Thời kỳ Khai sáng

Khai sáng (tiếng Pháp: Siècle des Lumières), còn gọi là thế kỷ Ánh sáng, là giai đoạn thế kỷ 18 của triết học phương Tây, hay thời kỳ dài hơn gồm cả Thời đại Lý tính (Age of Reason). Từ này có thể được dùng với nghĩa hẹp hơn để chỉ phong trào của trí thức trong lịch sử, phong trào Khai sáng, phong trào ủng hộ lý tính với vai trò nền tảng căn bản của quyền lực. Thời kỳ Khai sáng thường được liên hệ chặt chẽ với cuộc Cách mạng Khoa học, do cả hai phong...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thời kỳ Khai sáng Thời kỳ Khai sángKhai sáng (tiếng Pháp: Siècle des Lumières), còn gọi là thế kỷ Ánh sáng, là giaiđoạn thế kỷ 18 của triết học phương Tây, hay thời kỳ dài hơn gồm cả Thời đại Lýtính (Age of Reason). Từ này có thể được dùng với nghĩa hẹp hơn để chỉ phongtrào của trí thức trong lịch sử, phong trào Khai sáng, phong trào ủng hộ lý tínhvới vai trò nền tảng căn bản của quyền lực.Thời kỳ Khai sáng thường được liên hệ chặt chẽ với cuộc Cách mạng Khoa học,do cả hai phong trào đều nhấn mạnh vào lý tính, khoa học hay sự hợp lý, trong khiphong trào Khai sáng còn tìm cách phát triển hiểu biết có hệ thống về các quy luậttự nhiên và thần thánh. Được nguồn cảm hứng từ cuộc cách mạng tri trức khởi đầubởi Galileo và Newton, trong một bầu không khí ngày càng kém thiện cảm vớiquyền lực áp chế, trong những cuộc khám phá của mình về cá nhân, xã hội, và nhànước, các nhà tư tưởng Khai sáng tin rằng có thể áp dụng tư duy có hệ thống chomọi lĩnh vực của hoạt động con người và đưa nó vào trong phạm vi chính phủ.Những người đi đầu phong trào tin rằng họ sẽ dẫn thế giới vào một tiến trình từmột thời kỳ dài của truyền thống nghi ngờ, sự phi lý, mê tín dị đoan, và độc tài màhọ gọi là Thời kỳ Đen Tối (Dark Ages). Nhà văn thiên tài Pháp Voltaire nổi tiếnglà một người chỉ trích việc áp đặt tôn giáo truyền thống, đồng thời là nhà triết họcvà nhà sử học văn hóa,[1][2] được vị vua kiệt xuất của nước Phổ lúc ấy là FriedrichII Đại Đế rất ưa chuộng.[3] Phong trào đã góp phần tạo ra cơ sở tri thức cho Cáchmạng Mỹ và Cách mạng Pháp, phong trào độc lập Mỹ La Tinh, và Hiến pháp BaLan ngày 3 tháng 5; và dẫn tới sự nổi lên của chủ nghĩa tự do cổ điển, dân chủ, vàchủ nghĩa tư bản.Phong trào Khai sáng đi kèm các thời kỳ cổ điển và baroque cao trong âm nhạc vàthời kỳ tân cổ điển trong nghệ thuật; thời hiện đại chú ý đến phong trào Khai sángnhư là một trong những mô hình trung tâm cho nhiều phong trào thời hiện đại.Phong trào Khai sáng chỉ xảy ra tại Đức, Pháp, Anh, và Tây Ban Nha, nhưng tầmảnh hưởng của nó lan xa hơn. Nhiều người trong số những người khai sinh ra Hợpchủng quốc Hoa Kỳ đã chịu ảnh hưởng lớn bởi các tư tưởng của thời kỳ Khai sáng,đặc biệt trong lĩnh vực tôn giáo (Thuyết thần giáo tự nhiên) và trong lĩnh vựcchính phủ với Hiến pháp và Pháp lệnh về các Quyền (Bill of rights) của Mỹ, songsong với Tuyên ngôn về nhân quyền và dân quyền của Pháp.Mục lục 1 Lịch sử triết học Khai sáng  2 Niên đại thời kỳ Khai sáng  3 Chú thích  4 Tài liệu tham khảo [ ] Lịch sử triết học Khai sángTriết học Khai sáng là một phong trào quan trọng của triết học thế kỷ 18, với trọngtâm là niềm tin và lòng mộ đạo. George Berkeley, một trong những nhà triết họcnổi bật của phong trào này, đã cố gắng chứng minh một cách hợp lý về sự tồn tạicủa một thực thể tối cao. Bên cạnh các học thuyết chính trị, lòng mộ đạo và niềmtin trong thời kỳ này là một phần không thể thiếu của sự khám phá về triết học tựnhiên và luân lý học. Tuy nhiên, các nhà triết học Khai sáng nổi bật như ThomasPaine, Voltaire, Jean-Jacques Rousseau, và David Hume đặt vấn đề và tấn côngcác thể chế hiện có của cả Giáo hội và Nhà nước. Do chỉ trích Chính phủ và Giáohội Pháp, nhà triết học vĩ đại Voltaire đã hai lần chịu kiếp tù đày.[4] Thế kỷ 19 cònchứng kiến sự tiếp tục nổi lên của các tư tưởng duy nghiệm và ứng dụng củachúng trong kinh tế chính trị, chính phủ và các khoa học như vật lý học, hóa học,và sinh học.Thời kỳ Khai sáng nối tiếp Thời đại Lí tính (nếu được coi là một thời kỳ ngắn) haythời Phục hưng và phong trào Kháng cách (nếu được coi là một thời đại dài). Sauthời Khai sáng là thời kì Lãng mạn. Từ năm 1789, phong trào Cách mạng Phápbùng nổ, các tác phẩm của Voltaire và Rousseau ảnh hưởng rất lớn đến nhân dânPháp. Voltaire ủng hộ các văn sĩ phê phán Giáo hội và Quốc vương Pháp đươngthời.[4] Ông viết bài thơ ca ngợi chủ nghĩa anh hùng, những cuốn sử xuất sắc,v.v...[5] Ông cũng coi trọng quyền công dân thế giới, đề cao một chính quyền trungương dựa trên nền tảng của sự tự do. Rousseau đã kêu gọi đưa loài người trở vềvới tự nhiên, bị Voltaire bỉ bác. [6]Bức Tranh Die Tafelrunde của họa sĩ Adolph von Menzel. Bữa ăn của Voltaire,cùng vua Phổ Friedrich II Đại Đế và khác viện sĩ Viện Hàn lâm Khoa học Berlin.Các ranh giới của thời Khai sáng phủ phần lớn thế kỷ 17, dù một số người gọi thờikỳ trước đó là Thời đại Lý tính (The Age of Reason).Châu Âu đã bị tàn phá bởi các cuộc chiến tranh tôn giáo; khi hòa bình đã đượckhôi phục, sau Hiệp ước Westphalia và cuộc Nội chiến Anh, một cuộc nổi dậy củatrí thức đã lật đổ niềm tin được chấp nhận rộng rãi rằng những điều huyền bí vàmặc khải là những nguồn chính yếu cho tri thức và học vấn—người ta cho đây làđiều đã khơi mào cho sự bất ổn định về chính trị. Thay vào đó, (theo những ngườichia đôi hai thời kỳ), Thời đại Lí tính tìm cách thiết lập một nền triết học tiên đềv ...