Thực lục về cuộc đấu tranh chống ngoại xâm dưới thời quân Minh cai trị_2

Năm Ất Mùi [1415]Sau khi dẹp xong cuộc khởi nghĩa của vua Trùng Quang, Trương Phụ và Mộc Thạnh mang quân về nước ; rồi nhà Minh lại cử Trương Phụ sang nước ta lần thứ tư :
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thực lục về cuộc đấu tranh chống ngoại xâm dưới thời quân Minh cai trị_2Thực lục về cuộc đấu tranhchống ngoại xâm dưới thời quân Minh cai trị Năm Ất Mùi [1415]Sau khi dẹp xong cuộc khởi nghĩa của vua Trùng Quang, Trương Phụ vàMộc Thạnh mang quân về nước ; rồi nhà Minh lại cử Trương Phụ sangnước ta lần thứ tư :Ngày 1 tháng 4 năm Vĩnh Lạc thứ 13 [9/5/1415]Mệnh Anh quốc công Trương Phụ đeo ấn Chinh Di Tướng quân thốnglãnh quan binh trấn Giao Chỉ. (Minh Thực Lục v. 13, tr.1843; Thái Tông q.163, tr.1b)Vào năm này tại huyện Lỗi Giang, Thanh Hoá có Trần Nguyệt Hồ tiếp tụcnổi dậy tự xưng là Nguyệt Hồ Vương ; quân Minh cho truy kích đến tậnNinh Bình rồi bắt được. Ngoài ra đồ đảng Quách Nguyên Khánh cũng bịquân Minh giết :Ngày 1 tháng 10 năm Vĩnh Lạc thứ 13 [2/11/1415]Tên phản loạn Trần Nguyệt Hồ tại Giao Chỉ bị giết. Trước đó Nguyệt Hồ tụtập dân địa phương tại Lỗi Giang, Thanh Hoá làm loạn, tự xưng VươngNguyệt Hồ. Gặp lúc Anh quốc công Trương Phụ tới Giao Chỉ tiến binh tiễutrừ. Giặc thua chạy, bèn truy kích đến trấn Đại Quan, huyện XíchThổ (1), bắt được Nguyệt Hồ ; bèn giải về kinh sư tru lục. Bọn đồ đảngQuách Nguyên Khánh tiếp tục bị giết, bọn giặc còn lại được bìnhđịnh. (Minh Thực Lục v. 13, tr. 1881; Thái Tông q. 169, tr.1a)Bính Thân [1416]Lúc này tình hình có dấu hiệu ổn định, nên nhà Minh cho mở lại các hầmmỏ để vơ vét :Ngày 10 tháng 7 năm Vĩnh Lạc thứ 14 [2/8/1416]Cho đặt lại 2 cục mỏ vàng tại trấn Vọng Giang, Diễn Châu phủ Nghệ An,cùng trấn Lâm An. Trước đây dân Man không yên nên hai cơ sở này đóngkhông hoạt động, nay cho thiết lập lại. (Minh Thực Lục v. 13, tr. 1939 ; TháiTông q. 178, tr. 2a)Tháng 9, năm Bính Thân, quân lính tại huyện Tân An nổi lên, nhưngTrương Phụ dẹp được (1).Bấy giờ nhà Minh ưa dùng hoạn quan đi các nơi thanh sát tình hình,quyền uy rất lớn. Viên Nội quan Mã Kỳ được lệnh dò xét Trương Phụ, mậttâu rằng Tổng binh Trương Phụ ở Giao Chỉ chọn những thổ nhân mạnhkhoẻ can đảm làm vi tử thủ (2), do đó vua Minh nghi ngờ gọi về gấp ; kể từđó vĩnh viễn Phụ không còn trở lại nước ta nữa :Ngày 19 tháng 11 năm Vĩnh Lạc thứ 14 [7/12/1416]Sắc dụ quan Tổng binh Anh quốc công Trương Phụ theo đường dịch trạmvề kinh gấp. (Minh Thực Lục v. 13, tr.1966; Thái Tổ q. 182, tr. 2b.)Năm Ðinh Dậu [1417]Lúc này quan lại nhà Minh tham lam nhũng nhiễu không cùng, nội quanMã Kỳ lại càng làm nhiều việc phi pháp, bắt dân nạp châu báu quá nhiều,dân không sao kham được sự khổ sở, nên lòng người náo động vùng lên.Phong thành hầu Lý Bân được chỉ định thay thế Trương Phụ, phải đối đầuvới nhiều cuộc nổi dậy :Tại huyện Lục Na, phủ Lạng giang [Lục Ngạn, Hà Bắc], Nguyễn Trinh tụtập dân chúng nổi lên. Quân Minh bèn khủng bố bắt giết để cảnh cáo (1)Tại châu Thuận [Quảng Trị] và châu Nam Linh [Quảng Bình] có cuộc nổidậy ở tầm mức quy mô lớn gồm 2 tỉnh, thành phần gồm dân chúng vàquan quân địa phương, Lý Bân phải điều động các vệ từ phủ Giao châu[Hà Nội] vào để đánh dẹp, tuy vậy đám còn lại như Nguyễn Nghĩ, Trần BáLuật vẫn tiếp tục hoạt động : Ngày 13 tháng 6 năm Vĩnh Lạc thứ 15 [26/7/1417]Quan Tổng binh Giao Chỉ Phong thành hầu Lý Bân tâu :“ Tại Giao Chỉ, người châu Thuận (2) có bọn Lê Hạch, Phan Cường, cùngbọn thổ quan Đồng tri Trần Khả Luận, Phán quan Nguyễn Chiêu, Chủ bạPhạm Mã Hoãn, Thiên hộ Trần Não, Bách hộ Trần Ngô Sài ; tại châu NamLinh (3) có Phán quan Nguyễn Nghĩ, Tri huyện Tả Bình Phạm Bá Cao,Huyện thừa Vũ Vạn, Bách hộ Trần Ba Luật làm loạn. Chúng đốt thànhquách nhà cửa hai châu, giết quan lại, tiếm xưng danh hiệu, tụ tập đồngđảng hơn 1000 tên. Bèn ra lệnh ngay cho Đô đốc Chu Quảng mang quânđánh dẹp, cùng Chỉ huy Giao Châu Trung vệ Hoàng Chấn, Chỉ huy Đồng triGiao Châu Hữu vệ Đàm Công Chính, Chỉ huy Thiêm sự vệ Thuận Hoá NgôQuỳ, Chỉ huy Thiêm sự vệ Tân Bình Phan Cần cầm quân hội tiễu ; giết LêHạch cùng đồ đảng hơn 500 người tại trận ; bắt sống Phan Cường, Trầnkhả Luận, Nguyễn Chiêu, Phạm Mã Hoãn, Phạm Bá Cao, Vũ Vạn ; chiếutheo luật tất cả đều bị tru lục. Bọn Nguyễn Nghĩ, Trần Ba Luật cùng đồngbọn còn sót lại bỏ trốn ; đốc suất các tướng tiếp tục truy bổ. Thiên tử khenvà sắc dụ Bân hãy trình bày đầy đủ chi tiết công trạng mỗi người ; cùng hạlệnh từ nay các quan và dân bản xứ ra sức lập công cũng được trình lênngay để thăng thưởng ; như trong vụ nổi loạn của tên Hạch, các thổ quanchâu Thuận như Chỉ huy Đồng tri Đoàn Công Đinh, Trần Tư Tề đều chết,Công Đinh, Tư Tề người châu Nam Sách, Giao Chỉ, theo Vương sư tòngchinh bắt cha con Lê Quý Ly, dẹp Giản Định và Trần Quý Khoách ; CôngĐinh làm quan thăng đến chức Giao Châu Tả Vệ Chỉ huy Đồng tri, Tư Tềchức Giao Châu Hữu vệ Chỉ huy Đồng tri; cả hai coi thành châu Thuận.Giặc nổi lên bất ngờ, bọn Công Đinh ra sức đánh, bị chết. (Minh ThựcLục v. 13, tr. 2011-2013; Thái Tông q. 190, tr. 1b-2a)Tiếp đến Lý Bân sai Ðô đốc Chu Quảng đánh dẹp đảng nổi dậy của DươngTiến Giang tại sách Bách Trú :Ngày 1 tháng 10 năm Vĩnh Lạ ...