Thống phong (GOUTTE)

Tham khảo tài liệu thống phong (goutte), y tế - sức khoẻ, y dược phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thống phong (GOUTTE) Bµi 31 THèNG PHONG (GOUTTE)MôC TIªU 1. Nªu ®−îc nh÷ng yÕu tè dÞch tÔ häc cña bÖnh Goutte. 2. Nªu ®−îc nguyªn nh©n vµ c¬ chÕ bÖnh sinh cña bÖnh Goutte theo YHCT & YHH§. 3. ChÈn ®o¸n ®−îc bÖnh Goutte nguyªn ph¸t vµ thø ph¸t theo YHH§ vµ c¸c thÓ bÖnh theo YHCT. 4. Tr×nh bµy ®−îc nh÷ng nguyªn t¾c vµ ph−¬ng ph¸p ®iÒu trÞ Goutte theo YHCT & YHH§. 5. Gi¶i thÝch ®−îc c¬ së lý luËn cña viÖc ®iÒu trÞ Goutte b»ng YHCT.1. §¹I C−¬NG BÖnh Goutte (hay héi chøng Goutte) lµ danh tõ dïng ®Ó chØ mét nhãmt×nh tr¹ng bÖnh lý gåm nhiÒu thêi kú viªm khíp t¸i ®i t¸i l¹i, t−¬ng øng víi sùhiÖn diÖn cña c¸c tinh thÓ acid uric hoÆc tinh thÓ muèi urat ë trong dÞch khíp.Trong nhiÒu tr−êng hîp cã thÓ cã sù tÝch tô c¸c tinh thÓ nµy ë ngoµi khíp nh−ë trong thËn, trong mét sè m« d−íi da. Cã hai lo¹i chÝnh: Goutte nguyªn ph¸t: cã tÝnh chÊt di truyÒn. Goutte thø ph¸t: th−êng lµ hËu qu¶ tiÕn triÓn cña mét bÖnh hay lµ hËuqu¶ cña viÖc sö dông thuèc l©u ngµy (nh− thuèc lîi tiÓu, aspirin liÒu thÊp). TÇn suÊt xuÊt hiÖn: 90% tr−êng hîp Goutte nguyªn ph¸t x¶y ra ë ®µn«ng, nÕu ë phô n÷ chØ thÊy x¶y ra ë tuæi m·n kinh mµ th«i. Goutte thø ph¸t hay gÆp ë phô n÷ m¾c bÖnh tim m¹ch, cã t¨ng huyÕt ¸phoÆc nh÷ng bÖnh nh©n cã bÖnh ¸c tÝnh vÒ m¸u (bÖnh ®au tñy Kahler, bÖnhb¹ch cÇu kinh thÓ tñy, ®a hång cÇu…), bÞ bÖnh thËn m¹n hoÆc bÞ ngé ®éc ch×. Theo thèng kª ë ch©u ¢u: bÖnh Goutte chiÕm 0,02 ®Õn 0,2% d©n sè, chñ yÕuë nam giíi (chiÕm tû lÖ 95%), th−êng xuÊt hiÖn ë tuæi trung niªn (30 - 40 tuæi). ë V i Ö t Na m t h e o t h è n g k ª c ñ a B Ö n h v iÖ n B ¹ c h M a i : b Ö n h G o u t t e c h iÕ m1,5% c¸c bÖnh vÒ x−¬ng khíp.538 Copyright@Ministry Of Health2. NGUYªN NH©N Vµ C¬ CHÕ BÖNH SINH2.1. Theo y häc cæ truyÒn2.1.1 Nguån gèc vµ sù chuyÓn hãa acid uric Nguyªn nh©n trùc tiÕp g©y ra bÖnh Goutte lµ acid uric. ë ng−êi b×nhth−êng: acid uric trong m¸u gi÷ møc ®é cè ®Þnh: nam 5mg% vµ n÷ 4mg%.Tæng l−îng acid uric trong c¬ thÓ lµ 1000mg vµ l−îng nµy lu«n lu«n ®−îcchuyÓn hãa (sinh míi vµ th¶i trõ). a. Sinh míi Acid uric ®−îc t¹o thµnh tõ 3 nguån: − Tho¸i biÕn tõ chÊt cã nh©n purin do thøc ¨n mang vµo. − Tho¸i biÕn tõ chÊt cã nh©n purin tõ trong c¬ thÓ (c¸c acid nh©n ADN vµ ARN do sù ph¸ hñy c¸c tÕ bµo gi¶i phãng ra). − Tæng hîp c¸c purin tõ con ®−êng néi sinh. Ngoµi sù h×nh thµnh acid uric tõ ba nguån trªn cßn cÇn cã sù tham giacña c¸c men nuclease, xanthin oxyclase, hypoxanthin, guanin phosphoribosyltransferase (HGPT). b. Th¶i trõ §Ó c©n b»ng, hµng ngµy acid uric ®−îc th¶i trõ ra ngoµi, chñ yÕu theo®−êng thËn (450 - 500mg/24h) mét phÇn qua ®−êng ph©n vµ mét sè cïng víic¸c ®−êng kh¸c 200mg.2.1.2. Nguyªn nh©n g©y t¨ng l−îng acid uric − T¨ng bÈm sinh (bÖnh Lesch - Nyhan): do thiÕu men HGPT nªn l−îng acid uric t¨ng cao ngay tõ nhá, bÖnh cã biÓu hiÖn toµn th©n, thÇn kinh, thËn vµ khíp. BÖnh nµy rÊt hiÕm vµ rÊt nÆng. − Goutte nguyªn ph¸t: g¾n liÒn víi yÕu tè di truyÒn vµ c¬ ®Þa, qu¸ tr×nh tæng hîp purin néi sinh t¨ng nhiÒu g©y t¨ng nhiÒu acid uric. − Goutte thø ph¸t: acid uric trong c¬ thÓ t¨ng do + ¨n nhiÒu thøc ¨n cã chøa nhiÒu purin (gan, phñ t¹ng ®éng vËt, thÞt, c¸, nÊm, t«m, cua), uèng nhiÒu r−îu. §©y còng lµ t¸c nh©n t¸c ®éng g©y bÖnh c¶ nguyªn ph¸t vµ thø ph¸t. + Do t¨ng c−êng tho¸i biÕn purin néi sinh (ph¸ hñy nhiÒu tÕ bµo tæ chøc) nh− bÖnh ®a hång cÇu, bÖnh b¹ch cÇu m¹n thÓ tñy, Hodgkin, sarcom h¹ch, ®au tñy x−¬ng hoÆc do sö dông nh÷ng thuèc diÖt tÕ bµo ®Ó ®iÒu trÞ c¸c bÖnh ¸c tÝnh. + Gi¶m th¶i acid uric qua thËn do viªm thËn m¹n tÝnh hoÆc suy thËn lµm acid uric ø l¹i g©y bÖnh. 539 Copyright@Ministry Of Health2.1.3. C¬ chÕ bÖnh sinh Khi l−îng acid uric trong m¸u t¨ng cao (trªn 7mg% hay 416,5µmol/l) vµtæng l−îng acid uric trong c¬ thÓ t¨ng th× sÏ l¾ng ®äng l¹i ë mét sè tæ chøc vµc¬ quan d−íi d¹ng tinh thÓ acid uric hay urat monosodic. − L¾ng ®äng ë mµng ho¹t dÞch g©y viªm khíp. − L¾ng ®äng ë thËn (nhu m« thËn vµ ®µi bÓ thËn). − L¾ng ®äng ë c¸c néi t¹ng vµ c¬ quan, g©y c¸c biÓu hiÖn bÖnh Goutte ë n¬i nµy: + Sôn x−¬ng, sôn khíp, sôn vµnh tai, thanh qu¶n. + G©n: g©n Achille, c¸c g©n duçi c¸c ngãn. + Tæ chøc d−íi da: khuûu, m¾t c¸, gèi. + Thµnh m¹ch, tim. + M¾t. Trong bÖnh Goutte, urat monosodic l¾ng ®äng ë thµnh ho¹t dÞch sÏ g©ymét lo¹t c¸c ph¶n øng: Ho¹t hãa yÕu tè Hageman t¹i chç, tõ ®ã kÝch thÝch c¸c tiÒn chÊt • g©y viªm nh− kininigen vµ kallicreinogen trë thµnh kinin vµ kallicrein g©y ph¶n øng viªm ë thµnh ho¹t dÞch. Tõ ph¶n øng viªm c¸c b¹ch cÇu sÏ tËp trung tíi, b¹ch cÇu sÏ thùc b ...