Thực lục về cuộc đấu tranh chống ngoại xâm dưới thời quân Minh cai trị_3

Ngày 7 tháng 12 năm Vĩnh Lạc thứ 11 [29/12/1413]Ngày hôm nay quan Tổng binh Giao Chỉ Anh quốc công Trương Phụ, Kiềm quốc công Mộc Thạnh ra quân dẹp giặc, khi đến châu Thuận (6) bọn giặc Nguyễn Suý cho phục kích tại sông Ái Tử.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thực lục về cuộc đấu tranh chống ngoại xâm dưới thời quân Minh cai trị_3Thực lục về cuộc đấu tranhchống ngoại xâm dưới thời quân Minh cai trị Ngày 7 tháng 12 năm Vĩnh Lạc thứ 11 [29/12/1413]Ngày hôm nay quan Tổng binh Giao Chỉ Anh quốc công Trương Phụ, Kiềmquốc công Mộc Thạnh ra quân dẹp giặc, khi đến châu Thuận (6) bọn giặcNguyễn Suý cho phục kích tại sông Ái Tử. Phụ dàn trận tiến, gặp giặc tạinúi Côn Truyền, bèn cưỡi ngựa điều quân ép đội hình phía trái của giặc,rồi xâm nhập vào giữa trận, bắn quản tượng ngã xuống đất ; tiếp tục bắnvào mũi voi, voi bèn trở lui dẫm đạp, khiến trận loạn. Bọn Chỉ huy DươngHồng hăng hái cùng tiến, dùng cung cứng bắn khiến giặc đại bại ; bọn Đôđốc Đồng tri Chu Quảng đánh mạnh vào đội hình bên phải, Phụ điều Chỉhuy Tiết Tụ tăng cường, giặc lại thua chém Thiếu uý nguỵ Nguyễn Sơn,bắt sống Tướng quân nguỵ Phan Kính, Nguyễn Từ, Nguyễn Nguyên Hùng,Hoàng Nguyên Khả, cùng bọn Hiệu uý nguỵ Nguyễn Độ gồm 56 người vàbọn giặc 870 người. Truy kích đến sông Ái Mẫu tịch thu được ấn Tháitruyền cùng ấn 3 trấn Nghệ An, Tân Bình, Thuận Hoá do Nhập Nội KiểmHiệu Thái Truyền Phiêu Kỵ Tướng quân của Nguyễn Suý để lại ; dư đảnghoàn toàn tan rã không còn tụ lại được. Em của Đặng Dung, Hương đìnhhầu nguỵ Đặng Thiết, bọn Kim ngô Tướng quân các vệ Phan Mộ, PhanCần, Tri châu nguỵ Chế Cự Triệt tiếp tục ra hàng. Các Đại tướng nguỵ HàLật, Phan Khê cũng sai con đến nạp lễ xin qui phục. (Minh Thực Lục v 13,tr. 1719-1720; Thái Tông q. 146, tr. 1b)Riêng tại miền Bắc, có Trần Lỗi nổi lên tại phủ Trấn Man [Thái Bình], cậyhiểm chém giết quân Minh qua lại (7).Năm Giáp Ngọ [1414]Từ sông Ái Tử thuộc tỉnh Quảng Trị ngày nay, quân Minh tiếp tục truy kíchra đến huyện Chính Hoà, phủ Tân Bình [Quảng Bình]. Trong một cuộchành quân gay go, quân Minh bắt được các tướng lãnh hàng đầu của vuaTrùng Quang như Nguyễn Cảnh Dị, Ðặng Dung :Ngày 17 tháng giêng năm Vĩnh Lạc thứ 12 [7/2/1914]Quan Tổng binh Anh quốc công Trương Phụ mang quân đến trang TraHoàng, huyện Chính Hoà (1), châu Chính Bình ; tướng giặc là Hồ Đồnghàng. Nghe tin bọn Đặng Cảnh Dị, Đặng Dung, Long Hổ Tướng quân nguỵLê Thiềm hơn 700 tên chạy đến sách Côn Bồ, Tiêm Man ; bọn Phụ tiếnbinh ngay đến sông La Mông. Phải theo đường núi vin cành lá mà leo lênnên đành bỏ ngựa, tướng sĩ tiếp tục đi theo. Đến sách Côn Bồ, bọn CảnhDị đã bỏ trốn ; lại truy kích đến sách Tra Bồ Nại, bọn giặc và dân địaphương đều trốn, không biết ở chốn nào, nên làm cuộc lục soát lớn. Vàocanh tư, đi trên 20 dặm , nghe tiếng trống điểm canh, Phụ sai Đô Chỉ huyPhương Chính mang quân lẳng lặng đi, đến lúc trời sáng đến phía bắcsông, tại sách Tra Bồ Cán. Giặc lập trại tại bờ phía nam, quan quân vượtsông vây đánh. Giặc chống không nổi, tên bắn liên tiếp trúng, Cảnh Dị bịthương tại sườn, bắt được. Đặng Dung trốn, Phương Chính mang quântruy lùng, bị bắt cùng với em là Đặng Nhuệ. Bắt hết bọn giặc Lê Thiềm,tịch thu ấn nguỵ của Cảnh Dị. Cảnh Dị bị thương nặng, bị róc thịt lấy thủcấp, áp giải cùng anh em Đặng Dung đến kinh đô ; tất cả đều bị xử chémđể làm răn. (Minh Thực Lục v. 13, tr. 1727-1728; Thái Tông q. 147, tr. 2a-3b)Riêng vụ giết Nguyễn Cảnh Dị, Ðại Việt Sử Ký Toàn Thư chép như sau :Nguyễn Cảnh Dị và Ðặng Dung bị Trương Phụ nhà Minh bắt. Cảnh Dịmắng ngay vào mặt Phụ :- Tao định giết mày, lại bị mày bắt !Rồi chửi Phụ luôn miệng. Phụ giận lắm, giết Dị rồi lấy gan ăn (2).Trương Phụ cho hành quân tiếp tại vùng Nam Linh [Quảng Trị], bắt đượctướng cầm đầu Nguyễn Suý ; cùng gia quyến của vua Trùng Quang,Nguyễn Suý và Ðặng Dung :Ngày 19 tháng giêng năm Vĩnh Lạc thứ 12 [9/2/1414]Ngày hôm nay quan Tổng binh Giao Chỉ Anh quốc công Trương Phụ saiChỉ huy Tiết Tụ truy lùng đầu sỏ giặc Nguyễn Suý tại Nam Linh (3), bắtđược. Trước đó điệp báo cho biết Suý trốn tại Xiêm Man, Phụ sai bọn Đôđốc Chu Quảng mang binh truy bắt. Quảng hành quân qua lại vùng XiêmMan, vào các rừng núi nơi quan ải bắt được gia thuộc của Suý, cùng giathuộc đồng đảng Đặng Dung, Trần Quý Khoách. Bọn Suý chạy trốn sangchâu Nam Linh thuộc Thổ quan Nguyễn Trà Vựng, lúc này quân đi thuyềncủa Tụ ập tới bắt được, bèn giết Trà Vựng để làm răn. (Minh Thực lục v.13, tr. 1728-1729 ; Thái Tông q. 147, tr. 2b-3a)Lại tiếp tục hành quân, Trương Phụ sai Ðô Chỉ huy Sư Hữu truy bắt vuaTrùng Quang cùng vợ con tại Lão Qua. Riêng em nhà vua là Trần Quý Cửutrốn đến châu Tĩnh An [Quảng Ninh] để mưu đồ tiếp. Bố chánh HoàngPhúc khá lo lắng về hoạt động này (4) ; nhưng cuối cùng cũng bị bắt :Ngày 10 tháng 3 năm Vĩnh Lạc thứ 12 [31/3/1414]Đô Chỉ huy Sư Hữu bắt được đầu đảng giặc, Trần Quý Khoách, tại LãoQua. Trước đó quan Tổng binh Anh quốc công Trương Phụ bắt đảng giặctại La Nhân, sách Tra Bồ cán ; Quý Khoách chạy về núi Hàng Bài, NghệAn, bèn sai Sư Hữu đến bắt. Quý Khoách thế cùng chạy sang Lão Qua.Hữu mang quân truy bắt, Lão Qua xin tự bắt Quý Khoách để dâng hiến ;Phụ nhân đó sai người mang hịch đến đòi, vẫn sai Hữu mang binh vào ...