Thực trạng định hướng nghề nghiệp của học sinh thuộc hai trường trung học phổ thông tỉnh Bắc Kạn

Nghiên cứu tiến hành khảo sát học sinh thuộc hai trường THPT thuộc tỉnh Bắc Kạn nhằm làm rõ dự định lựa chọn hướng nghiệp và ngành học của học sinh tại một tỉnh miền núi. Kết quả nghiên cứu cho thấy đại bộ phận (trên 90%) học sinh lựa chọn tiếp tục học tiếp cao đẳng/đại học, số lượng học sinh lựa chọn học học nghề hay đi làm chiếm một tỉ lệ nhỏ.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thực trạng định hướng nghề nghiệp của học sinh thuộc hai trường trung học phổ thông tỉnh Bắc KạnHNUE JOURNAL OF SCIENCE DOI: 10.18173/2354-1075.2018-0078Educational Sciences, 2018, Volume 63, Issue 5, pp. 204-211This paper is available online at http://stdb.hnue.edu.vn THỰC TRẠNG ĐỊNH HƯỚNG NGHỀ NGHIỆP CỦA HỌC SINH THUỘC HAI TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TỈNH BẮC KẠN Dương Thị Thu Hương và Ma Dương Thảo Ly Khoa Xã hội học, Học viện Báo chí & Tuyên truyền Tóm tắt. Nghiên cứu tiến hành khảo sát học sinh thuộc hai trường THPT thuộc tỉnh Bắc Kạn nhằm làm rõ dự định lựa chọn hướng nghiệp và ngành học của học sinh tại một tỉnh miền núi. Kết quả nghiên cứu cho thấy đại bộ phận (trên 90%) học sinh lựa chọn tiếp tục học tiếp cao đẳng/đại học, số lượng học sinh lựa chọn học học nghề hay đi làm chiếm một tỉ lệ nhỏ. Bên cạnh đó, có sự mất cân đối trong lựa chọn ngành học của học sinh, tập trung quá nhiều vào một số ngành học mà học sinh cho rằng phù hợp với lực học, có khả năng xin việc và phù hợp với sở thích. Kết quả nghiên cứu đặt ra những vấn đề về quản lí và xây dựng chiến lược tư vấn hướng nghiệp phù hợp cho học sinh trước ngưỡng cửa lựa chọn quan trọng. Từ khoá: Định hướng nghề nghiệp, ngành học, học sinh trung học phổ thông, tư vấn hướng nghiệp.1. Mở đầu Những năm vừa qua, trong bối cảnh phát triển vũ bão của thành tựu khoa học và những phátminh khoa học kĩ thuật, cách mạng 4.0 trên thế giới, nước ta đối mặt với rất nhiều những tháchthức trong đổi mới giáo dục ở bậc đại học cho phù hợp với yêu cầu thực tiễn trong nước và quốc tế.Những vấn đề đặt ra về chất lượng giáo dục chưa hoàn toàn đáp ứng yêu cầu thực tiễn, tỉ lệ sinhviên tốt nghiệp đại học thất nghiệp ở mức cao. Theo Tổng cục thống kê, Quý III năm 2015, cảnước có hơn 340.000 người có trình độ cao đẳng chuyên nghiệp, trình độ đại học trở lên thấtnghiệp, và con số này đang có xu hướng tiếp tục tăng cho đến quý III năm 2017 mà chưa có dấuhiệu giảm [6, 11]. Việc đào tạo nhân lực với chất lượng, hiệu quả chưa đáp ứng được thực tiễncũng là nguyên nhân lớn dẫn đến năng suất lao động của Việt Nam thấp. Theo số liệu của TổChức Lao Động Quốc Tế ILO, năm 2014, năng suất lao động của Việt Nam được xếp vào nhómthấp của khu vực châu Á Thái Bình Dương [1]. Trong bối cảnh tỉ lệ thất nghiệp sau khi tốt nghiệpđại học ở mức cao, các nghiên cứu những năm gần đây cho thấy thực trạng định hướng nghềnghiệp cho học sinh THPT thực sự là vấn đề đáng được quan tâm. Thực tế, những năm vừa quacũng đã có một số nghiên cứu phân tích tình trạng này, trong đó có đề cập đến thực trạng sinh viêncó xu hướng chọn những nghề ổn định và được xã hội đánh giá cao như viên chức nhà nước, bácsĩ, kế toán, dạy học, công an, bộ đội… Đa số các em còn thành kiến với một số nghề, chưa có tháiđộ niềm tin đúng đắn với mọi loại hình lao động. Điều đáng quan ngại là những nghề lao độngchân tay không được các em chú trọng đấy chính là nguyên nhân dẫn đến mất cân đối trong việctuyển sinh và đào tạo nghề hiện nay [9]. Cũng đề cập đến những bất cập có liên quan đến địnhhướng nghề nghiệp của học sinh, tác giả Lò Mai Thoan (2016) đã đề cập đến trong bài viếtNgày nhận bài: 5/2/2018. Ngày sửa bài: 19/4/2018. Ngày nhận đăng: 27/4/2018.Tác giả liên hệ: Dương Thị Thu Hương. Địa chỉ e-mail: duonghuong_xhh@yahoo.com204 Thực trạng định hướng nghề nghiệp của học sinh thuộc hai trường trung học phổ thông tỉnh Bắc Kạn“Các yếu tố ảnh hưởng đến mức độ định hướng nghề nghiệp của học sinh THPT tỉnh Sơn La” trênTạp chí Giáo dục. Phân tích và các bằng chứng nghiên cứu của tác giả cho thấy việc giáo dụchướng nghiệp còn nhiều hạn chế: các phương tiện truyền thông đại chúng chỉ xoay quanh vấn đềtư vấn về tuyển sinh chưa được tổ chức thành các chuyên đề, chuyên mục mang tính chuyên sâuvề vấn đề này. Việc chọn nghề không xuất phát từ động cơ phù hợp với bản thân mà lại từ nhữngtác động bên ngoài như điểm chuẩn của các trường, tham khảo ý kiến của những người có kinhnghiệm [10]. Đây có lẽ là nguyên nhân dẫn đến tình trạng học sinh vẫn tập trung vào định hướnghọc tiếp cao đẳng, đại học với một tỉ lệ đáng lo ngại, đồng thời định hướng tập trung vào một sốngành nghề đặc thù mang tính trào lưu mà thiếu đi sự đa dạng trong lựa chọn hướng nghiệp.Bên cạnh đó, đối với những tỉnh đặc thù thuộc miền núi, vùng sâu, vùng xa, các số liệu hay nghiêncứu về giáo dục hướng nghiệp, định hướng nghề nghiệp cho học sinh còn rất hạn chế và không cónhiều nghiên cứu cập nhật và có tính quy mô. Đây được xem là khoảng trống thông tin cần đượcnghiên cứu bổ sung thêm. Nhằm củng cố và bổ sung thêm các bằng chứng về xu hướng hướng nghiệp của học sinhTHPT, bài viết tập trung vào nghiên cứu và phân tích dự định lựa chọn trường học và ngành họcsau khi tốt nghiệp THPT. Nghiên cứu lựa chọn một tỉnh m ...