Thuốc điều trị sán

Trong những năm gần đây, dường như mọi người dân mới chỉ dành nhiều sự quan tâm đến bệnh lý do giun gây ra mà quên đi bệnh lý sán gây lên. Do đó trong phạm vi bài viết này đề cập đến một vài nét cơ bản về bệnh do sán gây ra và phương thức điều trị.1. Biểu hiện của bệnh do sán gây ra như thế nào? Hiện có hai nhóm sán gây bệnh ở người là sán lá và sán dây, trong đó sán lá là các loài sán có thân dẹt, ký sinh và...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thuốc điều trị sán Thuốc điều trị sánTrong những năm gần đây, dường như mọi người dân mới chỉ dành nhiều sự quantâm đến bệnh lý do giun gây ra mà quên đi bệnh lý sán gây lên. Do đó trong phạmvi bài viết này đề cập đến một vài nét cơ bản về bệnh do sán gây ra và phươngthức điều trị.1. Biểu hiện của bệnh do sán gây ra như thế nào?Hiện có hai nhóm sán gây bệnh ở người là sán lá và sán dây, trong đó sán lá là cácloài sán có thân dẹt, ký sinh và gây bệnh ở người và một số động vật, tùy theo bịtrí ký sinh mà có các tên gọi khác nhau như sán là gan nhỏ, sán lá gan lớn, sán láphổi, sán lá ruột;còn sán dây là nh ững loài sán có thân dẹt gồm nhiều đốt sán nối liền với nhau cóthể dài tới hàng mét, có hai loài gây bệnh ở người là sán dây lợn (vật chủ phụ làlợn) và sán dây bò ( vật chủ phụ là bò), con sán trưởng thành ký sinh ở người nênngười đóng vai trò là vật chủ chính; riêng với sán dây lợn nếu người ăn phải trứngsán thì có thể mắc bệnh sán ấu trùng hay còn gọi là người gạo.Cũng giống như các bệnh lý do giun, bệnh do sán gây ra có liên quan mật thiết vớiđặc điểm sinh thái và tập quán sinh họat ăn uống của người dân. Vùng ngập nướcvà thường ăn gỏi cá sẽ dễ mắc sán lá gan; vùng nuôi lợn hay chăn thả, kết hợp ănrau sống hoặc thịt lợn sống thì dễ bị bệnh sán lợn; hay ăn lẩu nhúng, bò tái thì dễbị sán dây bò... triệu chứng của bệnh phụ thuộc vào loài sán gây bệnh.Nếu do sán lá gan thì thường có các biểu hiện như vàng da, viêm túi mật, viêm ganthậm chí có thể dẫn đến xơ gan.Bệnh sán lá phổi gây ra ho nhiều, đôi khi khạc đờ m lẫn máu rất dễ nhầm với laophổi.Sán lá ruột gây ra tình trạng rối loạn tiêu hóa, suy dinh dưỡng, phù nềNguy hiểm nhất là bệnh do ấu trùng sán lợn, tùy thuộc vào vị trí các nang sán ấutrùng ký sinh ở vị trí nào mà gây nên các biểu hiện tương ứng. Ví dụ nang sán kýsinh ở mắt thì có thể làm giảm thị lực hoặc mù, nang sán có nhiều trong não thì cóthể gây động kinh...Chẩn đoán chủ yếu dựa vào triệu chứng lâm sàng, yếu tố đặc điểm dịch tễ và cácxét nghiệm chuyên biệt.2. Điều trị như thế nào?Điều trị bệnh sán hiện nay không mấy khó khăn nếu được phát hiện sớm, hiện cónhiều dược chất có tác dụng tốt và độc tính thấp hơn các thuốc trước đây. Cácthuốc điều trị sán có nhiều nh ư Flubendazol, Niclosamid, Cloroquin,Praziquantel...ở đây chỉ đề cập đến hai thuốc đặc hiệu trong điều trị sánPraziquantel: hiện nay được coi là một thuốc điều trị sán phổ rộng, có tác dụngvới nhiều loại sán, tuy nhiên cơ chế tác dụng của thuốc thì chưa rõ.tuy chưa có tàiliệu nào để cập đến hiện tượng gây quái thai và gây độc bào thai ở động vật cũngnhư ở người, nhưng tốt nhất cũng không nên dùng thuốc cho đến khi sinh xong;tương tự thuốc bài tiết qua sữa nên cũng không sử dụng với người cho con bú, nếunhất định phải sử dụng thì ngừng cho con bú trong thời gian uống thuốc và 72htiếp theo sau khi ngừng uống thuốc.Các biểu hiện không mong muốn thường gặp khi dùng thuốc là chóng mặt, đauđầu, đau chân tay, đau bụng.. tuy nhiên chỉ ở mức độ trung bình hoặc thoảng qua.Điều cần lưu ý, các thuốc như phenytoin, carbamazepin, dexamethason khi s ửdụng cùng praziquantel có thể làm giảm nồng độ của praziquantel trong huyếttương từ 10 – 50%.Niclosamid: thuốc được đưa vào điều trị giun sán từ những năm 1960, nó đặc biệtcó hiệu quả với các loại sán dây. Hiện tại cơ chế tác dụng của thuốc vẫn chưa biếtrõ, tuy nhiên các tài liệu đều khẳng định đây là thuốc an toàn và hiệu quả.Thuốc được chỉ định điều trị các loại bệnh do sán dây nh ư sán bò, sán lợn cũngnhư một số loại sán dây khác; tuy nhiên để điều trị ấu trùng sán lợn thìpraziquantel hiệu quả hơn.Thuốc có thể được chỉ định điều trị cho cả phụ nữ có thai và phụ nữ cho con búmà vẫn bảo đảm an toàn nhất là trong các trường hợp mắc bệnh sán lợn do bệnhnhân có nguy cơ cao chuyển thành bệnh sán ấu trùng. Niclosamid hầu như khônggây tác dụng phụ đặc biệt nào, có thể gặp một số biểu hiện rối loạn tiêu hóa nhẹnhư buồn nôn và nôn, đau bụng, tiêu chảy.Cần chú ý, không được dùng thuốc cùng với các thuốc gây nôn vì có thể gây tìnhtràng trào ngược các đốt sán lên đường tiêu hóa gây tai biến mắc bệnh ấu trùng,cũng vì vậy để đề phòng tình huống này khi tẩy bằng Niclosamid nên cho bệnhnhân uống thuốc chống nôn trước đó, và sau 3 – 4h thì cho bệnh nhân uống thuốctẩy. ...