Thực trạng và giải pháp phát huy quyền làm chủ của nhân dân trong hoạt động bào chữa, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự

Một trong các hình thức nhân dân tham gia vào hoạt động tư pháp được thể hiện bằng việc tham gia hoạt động bào chữa, bảo vệ thông qua chế định bào chữa viên nhân dân. Chế định bào chữa viên nhân dân mặc dù đã được pháp luật quy định, tuy nhiên trong thực tế áp dụng vẫn còn những bất cập nhất định. Bài viết phân tích thực trạng và đề xuất giải pháp hoàn thiện pháp luật về bào chữa viên nhân dân.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thực trạng và giải pháp phát huy quyền làm chủ của nhân dân trong hoạt động bào chữa, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP PHÁT HUY QUYỀN LÀM CHỦ CỦA NHÂN DÂN TRONG HOẠT ĐỘNG BÀO CHỮA, BẢO VỆ QUYỀN VÀ LỢI ÍCH HỢP PHÁP CỦA ĐƯƠNG SỰ TS. Nguyễn Văn Tuân, Nguyên Tổng biên tập Tạp chí Dân chủ và Pháp luật, Bộ Tư pháp TÓM TẮT Một trong các hình thức nhân dân tham gia vào hoạt động tư pháp được thể hiện bằng việc tham gia hoạt động bào chữa, bảo vệ thông qua chế định bào chữa viên nhân dân. Chế định bào chữa viên nhân dân mặc dù đã được pháp luật quy định, tuy nhiên trong thực tế áp dụng vẫn còn những bất cập nhất định. Bài viết phân tích thực trạng và đề xuất giải pháp hoàn thiện pháp luật về bào chữa viên nhân dân. Từ khóa: Nhân dân; Bào chữa; Bào chữa viên nhân dân. ABSTRACT One of the forms of people's participation in judicial activities is demonstrated by participating in advocacy and defense activities through the institution of people's advocates. Although the institution of people's advocates has been prescribed by law, in practice, there are still certain shortcomings. The article analyzes the current state of legal regulations and proposes solutions to improve the law on people's advocates. Keywords: People; Advocacy; People's advocate. 1. Đặt vấn đề động của các cơ quan tư pháp. Việc Trong chế độ xã hội chủ nghĩa, nhân dân tham gia vào hoạt động tư nhân dân là người làm chủ đất nước, pháp được thể hiện bằng việc tham gia được tham gia vào quản lý nhà nước, hoạt động xét xử của hội thẩm và hoạt quản lý xã hội. Hiến pháp năm 2013 động bào chữa, bảo vệ quyền và lợi ích quy định: “Nhà nước bảo đảm và phát hợp pháp của đương sự. Chế định bào huy quyền làm chủ của Nhân dân” chữa viên nhân dân mặc dù đã được (Điều 3) và “Nhân dân thực hiện quyền pháp luật quy định, tuy nhiên trong lực nhà nước bằng dân chủ trực tiếp, thực tế áp dụng vẫn còn những bất cập bằng dân chủ đại diện” (Điều 6). nhất định. Đây là một trong những chế Sự tham gia của nhân dân trong định thể hiện rõ nét nhất quyền làm chủ hoạt động tư pháp thể hiện được tính của nhân dân trong hoạt động tư pháp. dân chủ của hoạt động tư pháp. Trong 2. Thực trạng chế định bào chữa, bảo các văn bản pháp luật hiện hành có quy vệ quyền và lợi ích hợp pháp của định về khả năng để mọi công dân tham đương sự vào hoạt động tư pháp và giám sát hoạt Điều 3 Hiến pháp năm 2013 quy 1 định: Nhà nước bảo đảm và phát huy tụng có trách nhiệm thông báo, giải quyền làm chủ của Nhân dân; công thích và bảo đảm cho người bị buộc tội, nhận, tôn trọng, bảo vệ và bảo đảm bị hại, đương sự thực hiện đầy đủ quyền con người, quyền công dân; thực quyền bào chữa, quyền và lợi ích hợp hiện mục tiêu dân giàu, nước mạnh, pháp của họ theo quy định của Bộ luật dân chủ, công bằng, văn minh, mọi này”. Theo quy định của Điều 72 Bộ luật người có cuộc sống ấm no, tự do, hạnh Tố tụng hình sự năm 2015, người bào phúc, có điều kiện phát triển toàn chữa có thể là: diện. a) Luật sư; Sự tham gia của các tổ chức xã b) Người đại diện của người bị hội và người dân trong tố tụng thể hiện buộc tội; tính dân chủ trong hoạt động tư pháp. c) Bào chữa viên nhân dân; Sự tham gia của các tổ chức xã hội và d) Trợ giúp viên pháp lý trong người dân trong tố tụng không chỉ tăng trường hợp người bị buộc tội thuộc đối cường mối quan hệ giữa cơ quan tiến tượng được trợ giúp pháp lý. hành tố tụng với người dân mà còn nâng cao hiệu quả của hoạt động tư Theo quy định của Điều 84 Bộ pháp. Sự tham gia đó cho phép giám sát luật Tố tụng hình sự năm 2015, người một cách trực tiếp của các tổ chức xã bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bị hội và người dân đối với hoạt động tư hại, đương sự có thể là: pháp, tăng cường việc bảo vệ quyền và a) Luật sư; lợi ích hợp pháp của những người tham b) Người đại diện; gia tố tụng là người bị buộc tội, đương c) Bào chữa viên nhân dân; sự. Ngoài việc tham gia hoạt động xét d) Trợ giúp viên pháp lý. xử, người dân còn tham gia hoạt động Nguyên tắc việc tham gia tố tụng bào chữa, bảo vệ quyền và lợi ích hợp dân sự của cơ quan, tổ chức, cá nhân tố pháp của đương sự. tụng được quy định tại Điều 23 của Bộ Điều 103 Hiến pháp năm 2013 luật Tố tụng dân sự năm 2015 như sau: quy định: “Quyền bào chữa của bị can, Cơ quan, tổ chức, cá nhân có bị cáo, quyền bảo vệ lợi ích hợp pháp quyền và nghĩa vụ tham gia tố tụng dân của đương sự được bảo đảm”. Nguyên sự theo quy định của Bộ luật này, góp tắc bảo đảm quyền bào chữa của người phần vào việc giải quyết vụ việc dân sự bị buộc tội, bảo vệ quyền và lợi ích hợp tại Tòa án kịp thời, đúng pháp luật. pháp của bị hại, đương sự được quy định tại Điều 16 của Bộ luật Tố tụng Theo quy định của Điều 75 Bộ hình sự năm 2015 như sau: “Người bị luật Tố tụng ...