Thực tiễn phát triển kinh tế, xã hội tốc độ nhanh, bền vững, chất lượng cao ở Việt Nam: Phần 2

Phần 2 Tài liệu Quan niệm và thực tiễn phát triển kinh tế, xã hội tốc độ nhanh, bền vững, chất lượng cao ở Việt Nam do TS. Đinh Văn Ân (chủ biên) biên soạn gồm nội dung chương 2 - Quan niệm và thực tiễn phát triển kinh tế - xã hội tốc độ nhanh, bền vững và chất lượng cao ở Việt Nam và chương 3 - Giải pháp trong những năm tới để phát triển nhanh, bền vững và chất lượng cao.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thực tiễn phát triển kinh tế, xã hội tốc độ nhanh, bền vững, chất lượng cao ở Việt Nam: Phần 2 Ch−¬ng II: quan niÖm vµ thùc tiÔn ph¸t triÓn kinh tÕ - x héi tèc ®é nhanh, bÒn v÷ng vµ chÊt l−îng cao ë viÖt nam 1. Sù tiÕn triÓn vÒ quan niÖm ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi tèc ®é nhanh, bÒn v÷ng vµ chÊt l−îng cao ë ViÖt Nam thêi kú 20 n¨m ®æi míi C«ng cuéc ®æi míi cña ViÖt Nam kÓ tõ khi §¹i héi VI cña §¶ng (12/1986) ®Ò ra ®−êng lèi ®æi míi toµn diÖn ®Êt n−íc ®Õn nay ®J tr¶i qua gÇn 20 n¨m. Mét trong nh÷ng néi dung ®æi míi then chèt lµ chuyÓn nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung quan liªu bao cÊp sang nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng ®Þnh h−íng XHCN nh»m gi¶i phãng vµ ph¸t triÓn lùc l−îng s¶n xuÊt, thóc ®Èy t¨ng tr−ëng kinh tÕ ®i ®«i víi thùc hiÖn tiÕn bé vµ c«ng b»ng xJ héi phï hîp víi ®iÒu kiÖn cô thÓ cña n−íc ta. KÓ tõ sau §¹i héi VI, c«ng cuéc ®æi míi toµn diÖn ®Êt n−íc ngµy cµng ®i vµo chiÒu s©u, ®ång thêi quan niÖm vÒ vµ con ®−êng ph¸t triÓn cña n−íc ta còng tõng b−íc ®−îc ®Þnh h×nh ngµy cµng râ nÐt. §¹i héi VII cña §¶ng (6/1991) lÇn ®Çu tiªn ®J ®−a ra c«ng thøc: “Ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn theo ®Þnh h−íng XHCN, vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr−êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n−íc”. C«ng thøc nµy vÒ sau ®−îc §¹i héi VIII cña §¶ng (6/1996) ®iÒu chØnh thµnh: “Ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr−êng, cã sù qu¶n lý cña Nhµ n−íc theo ®Þnh h−íng XHCN”. TiÕn lªn mét b−íc, §¹i héi IX cña §¶ng (4/2001) ®J ®iÒu chØnh thµnh: “Ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng ®Þnh h−íng XHCN” vµ xem ®©y lµ m« h×nh kinh tÕ tæng qu¸t cña n−íc ta trong thêi kú qu¸ ®é lªn CNXH. Trong m« h×nh nµy, chóng ta sö dông c¬ chÕ thÞ tr−êng víi t− c¸ch lµ thµnh qu¶ cña nÒn v¨n minh nh©n lo¹i lµm ph−¬ng tiÖn ®Ó n¨ng ®éng ho¸ vµ ®Èy nhanh tèc ®é t¨ng tr−ëng kinh tÕ, n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt vµ v¨n ho¸ cña nh©n d©n. §ång thêi, chóng ta ®Ò cao vai trß qu¶n lý vµ ®iÒu tiÕt vÜ m« cña Nhµ n−íc ®èi víi nÒn kinh tÕ nh»m thùc hiÖn môc tiªu “D©n giµu, n−íc m¹nh, x0 héi c«ng b»ng, d©n chñ, v¨n minh”. M« h×nh kinh tÕ tæng qu¸t ®−îc x¸c ®Þnh t¹o c¬ së rÊt quan träng cho sù h×nh thµnh nh÷ng quan niÖm vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ- xJ héi. NÕu liªn hÖ víi ba cét trô c¬ b¶n cña ph¸t triÓn bÒn v÷ng lµ “t¨ng tr−ëng kinh tÕ nhanh”, “x0 héi æn ®Þnh, tiÕn bé” vµ “m«i tr−êng trong s¹ch”, th× cã thÓ nhËn thÊy r»ng nh÷ng chñ tr−¬ng ®−îc v¹ch ra trong c¸c nghÞ quyÕt quan träng cña §¶ng ®Òu h−íng tíi ph¸t triÓn bÒn v÷ng. V¨n kiÖn §¹i héi VI cña §¶ng kh¼ng ®Þnh ph¶i g¾n kÕt chÝnh s¸ch kinh tÕ víi chÝnh s¸ch xJ héi, xem “tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ lµ ®iÒu kiÖn vËt chÊt ®Ó thùc hiÖn chÝnh s¸ch x0 héi, nh−ng nh÷ng môc tiªu x0 héi 50 l¹i lµ môc ®Ých cña c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ… Trªn c¬ së ph¸t triÓn s¶n xuÊt, t¨ng thªm thu nhËp quèc d©n, tõng b−íc më réng quü tiªu dïng x0 héi, lµm cho nã gi÷ vÞ trÝ ngµy cµng lín trong viÖc ph¸t triÓn sù nghiÖp gi¸o dôc, y tÕ, v¨n ho¸ vµ c¸c sù nghiÖp phóc lîi kh¸c”14. C−¬ng lÜnh x©y dùng ®Êt n−íc trong thêi kú qu¸ ®é lªn CNXH, ®−îc th«ng qua t¹i §¹i héi VII cña §¶ng, chØ râ: “Ph−¬ng h−íng lín nhÊt cña chÝnh s¸ch x0 héi lµ: ph¸t huy nh©n tè con ng−êi trªn c¬ së b¶o ®¶m c«ng b»ng, b×nh ®¼ng vÒ quyÒn lîi vµ nghÜa vô c«ng d©n; kÕt hîp tèt t¨ng tr−ëng kinh tÕ víi tiÕn bé x0 héi; gi÷a ®êi sèng vËt chÊt vµ ®êi sèng tinh thÇn; gi÷a ®¸p øng c¸c nhu cÇu tr−íc m¾t víi ch¨m lo lîi Ých l©u dµi; gi÷a c¸ nh©n víi tËp thÓ vµ céng ®ång x0 héi”15. ChiÕn l−îc æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ- xJ héi 10 n¨m 1991- 2000 ®−îc th«ng qua t¹i ®¹i héi VII cña §¶ng nªu râ: “T¨ng tr−ëng kinh tÕ ph¶i g¾n liÒn víi tiÕn bé vµ c«ng b»ng x0 héi, ph¸t triÓn v¨n ho¸, b¶o vÖ m«i tr−êng”16. NghÞ quyÕt Héi nghÞ ®¹i biÓu toµn quèc gi÷a nhiÖm kú kho¸ VII cña §¶ng(1/1994) nhÊn m¹nh thªm: “T¨ng tr−ëng kinh tÕ ph¶i g¾n liÒn víi tiÕn bé vµ c«ng b»ng x0 héi ngay trong tõng b−íc ph¸t triÓn”17. §¹i héi VIII cña §¶ng tiÕp tôc kh¼ng ®Þnh nh÷ng néi dung cèt lâi cã liªn quan ®Õn ph¸t triÓn bÒn v÷ng. §Æc biÖt trong ChiÕn l−îc ph¸t triÓn kinh tÕ- xJ héi 10 n¨m 2001-2010, ®−îc th«ng qua t¹i §¹i héi IX, §¶ng ta ®J ®Æt ra nhiÖm vô “Ph¸t triÓn nhanh, hiÖu qu¶ vµ bÒn v÷ng, t¨ng tr−ëng kinh tÕ ®i ®«i víi thùc hiÖn tiÕn bé, c«ng b»ng x0 héi vµ b¶o vÖ m«i tr−êng… Ph¸t triÓn kinh tÕ- x0 héi g¾n chÆt víi b¶o vÖ vµ c¶i thiÖn m«i tr−êng, b¶o ®¶m sù hµi hoµ gi÷a m«i tr−êng nh©n t¹o vµ m«i tr−êng thiªn nhiªn, gi÷ g×n ®a d¹ng sinh häc”18. Theo nh÷ng chñ tr−¬ng nªu trªn, c¸c c¬ quan chøc n¨ng vµ c¸c chñ thÓ cã liªn quan ®J ho¹ch ®Þnh vµ thùc thi c¸c thÓ chÕ, chÝnh s¸ch nh»m tõng b−íc thùc hiÖn môc tiªu ph¸t triÓn bÒn v÷ng. Ngµy 17/8/2004, ChÝnh phñ ®J ban hµnh “§Þnh h−íng chiÕn l−îc ph¸t triÓn bÒn v÷ng ë ViÖt Nam” (Ch−¬ng tr×nh NghÞ sù 21 cña ViÖt Nam). §©y lµ mét chiÕn l−îc khung, bao gåm nh÷ng ®Þnh h−íng lín lµm c¬ së ®Ó c¸c bé, c¸c ®Þa ph−¬ng, c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n triÓn khai thùc hiÖn. Cho ®Õn nay, nhiÒu néi dung c¬ b¶n vÒ ph¸t triÓn bÒn v÷ng ®J ®i vµo ®êi sèng vµ dÇn dÇn trë thµnh xu thÕ ph¸t triÓn tÊt yÕu cña ®Êt n−íc. §iÒu nµy phÇn 14 §¶ng CSVN (1987), V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VI, NXB Sù thËt, Hµ Néi, tr. 86 15 §¶ng CSVN (1991), C−¬ng lÜnh x©y dùng ®Êt n−íc trong thêi kú qu¸ ®é lªn CNXH, NXB Sù thËt, Hµ Néi, tr. 13. 16 §¶ng CSVN (1991), ChiÕn l−îc æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ- x0 héi ®Õn n¨m 2000, NXB Sù thËt, Hµ Néi, tr. 9. 17 §¶ng CSVN (1994), V¨n kiÖn Héi nghÞ ®¹i biÓu toµn quèc gi÷a nhiÖm kú kho¸ VII, L−u hµnh néi bé, Hµ Néi, tr. 47. 18 §¶ng CSVN (2001), V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø XI, NXB ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, tr. 162. 51 nµo cho thÊy quan niÖm vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ- xJ héi nhanh, bÒn v÷ng vµ chÊt l−îng cao ë n−íc ta tõng b−íc ®J trë nªn s¸ng râ h¬n. C«ng cuéc tæng kÕt thùc tiÔn cña n−íc ta, ph©n tÝch kinh nghiÖm trªn thÕ giíi vµ nghiªn c−ó lý luËn ®Ó bæ sung, hoµn chØnh hÖ thèng luËn ®iÓm vµ ®−êng lèi ph ...