Thu nhập của hộ đồng bào dân tộc thiểu số tham gia chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng tại tỉnh Kon Tum

Mục tiêu của bài viết này tập trung khái quát việc triển khai chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng và đánh giá thu nhập cũng như vai trò của tham gia chính sách đối với thu nhập của hộ đồng bào dân tộc thiểu số tại tỉnh Kon Tum.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thu nhập của hộ đồng bào dân tộc thiểu số tham gia chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng tại tỉnh Kon Tum Hội thảo khoa học cấp Quốc gia “Phát triển kinh tế Việt Nam thích ứng với bối cảnh mới” THU NHẬP CỦA HỘ ĐỒNG BÀO DÂN TỘC THIỂU SỐ THAM GIA CHÍNH SÁCH CHI TRẢ DỊCH VỤ MÔI TRƯỜNG RỪNG TẠI TỈNH KON TUM TS. Phạm Văn Trường, TS. Nguyễn Thanh Phương TÓM TẮT Chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng (DVMTR) được xem là giải pháp hiệu quả để bảo vệ và phát triển rừng (BV&PTR) cũng như cải thiện sinh kế cho cộng đồng và hộ gia đình tham gia, đặc biệt trong bối cảnh nguồn ngân sách cho lĩnh vực lâm nghiệp còn hạn chế. Mục tiêu của bài viết này tập trung khái quát việc triển khai chính sách chi trả DVMTR và đánh giá thu nhập cũng như vai trò của tham gia chính sách đối với thu nhập của hộ đồng bào dân tộc thiểu số tại tỉnh Kon Tum. Kết quả nghiên cứu cho thấy việc triển khai chính sách chi trả DVMTR đã đạt được nhiều kết quả tích cực về cả diện tích cung ứng DVMTR cũng như số tiền thu được từ các đơn vị sử dụng DVMTR. Thu nhập của hộ đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh còn thấp và chủ yếu phụ thuộc vào hoạt động trồng trọt. Mặc dù thu nhập từ việc tham gia chính sách còn hạn chế, việc triển chính sách đã tạo ra việc làm và nguồn thu nhập ổn định cho hộ đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh. Từ khóa: Chi trả dịch vụ môi trường rừng, Dịch vụ môi trường rừng, Thu nhập, Kon Tum ABSTRACT INCOME OF ETHNIC MINORITY HOUSEHOLDS PARTICIPATING IN PAYMENTS FOR FOREST ENVIRONMENTAL SERVICES IN KON TUM PROVINCE Payments for forest environmental services (PFES) have been considered an effective solution for forest protection and development as well as livelihood improvement for communities and households, especially in the context of limitation of national budget for the forestry sector. This paper focuses to assess the implementation of the PFES program, household income and contribution of PFES on income of ethnic minority households in Kon Tum province. Study results show that the implementation of the PFES program has achieved many positive results in terms of both the forest area covered by PFES and the amount of money collected from service users. Additionally, income of ethnic minority households is still low and mainly depends on farming activities. Although the income from participating in the program is still limited, its implementation has created jobs and stable income for ethnic minority households in the province. Keywords: Payments for forest environmental services, Forest environmental services, Income, Kon Tum 1. MỞ ĐẦU Tài nguyên rừng có vai trò quan trọng và không thể thiếu đối với xã hội loài người, giúp duy trì môi trường sống và góp phần vào sự phát triển bền vững của quốc gia. Rừng không chỉ cung cấp nguyên liệu như gỗ hay lâm sản ngoài gỗ mà còn giúp bảo vệ môi trường cũng như giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu. Mặc dù những lợi ích mà rừng mang lại là đáng kể, nhưng việc quản lý rừng bền vững vẫn còn là một thách thức. 287 Hội thảo khoa học cấp Quốc gia “Phát triển kinh tế Việt Nam thích ứng với bối cảnh mới” Ở Việt Nam, tình trạng phá rừng và chuyển từ đất rừng sang sản xuất nông nghiệp, công nghiệp và các mục đích khác diễn ra khá thường xuyên (Bùi Thế Dũng, Hồng Ngọc Bích, 2006). Vì vậy, Việt Nam đã ban hành nhiều chính sách để phục hồi rừng. Các chính sách chính bao gồm Chương trình 327 về trồng rừng ở đồi núi trọc, bãi bồi ven biển và mặt nước hay Chương trình 611 về trồng mới 5 triệu ha rừng. Gần đây, với mục tiêu là xã hội hóa công tác BV&PTR và phát huy các giá trị kinh tế của môi trường rừng thông qua cơ chế chi trả giữa những đối tượng sử dụng và cung ứng DVMTR, chương trình chi trả DVMTR đã được thử nghiệm và sau đó được triển khai trên toàn quốc (Nguyễn Chí Thanh và Vương Văn Quỳnh, 2016; Pham và cộng sự, 2015; Pham và cộng sự, 2021). Sau hơn 10 năm thực hiện, chương trình không những góp phần tăng cường sự tham gia của cộng đồng trong việc bảo vệ rừng mà còn cải thiện điều kiện sống của người dân địa phương (Pham và cộng sự, 2021). Kon Tum là một tỉnh ở khu vực Tây Nguyên, với diện tích rừng vào khoảng 618 nghìn ha. Chính sách chi trả DVMTR được thực hiện từ năm 2011, đến năm 2020, diện tích rừng được chi trả DVMTR trên địa bàn tỉnh vào khoảng 388 nghìn ha, chiếm 62.78% diện tích rừng toàn tỉnh (Dự án rừng và đồng bằng Việt Nam, 2021). Mặc dù chính sách đã góp phần tạo việc làm và thu nhập cho các hộ tham gia thông qua việc chi trả cho các nỗ lực bảo vệ rừng, tuy nhiên, hiện nay thiếu những báo cáo đánh giá tác động của chính sách đến sinh kế, nhận thức của cộng đồng trong BV&PTR và các vấn đề kinh tế, xã hội khác (Nguyễn Chí Thanh và Vương Văn Quỳnh, 2016). Với mục tiêu khái quát việc triển khai chính sách chi trả DVMTR và đánh giá thu nhập cũng như vai trò của chính sách đối với thu nhập của hộ đồng bào dân tộc thiểu số tại tỉnh Kon Tum, bài viết sẽ góp phần làm rõ hơn về chính sách cũng như đóng góp của chính sách đến sinh kế người dân địa phương. 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 2.1. Đối tượng và nội dung nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu là chính sách chi trả DVMTR và thu nhập của các hộ tham gia chính sách chi trả DVMTR. Nội dung bài viết tập trung khái quát việc thực hiện chính sách và đánh giá thực trạng thu nhập và đóng góp của thu nhập từ việc tham chính sách chi trả DVMTR đến thu nhập của hộ gia đình đồng bào dân tộc thiểu số tại Kon Tum. 2.2. Phương pháp nghiên cứu Phương pháp thu thập số liệu: bài viết sử dụng cả số liệu thứ cấp và số liệu sơ cấp. Số liệu sơ cấp được thu thập thông qua việc khảo sát 102 hộ người đồng bào dân tộc thiểu số tham gia chính sách chi trả DVMTR tại 8 thôn buôn của 4 xã thuộc huyện Đắk H ...