Thực trạng và giải pháp phân luồng học sinh sau trung học cơ sở vào giáo dục nghề nghiệp

Phân luồng học sinh (PLHS) sau Trung học cơ sở (THCS) là định hướng phân bổ tỉ lệ học sinh sau khi tốt nghiệp THCS đi vào các luồng, trong đó có luồng vào giáo dục nghề nghiệp(GDNN) để tiếp tục học tập theo các chương trình giáo dục khác nhau hoặc tham gia thị trường lao động. Bài viết đề cập tới bản chất và mục tiêu của PLHS sau THCS, thực trạng và nguyên nhân của thực trạng, những giải pháp khắc phục trong thời gian tới.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thực trạng và giải pháp phân luồng học sinh sau trung học cơ sở vào giáo dục nghề nghiệp THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP PHÂN LUỒNG HỌC SINH SAU TRUNG HỌC CƠ SỞ VÀO GIÁO DỤC NGHỀ NGHIỆP Phan Văn Kha* TÓM TẮT: Phân luồng học sinh (PLHS) sau Trung học cơ sở (THCS) là định hướng phân bổ tỉlệ học sinh sau khi tốt nghiệp THCS đi vào các luồng, trong đó có luồng vào giáo dục nghềnghiệp(GDNN) để tiếp tục học tập theo các chương trình giáo dục khác nhau hoặc tham giathị trường lao động; tùy thuộc vào năng lực, sở trường, nguyện vọng và đặc điểm tâm sinhlí của bản thân học sinh và nhu cầu nhân lực của nền kinh tế, tạo cơ hội được học tập suốtđời cho mọi người, hướng tới xây dựng xã hội học tập. Tuy nhiên, trong nhiều năm qua,PLHS sau THCS vào giáo dục nghề nghiệp (GDNN) gặp nhiều khó khăn, không đạt đượcmục tiêu đặt ra, do nhiều nguyên nhân chủ quan và khách quan. Để thực hiện thành côngPLHS sau THCS vào GDNN, trước hết đòi hỏi phải thay đổi nhận thức của cộng đồng, xãhội, của mọi người dân, của chính bản thân học sinh và phụ huynh học sinh về nghề nghiệpvà GDNN; có chính sách, giải pháp can thiệp và điều tiết của nhà nước, các giải pháp trựctiếp của các trường, doanh nghiệp; đòi hỏi sự nỗ lực không chỉ của ngành Giáo dục và Đàotạo và Lao động, Thương binh và Xã hội, mà của tất cả các cấp, các ngành, các địa phươngvà của toàn xã hội. Từ khóa: Phân luồng học sinh sau Trung học cơ sở; liên thông; hệ thống giáo dục; giáodục nghề nghiệp, hướng nghiệp. Đặt vấn đề Có nhiều ý kiến cho rằng phân luồng học sinh (PLHS) sau trung học cơ sở(THCS) là trách nhiệm của riêng ngành giáo dục và đào tạo (GD&ĐT), hướng nghiệplà con đường duy nhất để thực hiện được điều đó. Tuy nhiên, lý luận và thực tiễn chothấy PLHS nói chung và PLHS sau THCS nói riêng là vấn đề hết sức phức tạp, khôngchỉ là vấn đề của ngành GD&ĐT như nhiều ý kiến đã lầm tưởng, mà là trách nhiệmcủa cả hệ thống chính trị, không chỉ là trách nhiệm điều tiết của nhà nước các cấp, củaChính phủ, của các bộ ngành và địa phương, mà còn là nhiệm vụ của các trường phổthông, của các cơ sở giáo dục nghề nghiệp (GDNN) và giáo dục đại học (GDĐH), củacác doanh nghiệp - đơn vị sử dụng nhân lực và của cả học sinh, phụ huynh học sinh.Trong những năm qua, PLHS sau THCS đã có những kết quả bước đầu. Tuy nhiên,trên thực tế việc PLHS sau THCS vẫn còn không ít khó khăn, thách thức. Nếu thắng* Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam 173thắn nhìn nhận thì PLHS không đạt được mục tiêu như kỳ vọng, nếu không muốn nóilà thất bại trong lĩnh vực này. Trong khuôn khổ bài viết này, tác giả sẽ đề cập tới bản chất và mục tiêu củaPLHS sau THCS, thực trạng và nguyên nhân của thực trạng, những giải pháp khắcphục trong thời gian tới. 1. Bản chất và mục tiêu của phân luồng học sinh sau THCS Phân luồng học sinh sau THCS là định hướng phân bổ tỷ lệ học sinh sau khi tốtnghiệp THCS hướng đi vào các luồng để tiếp tục học tập theo các chương trình giáodục khác nhau hoặc tham gia vào thị trường lao động (TTLĐ), tùy thuộc vào nănglực, sở trường, nguyện vọng của bản thân học sinh và điều kiện thực tế, nhu cầu nhânlực của xã hội. Phân luồng học sinh sau THCS có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với mỗi cánhân và toàn xã hội, nó góp phần cung ứng nguồn nhân lực với cơ cấu phù hợp vớinhu cầu của nền kinh tế, tạo cơ hội được học tập suốt đời cho mọi người, hướng tớixây dựng xã hội học tập (XHHT). Phân luồng học sinh sau THCS nhằm định hướng cho học sinh lựa chọn hướngđi: 1) Phù hợp với năng lực, sở trường, nguyện vọng, hoàn cảnh và đặc điểm tâm sinhlý của của bản thân học sinh, tạo cơ hội cho họ tiếp tục học tập có hiệu quả; 2) Phùhợp với yêu cầu nhân lực của xã hội, của nền kinh tế; góp phần điều chỉnh cơ cấu trìnhđộ và ngành nghề đào tạo nhân lực, đáp ứng nhu cầu chuyển dịch cơ cấu nhân lực,phù hợp với chuyển dịch cơ cấu kinh tế trong bối cảnh hội nhập quốc tế là một nhiệmvụ trọng tâm của đổi mới giáo dục qua mọi thời kỳ; 3) Tạo điều kiện cho người học dễdàng chuyển đổi giữa các chương trình giáo dục, học thường xuyên, học suốt đời, gópphần từng bước xây dựng XHHT. Phân luồng học sinh sau THCS rất có ý nghĩa đốivới mỗi cá nhân và toàn xã hội. Vì vậy, PLHS sau THCS đã được đề cập trong nhiềuvăn kiện của Đảng, Nhà nước, được ngành GD&ĐT và toàn xã hội quan tâm. Chủ trương PLHS đã được khẳng định trong các văn kiện của Đảng qua các kỳđại hội. Nghị quyết Hội nghị Trung ương 2 (khoá VIII) về định hướng chiến lược pháttriển giáo dục và đào tạo trong thời kỳ CNH, HĐH và nhiệm vụ đến năm 2000 đã xácđịnh GD&ĐT là sự nghiệp của toàn Đảng, của Nhà nước và của toàn dân; mọi ngườiđi học, học thường xuyên, học suốt đời; đa dạng hoá các loại hình GD&ĐT, tạo cơ hộicho mọi người có thể lựa chọn cách h ...