Thực tiễn thực hiện tự chủ tài chính tại các cơ sở giáo dục đại học công lập hiện nay ở nước ta – một số giải pháp gợi ý trong thời gian tới

Bài viết Thực tiễn thực hiện tự chủ tài chính tại các cơ sở giáo dục đại học công lập hiện nay ở nước ta – một số giải pháp gợi ý trong thời gian tới tập trung tìm hiểu thực trạng thực hiện cơ chế tự chủ tài chính tại các cơ sở giáo dục Đại học công lập ở nước ta theo các Nghị định của nhà nước trong thời gian qua.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thực tiễn thực hiện tự chủ tài chính tại các cơ sở giáo dục đại học công lập hiện nay ở nước ta – một số giải pháp gợi ý trong thời gian tớiTHỰC TIỄN THỰC HIỆN TỰ CHỦ TÀI CHÍNH TẠI CÁC CƠ SỞ GIÁO DỤC ĐẠI HỌC CÔNG LẬP HIỆN NAY Ở NƯỚC TA – MỘT SỐ GIẢI PHÁP GỢI Ý TRONG THỜI GIAN TỚI Lê Thị Thúy Hà Học viện Ngân hàng Tóm tắt: Bài viết tập trung tìm hiểu thực trạng thực hiện cơ chế tự chủ tài chínhtại các cơ sở giáo dục Đai học công lập ở nước ta theo các Nghị định của nhà nướctrong thời gian qua. Qua đó thấy rõ những bất cập và đưa ra một số gợi ý cho giải phápgóp phần hoàn thiện cơ chế này đồng thời thúc đẩy sự phát triển của giáo dục Đại họcnói chung và cơ sở giáo dục nơi tác giả công tác nói riêng. Từ khóa: Tự chủ tài chính, cơ sở giáo dục đại học, nguồn thu, nguồn chi I. Đặt vấn đề Tài chính là một nguồn lực rất quan trọng để thúc đẩy sự phát triển của giáo dục,trong đó có giáo dục đại học. Có nguồn lực tài chính, chúng ta mới có cơ sở để pháttriển các nguồn lực khác như con người, cơ sở vật chất… những yếu tố quyết định đếnchất lượng giáo dục, nhất là giáo dục đại học đòi hỏi nguồn lực tài chính rất lớn. TạiViệt Nam hiện nay, trong điều kiện nguồn ngân sách dành cho giáo dục đại học còn hạnhẹp thì thực hiện tự chủ tài chính của các trường đại học công lập là tất yếu để sử dụngcó hiệu quả các nguồn lực, đồng thời vận động các nguồn lực của xã hội cho phát triểngiáo dục đại học. Việc trao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về tài chính đối với các cơsở giáo dục đại học công lập đã mở ra, tạo cơ hội cho các cơ sở giáo dục đại học cônglập nâng cao tính tích cực chủ động, sáng tạo trong quản lý tài chính và tài sản của đơnvị, sử dụng ngân sách nhà nước được giao tiết kiệm, hiệu quả hơn. Tuy nhiên, qua thờigian thực hiện việc tự chủ tài chính trong các cơ sở này đã xuất hiện một số vấn đề cầnđược giải quyết. II. Một số cơ sở lý thuyết 2.1. Khái niệm đơn vị sự nghiệp công lập, và đơn vị sự nghiệp hoạt độngtrong lĩnh vực giáo dục Đơn vị sự nghiệp công lập là những tổ chức được thành lập để thực hiện các hoạtđộng sự nghiệp, không nằm trong những ngành sản xuất ra của cải vật chất những hoạtđộng này nhằm duy trì và đảm bảo sự hoạt động bình thường của xã hội, mang tính chấtphục vụ là chủ yếu, không vì mục tiêu lợi nhuận. 2.2.Tự chủ tài chính trong trường Đại học Xét trên góc độ quản lý tài chính, cơ chế tự chủ tài chính là việc cơ quan quản lýcấp trên (chủ thể quản lý) cho phép đơn vị cấp dưới (chủ thể bị quản lý) được phép chủđộng điều hành, tự quyết các hoạt động tài chính trong khuôn khố pháp luật về quản lýtài chính với mục đích nâng cao hiệu quả hoạt động của đơn vị. Tự chủ tài chính và tự chịu trách nhiệm luôn gắn liền với nhau để nâng cao hiệuquả hoạt động của các đơn vị và đảm bảo hoạt động đó luôn đúng theo quy định củapháp luật. Cơ chế quản lý tài chính còn là mối quan hệ tài chính theo phân cấp: 431 - Giữa Chính phủ (Bộ tài chính, Bộ Kế hoạch và đầu tư) với các Bộ, ngành, cácđịa phương. - Giữa Bộ chủ quản, Bộ quản lý ngành với các đơn vị trực thuộc ở trung ương;giữa UBND tỉnh với các đơn vị địa phương. - Giữa các đơn vị sự nghiệp, cơ quan quản lý nhà nước với các bộ phận, đơn vịdự toán trực thuộc. Cơ chế TCTC là cơ chế quản lý nhằm tăng cường quyền tự chủ, tựchịu trách nhiệm cho các đơn vị SNCT về các mặt hoạt động tài chính, tổ chức bộ máyvà sắp xếp lao động qua đó làm tăng chất lượng hoạt động cung cấp dịch vụ công củađơn vị.. 2.3. Cơ sở pháp lý để thực hiện tự chủ tài chính Trên cơ sở phân định rõ các đơn vị hành chính với đơn vị sự nghiệp, tiến hành ápdụng cơ chế quản lý tài chính đối với cơ quan hành chính, Nhà nước đã ban hành Nghịđịnh số 130/2005/NĐ–CP ngày 17/10/2005 quy định chế độ tự chủ, tự chịu trách nhiệmvề sử dụng biên chế và kinh phí quản lý hành chính đối với cơ quan nhà nước và Nghịđịnh số 43/2006/NĐ–CP ngày 25/4/2006 quy định quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm vềthực hiện nhiệm vụ tổ chức bộ máy, biên chế và tài chính đối với đơn vị sự nghiệp cônglập và nghị quyết số 77/NQ-CP về thí điểm đổi mới cơ chế hoạt động đối với các cơ sởgiáo dục đại học công lập giai đoạn 2014 – 2017. Sau gần 10 năm thực hiện, Nghị định 43/2006/NĐ-CP ngày 25/4/2006 củaChính phủ quy định quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về thực hiện nhiệm vụ, tổ chứcbộ máy, biên chế và tài chính đối với đơn vị sự nghiệp công lập đã cho thấy, việc mởrộng trao quyền tự chủ cho đơn vị sự nghiệp đã góp phần nâng cao số lượng và chấtlượng dịch vụ công; tạo điều kiện cho người dân có thêm cơ hội lựa chọn, tiếp cận cácdịch vụ công với chất lượng ngày càng cao, đồng thời, góp phần ...