Thực trạng cơ cấu đội tàu thế giới giai đoạn 2006-2015

Cơ cấu đội tàu là một thuật ngữ được đề cập khá nhiều khi nghiên cứu đội tàu vận tải biển của mỗi doanh nghiệp, quốc gia, vùng lãnh thổ hay trên toàn thế giới. Bài báo này phân tích và đánh giá thực trạng cơ cấu đội tàu thế giới theo loại tàu và tuổi tàu giai đoạn 2006–2015 để thấy được xu hướng phát triển của đội tàu thế giới. Đây là một trong những cơ sở để mỗi doanh nghiệp vận tải biển, mỗi quốc gia đề ra những giải pháp, chiến lược hợp lý hóa cơ cấu đội tàu, phát triển bền vững đội tàu, phù hợp với xu thế phát triển chung của ngành hàng hải thế giới.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thực trạng cơ cấu đội tàu thế giới giai đoạn 2006-2015 THE INTERNATIONAL CONFERENCE ON MARINE SCIENCE AND TECHNOLOGY 2016 Thực trạng cơ cấu đội tàu thế giới giai đoạn 2006 - 2015 Structure of world fleet during period of 2006 to 2015 Nguyễn Cảnh Hải Trường Đại học Hàng hải Việt Nam, nguyencanhhai84@gmail.com Tóm tắt Cơ cấu đội tàu là một thuật ngữ được đề cập khá nhiều khi nghiên cứu đội tàu vận tải biển của mỗi doanh nghiệp, quốc gia, vùng lãnh thổ hay trên toàn thế giới. Bài báo này phân tích và đánh giá thực trạng cơ cấu đội tàu thế giới theo loại tàu và tuổi tàu giai đoạn 2006 – 2015 để thấy được xu hướng phát tiển của đội tàu thế giới. Đây là một trong những cơ sở để mỗi doanh nghiệp vận tải biển, mỗi quốc gia đề ra những giải pháp, chiến lược hợp lý hóa cơ cấu đội tàu, phát triển bền vững đội tàu, phù hợp với xu thế phát triển chung của ngành hàng hải thế giới. Từ khóa: Cơ cấu đội tàu, cơ cấu đội tàu thế giới, tàu dầu, tàu bách hóa, tàu hàng rời, tàu container. Abstract Structure of the fleet term is commonly used in the sea shipping and transportation study. This paper analyzes and assesses the reality of the structure of the world fleet for 2006 - 2015 to see the development trends of the world fleet. There are 2 criteria: the ages and types of ship are used to classify the world fleet. Classification and developing trend of the world fleet assist countries, shipping companies in finding solutions to restructuring and sustainably developing their fleet. Keywords: Structure of the fleet, structure of the world fleet, oil tanker, general ship, bulk carrier, container ship. 1. Đặt vấn đề Cơ cấu đội tàu biển (sau đây gọi là cơ cấu đội tàu) chính là tập hợp các chủng loại tàu với tỷ trọng khác nhau cấu thành nên đội tàu chở hàng hóa hoặc hành khách bằng đường biển của một tổ chức hay vùng lãnh thổ nào đó. Tùy thuộc vào tiêu thức phân loại mà cơ cấu đội tàu bao gồm những chủng loại tàu khác nhau. Có thể phân loại cơ cấu đội tàu theo các tiêu thức sau đây: - Cơ cấu theo chức năng và công dụng (loại tàu); - Cơ cấu theo cỡ tàu (trọng tải); - Cơ cấu theo tuổi tàu; - Cơ cấu theo hình thức tổ chức khai thác; - Cơ cấu theo phạm vi hành hải; - Cơ cấu theo cờ quốc tịch; - Cơ cấu theo quy mô doanh nghiệp. Phạm vi bài báo này đề cập đến thực trạng cơ cấu đội tàu thế giới theo một số tiêu thức cơ bản là loại tàu và tuổi tàu. 2. Thực trạng cơ cấu đội tàu biển thế giới 2.1. Sự phát triển đội tàu thế giới Quá trình phát triển của đội tàu thế giới từ cuối thế kỷ 20 đến nay đã có nhiều thay đổi, chia thành các giai đoạn khác nhau về sự tăng trưởng, đình trệ và suy giảm. Đồ thị sau thể hiện tỷ trọng từng loại tàu chủ yếu của đội tàu thế giới giai đoạn 1980 - 2015: ĐVT: % HỘI NGHỊ QUỐC TẾ KHOA HỌC CÔNG NGHỆ HÀNG HẢI 2016 523 THE INTERNATIONAL CONFERENCE ON MARINE SCIENCE AND TECHNOLOGY 2016 Nguồn: UNCTAD , Review of Maritime Transport 2015, New York and Genava Hình 1. Cơ cấu đội tàu thế giới theo loại tàu giai đoạn 1980 - 2015 Những năm 1980, tổng tải trọng đội tàu thế giới đạt gần 700 triệu DWT, bao gồm 4 loại tàu chính là tàu dầu, tàu hàng rời, tàu bách hóa, tàu container và các loại tàu khác. Trong đó, tàu dầu chiếm tỷ trọng chủ yếu 50%, tiếp đến là tàu hàng rời, gần 30%; tàu container chỉ chiếm tỷ trọng rất nhỏ 1,6%. Tuy nhiên, đến giai đoạn những năm 1985, 1990; tổng trọng tải đội tàu thế giới có sự sụt giảm. Năm 1990, tổng trọng tải đội tàu thế giới chỉ còn khoảng 650 triệu DWT. Tỷ trọng mỗi loại tàu cũng có sự thay đổi đáng kể. Tàu dầu và tàu bách hóa có tải trọng giảm, nếu tải trọng tàu bách hóa chỉ giảm 1,4% tỷ lệ từ năm 1980 đến năm 1990 thì tàu dầu giảm mạnh, từ 49,7% xuống còn 37,4 % (giảm hơn 12%). Tàu container và tàu bách hóa có tải trọng tăng, tỷ trọng tàu container tăng nhẹ trong 10 năm 2,3% còn tàu hàng khô tăng thêm hơn 8% tổng trọng tải. Giai đoạn từ năm 1995 đến nay là giai đoạn phát triển mạnh mẽ, toàn diện và quốc tế hóa của hình thức vận tải hàng hóa bằng container. Đội tàu container liên tục phát triển về số lượng lẫn trọng tải. Nếu như năm 1995, trọng tải đội tàu này là 44 triệu DWT thì 20 năm sau, năm 2015, con số này đã tăng hơn 5 lần (227 triệu DWT). Những năm trở lại đây, sự thay thế các tàu bách hóa truyền thống bằng tàu container là thay đổi to lớn trong ngành thương mại vận tải tàu định tuyến. Tàu hàng rời và tàu dầu cũng có sự phát triển mạnh mẽ. Trong vòng 35 năm, tải trọng đội tàu hàng rời đã tăng gần 4 lần, từ 186 triệu DWT năm 1980 đến 760 triệu DWT năm 2015. Tàu hàng rời cỡ lớn là loại tàu có sự tăng trưởng mạnh nhất. Đội tàu hàng rời cũng có những thay đổi tương tự về kích cỡ tàu, trải đều ở các nhóm cỡ tàu khác nhau. Các cỡ tàu hàng rời như handysize (10 - 40 KDWT), handymax (40 - 60 KDWT), panama (60 - 80 KDWT) và capsize (> 80 KDWT) đều tăng. Các tàu cỡ lớn hơn, hoạt động hiệu quả hơn đã tham gia vào thị trường vận tải theo hướng tích cực và làm giảm tỷ lệ tăng trưởng của các tàu cỡ nhỏ. Các loại tàu chở ô tô hay chở hóa chất cũng ngày càng phát triển, tính chuyên môn hóa ngày càng cao, đóng vai trò quan trọng trong quá trình phát triển của đội tàu thế giới. Việc sử dụng tàu hàng rời cỡ lớn đóng vai trò chi phối trong sự phát triển của ngành thương mại vận chuyển hàng rời chủ yếu bằng đường biển như quặng sắt, than đá,… Nếu giai đoạn 1980 - 1990, tải trọng đội tàu dầu giảm từ 339 triệu DWT xuống còn 246 triệu DWT thì giai đoạn 1995 - 2015 hoàn toàn ngược lại. Năm 1995, trọng ...