Thực thi quyền lực nhà nước và hoàn thiện cơ chế pháp lý giám sát xã hội ở Việt Nam hiện nay: Phần 2

Nối tiếp nội dung phần 1, phần 2 của tài liệu Thực thi quyền lực nhà nước và hoàn thiện cơ chế pháp lý giám sát xã hội ở Việt Nam hiện nay sẽ tiếp tục trình bày yêu cầu, giải pháp hoàn thiện cơ chế pháp lý giám sát xã hội với việc thực thi quyền lực nhà nước ở Việt Nam hiện nay, một số giải pháp hoàn thiện cơ chế pháp lý giám sát xã hội với việc thực thi quyền lực nhà nước. Mời các bạn cùng tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thực thi quyền lực nhà nước và hoàn thiện cơ chế pháp lý giám sát xã hội ở Việt Nam hiện nay: Phần 2 184 C h ư ơ n g III YẾU CẦU, GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN co CIỄ' PHÁP Lf giAm s At xâ hội dối với việc th ịc thi QUYÊN Lựú NHÀ Nllức ử VIỆT NAM MỆN NAY * m m m m I. HOÀN THIỆN C ơ CHÊ PHÁP LÝ GIÁM SÁT XÃ HỘI ĐỐI VỚI VIỆC THỰC THI QUYỂN Lực NHÀ NƯỞC - YÊU CẦU CẤP THIẾT ở VIỆT NAM HIỆN NAY 1. Hoàn thiện cơ chế pháp lý giám sát xã hội đối vối việc thực thí quyền lực nhà nước xuất phát từ mục tiêu xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Trong nhà nưốc pháp quyền xã hội chủ nghĩa, quyền lực nhân dân đóng vai trò là chủ thể gốc cuốỉ cùng, nhân dân là chủ thể tối cao của quyền lực nhà nước, vì thế nhà nước pháp quyền là một nhà nước hữu hạn do nhân dân ủy quyền. 'Giao quyển thì phải giám sát được việc sử dụng quyền'\ đó là điều hiển nhiên không thể bàn cãi, nhưng 1. Nguyễn Sĩ Dũng: Thế sự một góc nhìn, Nxb. Tri thức, 2007, tr. 189. Chưang III: YẾU CẦU, GIẲI PHÁP HOÀN THIỆN c ơ CHẾ... 185 vấn đề quan trọng là phải có cơ chế giám sát tương ứng hoạt động thực thi quyền lực nhà nước. 'Có xây dựng nhà nước pháp quyền mới có thể bảo đảm tốf hơn cơ sò pháp lý của thực thi quyển lực nhân dân'\ nhằm 'để bảo vệ những quyền và tự do của con ngưòi vì sự tiến bộ, công bằng xã hội'^. Nhà nước, quyền lực nhà nước, chủ thể của quyền lực nhà nước phải chịu sự ràng buộc của pháp luật, nên 'yêu cầu xây dựng nhà nưóc pháp quyền cần đưỢc quán triệt trong đường lối tổ chức, hoạt động của bộ máy nhà nước cũng như xây dựng pháp luật, quản lý xã hội bằng pháp luật'^. Trong mối quan hệ chủ thể, chủ thể quyền lực nhà nưốc tác động đến khách thể và chủ thể quyền lực nhân dân, chủ thể quyền lực nhân dân giám sát, chế ưốc trỏ lại hoạt động chủ thể quyền lực nhà nước, mà nhân dân đă ủy quyền. Do đó, dân chúng không những có quyền mà phải có trách nhiệm xây dựng và bảo vệ Nhà nước. Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ: 'Chính phủ ta là Chính phủ của nhân 1. GS. vs. Nguyễn Duy Quý (Chủ biên): Hệ thống chính trị nước ta trong thời kỳ đổi mới, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2008, tr. 181. 2. Bui Ngọc Sơn: Góp phần nghiên cứu Hiến pháp và nhà nước pháp quyền, Nxb. Tư pháp, Hà Nội, 2005, tr.l43. 3. Nguyễn Vàn Mạnh: 'Quá trình nhận thức và phát triển tư tưởìỊg về nhà nước pháp quyền trong văn kiện của Đảng Cộng sản Việt Nam thời kỳ đổi mới', trong sách Đảng Cộng sản Việt Nam trong tiến trình lãnh đạo sự nghiệp đổi môi, Nxb. Lý luận chính trị, Hà Nội, 2008, tr. 163. 186_________HOÀN THIỆN c ơ CHẾ PHÁP LÝ GIẢ^ SÁT XẦ HỘI- dân, chỉ có một mục đích là ra sức phụng aỊ lợi ích của nhân dân. Chính phủ rất mong đồng bào giú) đỡ, đôn đốc, kiểm soát và phê bình để làm trọn nhiệm vụcủa mình là: ngưòi đày tớ trung thành tận tụy của nhân (ân'\ Vì vậy, cần có cơ chế giám sát xã hội một cách minhbạch và hữu hiệu đối vối việc thực thi quyền lực nhà nưốc. Trong nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, pháp luật là phương tiện của chủ thể quyền lựcahà nưóc và khách thể của quyền lực nhà nước. PhÁp luậừ)hảỉ là pháp luật dân chủ, theo đó '... mọi văn bản pháp hật ban hành đều vì mục đích phục vụ lợi ích của nhân dâi chứ không phải vì mục đích đem lại 'sự thuận tiện' ch( các cđ quan công quyền trong hoạt động quản lý nhà iưóc' và 'Để tránh tình trạng này, hoạt động của cơ quanihà nưóc nói chung, hoạt động xây dựng pháp luật nói riêig đang dần dần thay đổi theo hưống chuyển từ tư duy '(uảxi lý' sang tư duy 'phục vụ' nhân dân, phục vụ doanhnghiệp'^. v ề phía nhà nước ban hành các chính sách, phị) luật để cụ thể hóa nền chính trị phụng sự khách thể. Quyền cùa con ngưồi, quyền của công dài là nguyên tắc không những được Hiến định, mà còn tược thể chế 1, HỒ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t.9, tr.81. 2. Học viện Chính trị - Hành chính quốc giaHồ Chí Minh, Viện Nhà nước và pháp Ịuật: Tư tưởng Hồ Chí ìíinh về pháp luật, pháp chế và sự vận dụng trong xây dựng thà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, Nxb. Lý luận chính trị, ià Nội, 2009, tr. 132-133. Chương III: VỀƯ CẨU. .GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN c ơ CHẾ... 187 hóa, cụ thể ầóa trong những văn bản quy phạm pháp luật. Các quyền đó không phải là bất biến, c ố định, mà phải được sửa đổi, điều chỉnh, ngày càng được mỏ rộng theo sự phát triển của thời đại. Song song với hệ thống các quyển là hệ thông các nghĩa vụ mà công dân phải tuân thủ. Những quyển và nghĩa vụ đó được Hiến định và luật pháp cụ thể hóa các quyển, nghĩa vụ trỏ thành hiện thực; bảo vệ các quyền, nghĩa vụ đó không bị vi phạm. 'Việc thể chế hóa và ghi nhận hệ thống các quyền và nghĩa vụ của cá nhân công dân thành hệ thống các quy phạm pháp luật trưốc hết thuộc về trách nhiệm của nhà nưóc'^ Trong nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, quyền lực nhân dân tồn tại như là quyền lực gốc. Do vậy, 'quyền giám sát của nhân dân đối với bộ máy nhà nước là quyền giám sát của những ngưòi chủ của quyền lực nhà nước'^, trong đó mọi công dân đều có thể tham gia, có tiếng nói tác động dến hệ thông quyền ìực, quan hệ giữa nhà nưổc và công dân bình đẳng trưóc pháp luật dân chủ. Quyền lực chính trị, quyền lực nhà nưốc, quyền công dân, đều là đốỉ tượng giátn sát, chế ước lẫn nhau, thông qua nền pháp luật dân chủ xã hội chủ nghĩa. 1. GS. TS. Trần Ngọc Đường: Quyền con người, quyền công dán trong nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Nxb. Chínl trị quốc gia - Sự thật, Hà Nội, 2011, tr.42. 2. Phaa Xuân Sđn (Chủ biên): Các đoàn thể nhân dân với việc bảo đồm dân chủ ở cơ sỏ hiện nay, Nxbi Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2093, tr.24. 188_________ HOÀN THIỆN c ơ CHẾ PHÁP LỸ GIẢM SẤT XÃ HỘIBản chất quyền lực nhà nước xã ầội chủ nghĩa là thuộc về nhân dân, 'quyền hành và lực lượng đều ở nơi dân', nên quyền lực nhà nước là thống nhất, đó là mục tiêu, nội dung của hệ thống chính trị, nghĩa là quyền lực do nội dung chính trị của mỗi thiết chế chính trị quyết định, chứ không phải Quốc hội nắm toàn bộ ...