Thực trạng biểu hiện hành vi tự hủy hoại bản thân của học sinh trung học cơ sở

Bài báo đề cập thực trạng biểu hiện hành vi (HV) tự hủy hoại bản thân của học sinh trung học cơ sở. Kết quả khảo sát thực trạng hành vi tự hủy hoại bản thân ở 280 học sinh trung học cơ sở phân tích trên ba góc độ nhận thức, thái độ và hành vi cho thấy học sinh có biểu hiện tự hủy hoại bản thân trong nhận thức (ĐTB=2,16), thái độ (ĐTB=2,15) và hành vi (ĐTB=1,76). Để hạn chế hành vi tự hủy hoại bản thân của học sinh, giúp các em vượt qua áp lực của lứa tuổi, cần có sự quan tâm của gia đình, thầy cô, đặc biệt là các chuyên viên tư vấn tâm lí học đường.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thực trạng biểu hiện hành vi tự hủy hoại bản thân của học sinh trung học cơ sở TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP HỒ CHÍ MINH HO CHI MINH CITY UNIVERSITY OF EDUCATION TẠP CHÍ KHOA HỌC JOURNAL OF SCIENCE KHOA HỌC GIÁO DỤC EDUCATION SCIENCE ISSN: 1859-3100 Tập 15, Số 4 (2018): 65-75 Vol. 15, No. 4 (2018): 65-75 Email: tapchikhoahoc@hcmue.edu.vn; Website: http://tckh.hcmue.edu.vn THỰC TRẠNG BIỂU HIỆN HÀNH VI TỰ HỦY HOẠI BẢN THÂN CỦA HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ Huỳnh Văn Sơn* Trường Đại học Sư phạm TP Hồ Chí Minh Ngày nhận bài: 23-02-2018; ngày nhận bài sửa:01-3-2018; ngày duyệt đăng: 20-4-2018 TÓM TẮT Bài báo đề cập thực trạng biểu hiện hành vi (HV) tự hủy hoại bản thân (THHBT) của học sinh (HS) trung học cơ sở (THCS). Kết quả khảo sát thực trạng HV THHBT ở 280 HS THCS phân tích trên ba góc độ nhận thức, thái độ và HV cho thấy HS có biểu hiện THHBT trong nhận thức (ĐTB=2,16), thái độ (ĐTB=2,15) và HV (ĐTB=1,76). Để hạn chế HV THHBT của HS, giúp các em vượt qua áp lực của lứa tuổi, cần có sự quan tâm của gia đình, thầy cô, đặc biệt là các chuyên viên tư vấn tâm lí học đường. Từ khóa: hành vi tự hủy hoại bản thân, học sinh trung học cơ sở. ABSTRACT The current status of self-sabotaging behavior among secondary school students This article discusses the current status of self-sabotaging behavior among secondary school students. The results of the survey conducted with 280 secondary school students analyzed three aspects: perceptions, attitudes and specific behaviors showed that the students exhibited selfsabotaging in their perceptions (GPA = 2.16), attitudes (GPA = 2.15) behaviors (GPA = 1.76). In order to limit the self-sabotaging of the students, it is necessary to have the attention of the family, teachers, especially the psychology counselors to overcome the pressurea at this age. Keywords: self-sabotaging behavior, secondary school students. 1. Đặt vấn đề Xã hội ngày càng phát triển, con người càng đóng vai trò trung tâm và trở thành nguồn lực chính cho sự phát triển của xã hội thì các ngành khoa học nói chung và Tâm lí học nói riêng càng tập trung nghiên cứu con người. Vấn đề HV nói chung, HV lệch chuẩn nói riêng trong xã hội hiện đại thực sự trở thành một vấn đề thời sự, được các nhà tâm lí học, giáo dục học, các bác sĩ tâm thần quan tâm nghiên cứu. HV tự hủy hoại được nghiên cứu dưới góc độ HV lệch chuẩn là chủ yếu. Trong những nghiên cứu về HV lệch chuẩn xã hội, những nghiên cứu về HV tự hủy hoại của con người bắt đầu được xác lập (Cao Minh Huệ, 2014). Một trong những HV tự hủy hoại điển hình được nghiên cứu nhiều trên thế giới là HV tự tử. HV tự tử (suicidal behaviour) theo định nghĩa của Tổ chức Y tế Thế giới (Báo cáo số 46 của Tổ chức Y tế Thế giới, 1993) bao gồm 3 thành phần: ý tưởng tự tử (chỉ * Email: sonhv@hcmue.edu.vn 65 TẠP CHÍ KHOA HỌC - Trường ĐHSP TPHCM Tập 15, Số 4 (2018): 65-75 thể hiện trong ý nghĩ); mưu toan tự tử (có HV để tự tử nhưng không thành công); tự tử (có HV tự tử đi đến tử vong). Theo dự báo của Tổ chức Y tế Thế giới thì đến năm 2020, tự tử sẽ là nguyên nhân tử vong hàng đầu ở các nước phát triển và hàng thứ 2 ở các nước đang phát triển. Giữa HV THHBT và HV tự tử có mối liên hệ, trong đó những dấu ấn tiêu cực từ HVTHHBT ở học sinh THCS là rất khó xóa nhòa trong tâm trí. Điều này cho thấy việc tìm hiểu HV THHBT của học sinh THCS hiện nay để đề xuất biện pháp phòng ngừa là điều rất cần thiết. 2. Phương pháp nghiên cứu Để khảo sát HV THHBT, chúng tôi sử dụng phối hợp các phương pháp nghiên cứu, điều tra bằng bảng hỏi là phương pháp chính, các phương pháp nghiên cứu còn lại là phương pháp bổ trợ. Tiến hành điều tra trên 1043 HS tại 7 trường THCS tại TPHCM và tỉnh Bình Dương, nghiên cứu sàng lọc được 280 HS có dấu hiệu HV THHBT. Bảng hỏi được thiết kế để khảo sát HS sau sàng lọc tại 7 trường THCS thuộc địa bàn nghiên cứu. Bảng hỏi để khảo sát HVTHHBT được xây dựng nhằm tìm hiểu 3 nội dung chính: Biểu hiện HV THHBT trong nhận thức:13 câu hỏi, Biểu hiện HV THHBT trong thái độ: 16 câu hỏi, Biểu hiện bên ngoài của HV THHBT. Cách cho điểm: các câu hỏi có 5 mức độ lựa chọn với số điểm tăng dần từ thấp lên cao, điểm thấp nhất là 1 và cao nhất là 5. - Cách quy đổi điểm và thang đánh giá được tính như sau: Bảng 1. Cách quy đổi điểm và thang đánh giá Điểm trung bình 4,51 – 5 3,51 – 4,5 2,51 – 3,5 1,5 – 2,5 1 – 1,49 Mức độ biểu hiện Rất nhiều Nhiều Trung bình Ít Rất ít 3. Kết quả nghiên cứu Theo Muehlenkamp J. J. và cộng sự (2006), HVTHHBT được hiểu là bất kì hành động phá hủy có định trước hướng vào đối tượng là chính bản thân chủ thể, dẫn tới thương tổn trực tiếp các mô của cơ thể mà không kèm theo ý định tự tử (Klonsky, E. D., Muehlenkamp J. J. (2006). Theo Vũ Dũng (2008), HV tự hủy hoại là “xu hướng thể hiện sự tức giận, thù hằn hoặc xâm kích bằng cách hủy hoại bản thân và đây là một dạng HV lệch chuẩn. Có thể khái quát, HV THHBT là những HV tự làm tổn thương thân thể của mình, làm mình bị đau đớn, mệt mỏi với dấu hiệu cụ thể về mặt thể xác và l ...