiện hình trên phim X.quang thường (trừ khi bị vôihoá).Chiều cao đĩa đệm được xác định bằng khoảng cách giữa hai thân đốt sống. Bìnhthường tỷ lệ chiều cao đĩa đệm so với thân đốt sống là 1/6 – 1/4.Nhân nhầy có sự di chuyển khi cột sống cử động. Trong động tác gấp người, nhânnhầy chuyển động về phía sau, đĩa đệm hẹp lại ở phía trước. Trong tư thế nghiêngphải, nghiêng trái, đĩa đệm cũng di chuyển theo hướng ngược lại. Biến đổi trêndây xảy ra trên toàn bộ đoạn cột sống có tham gia động tác. Tr ường hợp TVĐĐ,có thể thấy khe đĩa đệm có “góc mở chọn lọc” ở một vị trí nhất định (trong khi cáckhe đĩa đệm khép lại thì đĩa đệm bị thoát vị lại có góc mở).* Thần kinh và mạch máu của đĩa đệm rất ngh èo nàn- Thần kinh: đĩa đệm được các nhánh màng tủy (ramus meningeus) phân bố cảmgiác (do V.Luschka phát hiện năm 1850) và được gọi là dây thần kinh quặt ngượcLuschka. Nhánh màng tủy là một nhánh ngọn của dây thần kinh tuỷ sống đi từhạch sống, sau khi đã tiếp nhận những sợi giao cảm của chuỗi hạch giao cảm cạnhsống, trở lại chui qua lỗ tiếp hợp, uốn theo cung sau vào đường giữa, nằm sau dâychằng dọc sau rồi phân bố các nhánh cảm giác cho dây chằng dọc sau, màng cứngvà những lớp ngoài cùng của vòng sợi đĩa đệm, bao khớp đốt sống, cốt mạc đốtsống bằng những sợi ly tâm và giao cảm.Những thành phần có phân bố thần kinh cảm giác chịu kích thích cơ học là dâychằng dọc sau, bao khớp đốt sống và bản thân dây thần kinh tủy sống.- Mạch máu của đĩa đệm: chủ yếu có ở xung quanh vòng sợi (trong nhân nhầykhông có mạch máu). Đĩa đệm được nuôi dưỡng chủ yếu bằng khuyếch tán (theoSchmorl, 1932), các chất liệu chuyển hoá được chuyển từ khoang tủy của thân đốtsống qua các lỗ sàng của bề mặt thân đốt và lớp canxi dưới mâm sụn để bảo đảmdinh dưỡng cho khoang gian đốt sống.Những sợi và tổ chức liên kết của đĩa đệm chỉ được nuôi dưỡng bằng mạch máutới lúc 2 tuổi sau đó các mạch máu trong khoang gian đốt biến đi khi con ng ườichuyển sang hoạt động ở tư thế đứng thẳng. Do nuôi dưỡng kém nên quá trìnhthoái hoá đĩa đệm xuất hiện sớm.2. Bệnh căn, bệnh sinh thoát vị đĩa đệmVề cơ chế bệnh sinh thoát vị đĩa đệm cột sống cổ (TVĐĐ/CSC) có thể khái quátnhư sau:+ Đĩa đệm bị thoát hoá do hai quá trình:- Quá trình thoái hoá sinh học (THSH) theo tuổi (lão hoá) và do đĩa đệm CSC phảichịu áp lực trọng tải của đầu.- Thoái hoá bệnh lý (THBL) do nhiều yếu tố bệnh lý: yếu tố c ơ học (CH), miễndịch (MD), ...