Thuốc còn 'đát' nhưng vẫn phải bỏ đi

Hạn dùng được định nghĩa là khoảng thời gian sử dụng được ấn định cho một lô thuốc (thuốc được sản xuất theo lô) mà sau thời hạn này thuốc không còn giá trị sử dụng.Cẩn trọng khi thuốc hết hạn dùng Thực tế có nhiều người trữ lọ thuốc bổ chứa vitamin, chất khoáng thuộc loại to chứa hàng mấy trăm viên, dùng một thời gian thì ngưng khi thuốc vẫn còn nhiều, sau đó tính chuyện dùng lại để “tẩm bổ” thì đúng lúc hết hạn. Nhìn bề ngoài thấy viên thuốc vẫn còn bóng lưỡng, màu...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thuốc còn “đát” nhưng vẫn phải bỏ đi Thuốc còn “đát” nhưng vẫn phải bỏ điHạn dùng được định nghĩa là khoảng thời gian sử dụng đượcấn định cho một lô thuốc (thuốc được sản xuất theo lô) mà sauthời hạn này thuốc không còn giá trị sử dụng.Cẩn trọng khi thuốc hết hạn dùngThực tế có nhiều người trữ lọ thuốc bổ chứa vitamin, chất khoángthuộc loại to chứa hàng mấy trăm viên, dùng một thời gian thìngưng khi thuốc vẫn còn nhiều, sau đó tính chuyện dùng lại để“tẩm bổ” thì đúng lúc hết hạn. Nhìn bề ngoài thấy viên thuốc vẫncòn bóng lưỡng, màu sắc vẫn tươi rói, một số người cho rằng dùngchắc chẳng sao, thế là tiếp tục dùng để không lãng phí. Trong khiđó, nhiều người sẽ rất ngạc nhiên khi biết rằng lọ thuốc nhỏ mắtkhi được mở ra dùng rồi thì chỉ được dùng trong thời gian ngắnphải bỏ đi, chứ không được để dành dù hạn dùng của lọ thuốc nàyđược ghi đến tận năm sau.Phải xem kỹ hạn dùng trước khi sử dụngHạn dùng được định nghĩa là khoảng thời gian sử dụng được ấnđịnh cho một lô thuốc (thuốc được sản xuất theo lô) mà sau thờihạn này thuốc không còn giá trị sử dụng. Thí dụ, hạn dùng củathuốc được ghi 30/6/2010, nghĩa là trong thời gian từ lúc ngườidùng thuốc mua thuốc đến ngày 30/6/2010 là thuốc có giá trị sửdụng và được phép dùng, còn từ ngày 1/7/2010 trở về sau là thuốcquá hạn dùng không còn giá trị sử dụng nữa.Theo luật dược của nước ta, nhãn thuốc lưu hành trên thị trườngbắt buộc phải ghi một số nội dung trong đó có hạn dùng (bên cạnhsố đăng ký, số lô sản xuất, ngày sản xuất). Nếu trên nhãn thuốckhông ghi hạn dùng thì thuốc đó được cho là thuốc giả. Cũng theoluật định, mua, bán, sử dụng thuốc quá hạn dùng là bất hợp pháp.Nên lưu ý, thuốc hết hạn dùng sẽ không còn giữ được các tính chấtcần thiết như đã đăng ký trong tiêu chuẩn chất lượng, mặc dù trôngvẻ bề ngoài, đặc tính cảm quan của thuốc không có sự thay đổi,thuốc trông giống y như khi còn hạn dùng. Nhiều người thấy thuốcbề ngoài còn tốt nghĩ rằng thuốc quá hạn dùng trong thời gian ngắnkhông sao nên cứ dùng để tránh lãng phí nhưng thực tế có thể gặpnguy hiểm. Thuốc quá hạn dùng không chỉ giảm hoặc mất tác dụngđiều trị mà còn có thể gây độc. Điển hình là thuốc kháng sinhtetracyclin, nếu quá hạn dùng trở thành rất độc, gây hại thận.Căn cứ xác định hạn dùng của thuốcĐể xác định hạn dùng của một thuốc, không phải nhà sản xuất ấnđịnh bừa mốc thời gian nào đó. Đặc biệt, mốc thời gian đủ dài cólợi cho việc kinh doanh thuốc, mà phải trải qua công việc nghiêncứu gọi là thử độ ổn định của thuốc. Đó là tập hợp các thí nghiệmvới độ tin cậy cao, được thiết kế để xác định tuổi thọ và hạn dùngcủa thuốc. Phương pháp thử độ ổn định thường dùng là phươngpháp thử độ ổn định cấp tốc. Gọi là cấp tốc vì phương pháp chỉ thửthuốc trong vòng 3 tháng ở điều kiện môi trường khắc nghiệt vớinhiệt độ cao đến 50oC, độ ẩm 75% để suy diễn ra tuổi thọ và hạndùng của thuốc trong thực tế diễn ra trong nhiều năm ở điều kiệnmôi trường bình thường. Bên cạnh đó, còn có phương pháp thử độổn định dài hạn, tức người ta theo dõi độ ổn định của thuốc vớiđiều kiện tồn trữ, bảo quản trong thực tế cho đến khi thuốc bị sútgiảm chất lượng để xác định hạn dùng (có thể theo dõi đến 2 – 3năm). Phương pháp thử dài hạn cho kết quả tin cậy và một sốthuốc có yêu cầu bảo quản đặc biệt như chế phẩm vắc-xin haythuốc là hormone cần chọn điều kiện thích hợp để thử theo phươngpháp này.Như vậy, ta thấy hạn dùng được tìm ra dựa vào nghiên cứu khoahọc đàng hoàng và đúng quy cách và cũng vì thế, bắt buộc phảituân thủ hạn dùng.Các yếu tố liên quan đến độ ổn định của thuốcCó một số yếu tố liên quan đến độ ổn định của thuốc như: nhiệt độ,độ ẩm, độ chiếu sáng… Vì vậy, không chỉ tuân thủ hạn dùng màcòn để ý việc tồn trữ, giữ thuốc ở điều kiện tốt để không làm ngắnđi tuổi thọ và hạn dùng. Thuốc mua về không dùng ngay thì nên đểnơi có nhiệt độ mát, khô ráo, không bị ánh nắng chiếu vào. Cóthuốc nếu để nơi nóng sẽ thấy ngay biến đổi có hại là hư hỏngdạng bào chế: thuốc dạng kem bị vữa hay vón cục, thuốc lỏng dạnghỗn dịch bị phân lớp, lớp nước ở trên còn lớp đặc đóng cặn ở dưới(thay đổi như thế là không tốt, ảnh hưởng đến tác dụng của thuốc).Hoặc có chị em phụ nữ trữ thuốc ngừa thai loại viên uống trongphòng tắm với mục đích để không quên việc uống thuốc. Chínhviệc trữ thuốc trong phòng tắm sẽ hại thuốc vì đây là môi trườngcó độ ẩm cao, hơi nước sẽ ngấm vào thuốc làm giảm chất lượng.Thuốc 2 hạn dùngCó một số thuốc có đến 2 hạn dùng. Đó là các thuốc gọi là khôngphân liều, được dùng nhiều lần. Điển hình là thuốc nhỏ mắt. Ngoàihạn dùng ghi trên bao bì, hộp, nhãn thuốc (hạn dùng chỉ kể khithuốc chưa được mở) còn có hạn dùng nữa phải tính khi lọ thuốcnhỏ mắt được mở ra sử dụng. Khi mở nắp thuốc nhỏ mắt sử dụng,hạn dùng ghi trên nhãn không còn ý nghĩa nữa, mà sau 15 ngàydùng thuốc, nếu thuốc còn thừa phải bỏ đi vì sau nhiều lần sửdụng, thuốc có nguy cơ bị nhiễm vi khuẩn, nấm mốc. Thuốc nướctiêm hay uống d ...