Thử nghiệm cải tiến việc kiểm tra môn Sinh học ở trường trung học phổ thông dân lập Chưởng Binh Lễ tỉnh An Giang

Bài viết Thử nghiệm cải tiến việc kiểm tra môn Sinh học ở trường trung học phổ thông dân lập Chưởng Binh Lễ tỉnh An Giang trình bày thực trạng kiểm tra đánh giá môn sinh học ở trường THPT dân lập Chưởng Binh Lễ tỉnh An Giang (từ năm học 2003 đến 2005); Thử nghiệm cải tiến kiểm tra đánh giá ở trường THPT Chưởng Binh Lễ tỉnh An Giang trong năm học 2005-2006.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thử nghiệm cải tiến việc kiểm tra môn Sinh học ở trường trung học phổ thông dân lập Chưởng Binh Lễ tỉnh An GiangHội thảo “Kiểm tra đánh giá để phát huy tính tích cực của học sinh ở bậc trung học” THỬ NGHIỆM CẢI TIẾN VIỆC KIỂM TRA MÔN SINH HỌC Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG DÂN LẬP CHƯỞNG BINH LỄ TỈNH AN GIANG ThS. La Hồng Huy Q.Giám đốc Trung tâm nghiên cứu KHXH&NV Đại học An GiangI. VÀI VẤN ĐỀ CHUNGMôn Sinh học là môn khá quan trọng trong chương trình học bậc trung học phổthông (THPT), nó góp phần nâng cao chất lượng giáo dục phổ thông, thực hiện chỉđạo của Đảng và Nhà nước cũng như nguyện vọng của toàn xã hội trong thời đạikhoa học công nghệ phát triển mạnh mẽ.Từ lâu Ngành Giáo dục quá chú ý đến đổi mới phương pháp dạy-học (PPDH),nhưng ít chú ý đến khâu kiểm tra đánh giá, đây là vấn đề cốt lõi đã ảnh hưởng đếnhiệu quả của việc cải tiến đổi mới PPDH. Kiểm tra đánh giá là một thành tố củaquá trình sư phạm, nó giúp quá trình sư phạm được thực hiện toàn vẹn có hiệuquả, vì thế từ lâu các nhà lý luận đã xem đánh giá có vai trò như nội dung.Xuất phát từ quan niệm chất lượng giáo dục phổ thông là sự phù hợp với mục tiêugiáo dục phổ thông, quá trình sư phạm là một quá trình thống nhất toàn vẹn đượccấu trúc bởi các thành tố: mục tiêu giáo dục, nội dung giáo dục, phương pháp giáodục, người dạy, người học, đánh giá kết quả… Chúng tôi cho rằng việc cải tiến đổimới kiểm tra đánh giá môn Sinh học có vai trò hết sức quan trọng đối với việc vậndụng quan niệm dạy học mới “Dạy-học hướng tập trung vào người học”. Đổi mớiPPDH nhưng đánh giá không đổi mới đương nhiên sẽ hạn chế việc đổi mới PPDH.Chính cách kiểm tra đánh giá của giáo viên làm thay đổi cách học của học sinh.II. THỰC TRẠNG KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ MÔN SINH HỌC Ở TRƯỜNG THPT DÂN LẬP CHƯỞNG BINH LỄ TỈNH AN GIANG (Từ năm học 2003 đến 2005)1. Công cụ đánh giáMôn Sinh học cũng như các môn học khác, chủ yếu là câu hỏi luận đề để đo đạtkết quả học. Các câu hỏi thường sử dụng câu hỏi trong sách giáo khoa, giáo viênkhông dám ra câu hỏi khác vì đề thi của Sở Giáo dục và Bộ Giáo dục phần nhiềutrích từ các câu hỏi trong sách giáo khoa . 65 (138)Hội thảo “Kiểm tra đánh giá để phát huy tính tích cực của học sinh ở bậc trung học”Hệ thống câu hỏi yêu cầu chính là học sinh tái hiện lại kiến thức đã học, phần họcsinh vận dụng kiến thức, giải quyết tình huống…rất ít. Có thể nói công cụ đánhgiá này chỉ dựa vào trí nhớ của học sinh là chính.2. Cách tổ chức kiểm traTrước khi kiểm tra 15 phút, 1 tiết hay học kỳ, giáo viên cho trước một số câu hỏiđể học sinh chuẩn bị soạn phần trả lời rồi học thuộc lòng, đến khi kiểm tra thì viếtlại nguyên văn. Các bài tập cũng cho trước và giải mẫu cho học sinh học thuộc bàigiải. Nội dung đề kiểm tra không có gì nằm ngoài sự chuẩn bị của học sinh.3. Kết quả họcPhần lớn học sinh đạt điểm trên trung bình, nhìn vào kết quả điểm số chúng tathấy kết quả rất khả quan, nhưng xét về chất lượng thật thì còn nhiều tồn tại đánglo ngại.Học sinh học thụ động, chưa tích cực tham gia xây dựng bài học, ít đào sâu suynghĩ tìm tòi, ít thắc mắc; chưa chú ý học thường xuyên, chỉ chờ đến khi có câu hỏikiểm tra mới lo học các câu hỏi ấy, chỉ học trả lời theo câu hỏi mà không học theohệ thống kiến thức trọng tâm.Học sinh rất mau quên những điều đã thuộc.Với những nội dung đã thuộc, khi kiểm tra học kỳ (Sở Giáo dục ra đề) chỉ có thayđổi một tí thôi, thì phần nhiều học sinh không làm được.Học sinh vẫn học bài theo lối học thuộc máy móc, không chú ý thay đổi phươngpháp học.III. THỬ NGHIỆM CẢI TIẾN KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ Ở TRƯỜNG THPT CHƯỞNG BINH LỄ TỈNH AN GIANG TRONG NĂM HỌC 2005-20061. Các quan niệm về kiểm tra đánh giá môn sinh học trong thử nghiệm nàyĐánh giá được học sinh có thể hiểu và nhớ được những kiến thức cơ bản của mônhọc, chủ yếu là nhớ ý nghĩa theo hệ thống kiến thức của chương trình.Đánh giá được việc áp dụng kiến thức để giải quyết tình huống cụ thể, sự độc lậpsáng tạo của học sinh.Đánh giá được động cơ, hứng thú, thái độ học tập của học sinh. 66 (138)Hội thảo “Kiểm tra đánh giá để phát huy tính tích cực của học sinh ở bậc trung học”Thông báo cho học sinh các thành tích, tiến bộ và nhược điểm để học sinh hoànthiện phương pháp học, nâng cao chất lượng học tập theo hướng tích cực hóa quátrình dạy-học.Công cụ đánh giá có sự kết hợp đánh giá theo truyền thống (có cải tiến) và trắcnghiệm khách quan.2. Các cải tiến2.1. Hệ thống hóa kiến thức trọng tâmSa ...