Thuốc ngủ, an thần: Dùng đúng không lạm dụng

Thuốc ngủ, an thần: Dùng đúng không lạm dụngNhóm thuốc ngủ, an thần thuộc diện thuốc phải kê đơn. Tuy nhiên, vì quản lý chưa chặt nên nhiều người vẫn tự ý lạm dụng và có nhiều sai sót khi dùng. Một số vấn đề chung Vì một tin vui, nhỡ một cuộc hẹn, mất một vật quí, sắp làm một việc lớn, sắp bước vào cuộc thi… có người bị nôn nao, bồn chồn, lo lắng, căng thẳng không ngủ được. Trường hợp này là mất thăng bằng về tâm thần, thường dùng loại thuốc an thần (còn gọi...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thuốc ngủ, an thần: Dùng đúng không lạm dụng Thuốc ngủ, an thần: Dùng đúng không lạm dụngNhóm thuốc ngủ, an thần thuộc diện thuốc phải kê đơn. Tuy nhiên, vì quản lý chưachặt nên nhiều người vẫn tự ý lạm dụng và có nhiều sai sót khi dùng.Một số vấn đề chungVì một tin vui, nhỡ một cuộc hẹn, mất một vật quí, sắp làm một việc lớn, sắp bước vàocuộc thi… có người bị nôn nao, bồn chồn, lo lắng, căng thẳng không ngủ được. Trườnghợp này là mất thăng bằng về tâm thần, thường dùng loại thuốc an thần (còn gọi là thuốclàm dịu) nhằm lập lại thăng bằng như benzodiazepin. Có khi lại bị một bệnh thực thể,lam tăng sự kích thích hay do tuổi tác mà khả năng ức kém cũng không ngủ được.Trường hợp này là bị chứng mất ngủ, phải dùng các loại thuốc ức chế thần kinh như cácbarbituric. Tuy nhiên, thuốc an thần khi dùng liều cao thì cũng gây ngủ, thuốc ngủ khidùng liều thấp thì cũng an thần, cho nên hay dùng cả hai tính chất mà chỉ điều chỉnh liều .Barbituric là nhóm thuốc cũ, có độc tính cấp hơn nên người bệnh thích dùngbenzodiazepin hơn… Lại cũng có khi chỉ do môi trường sống, nề nếp sinh hoạt (đến nơilạ, giường chiếu không sạch sẽ, chỗ ngủ ở gần nơi đông đúc ồn ào, vui chơi làm việckhông điều độ) cũng mất ngủ nhưng chỉ cần thay đổi chấn chỉnh lại những điều này, sẽngủ được mà không cần dùng thuốc. Dùng thuốc an thần, gây ngủ phải có chỉ định của bác sĩ. Ảnh minh họaMất ngủ đầu giấc: buổi tối, nằm xuống, thao thức không ngủ được, nhưng sáng ra lại dậyrất muộn, thường gặp ở người trẻ tuổi. Cần phải dùng loại thuốc khởi phát hiệu lực nhanh(15 – 30 phút đã gây ngủ) nhưng ngắn (chỉ khoảng 3 - 4 giờ là hết). Như vậy lúc đầu tạora giấc ngủ bằng thuốc, khi hết giấc ngủ bằng thuốc thì có giấc ngủ tự nhiên nối tiếp.Mất ngủ cuối giấc: buổi tối nằm xuống rất sớm đã ngủ ngay, nhưng hai ba giờ sáng tỉnhgiấc, không ngủ lại được; thường gặp ở người cao tuổi. Cần phải dùng loại thuốc khởiphát chậm (2 – 3 giờ sau mới gây ngủ) nhưng hiệu lực kéo dài (6 - 8 giờ). Như vậy lúcđầu là giấc ngủ tự nhiên, khi giấc ngủ tự nhiên không còn thì được nối tiếp bởi giấc ngủbằng thuốc. Bởi vậy, cần phải dùng đúng loại thuốc và canh đúng giờ dùng để cho giấcngủ bằng thuốc không chồng lên giấc ngủ tự nhiên. Thât ra cun g rât kho đê hai loại giấcngủ hoàn toàn không chồng lên nhau nhưng nếu dùng đúng thì nếu có chồng lên nhauchút ít cũng vào lúc giữa đêm nên giấc ngủ gần như tự nhiên, khi thức dậy không thấymệt.Một số thuốc an thần, thuốc ngủ hay dùngCó nhiều nhóm: barbituric, benzodiazepin, non benzodiazepin (thuốc ngủ thế hệ mới),nhóm nguồn gôc khan g histamin. Dươi đây chỉ nêu 2 nhóm thường dùng tại nhà:Nhóm benzodiazepinBenzodiazepin khởi phát hiệu lực nhanh, kéo dài giấc ngủ vừa phải, tạo được giấc ngủsuốt đêm, thời gian tồn tại trong cơ thể không quá dài, không gây mệt lúc thức dậy,nhưng chúng có một số nhược điểm:Gây quen thuốc, nghiện, lệ thuộc thuốc, khi rời thuốc, sẽ bị hội chứng cai bao gồm cáctriệu chứng giống say rượu nặng, nói sảng, run rẩy, mất trí, ảo giác, rối loạn tâm lý, kíchđộng, tăng cơn ác mộng. Nếu bỏ thuốc đột ngột còn bị phản ứng nghịch thường nặng hơnnữa như: kích thích khó ngủ, mất ngủ, co giật, ảo giác, kích động, giận dữ, mất nhâncách, thậm chỉ bạo lực. Có người vì một lý do nào đó gắn bó quá dài (hàng năm, nhiềunăm) với bezodiazepin thì cơ thể bị tàn phá nặng nề: thiếu tự tin, không tập trung, luônluôn bi quan, giận dữ, thậm chí mất trí, sống trong trạng thái hôn mê dài, đến mức khongnhận ra người thân, người xung quanh. Theo nghiên cứu của Australia thì Hội chứng caido benzodiazepin còn khó vượt qua hơn hội chứng cai do ma túy. Không được lạm dụng.Ngay khi cần cũng không dùng kéo dài quá 10 ngày. Khi mới bị quen thuốc, phải tìmcách dứt bỏ sớm, tránh để chuyển sang hội chứng lệ thuộc thuốc. Cách dứt bỏ: giảm liềuhàng ngày, tuần đầu giảm 50%, tuần thứ hai giảm thêm 25% liều (chỉ còn 25% l i ê u),sang tuần thứ ba uống mỗi ngày như tuần thứ hai nhưng cách nhật (ngày uống ngàynghỉ), sang tuần thứ tư thì bỏ hẳn.Một số thuốc trong nhóm còn gây trạng thái say, quá thoải mái (phởn phơ) thơ mộng, ảogiác, tăng động, mất buồn ngủ, tăng giao tiếp giống như ecstasy (ma túy trắng) nên cóngười lạm dụng, có người nghiện heroin thuốc phiện khi thiếu thuốc tìm đến dùng. Vìvậy, nhiều nơi quản lý benzodiazepin như quản lý ma túy.Gây độc với một số người: nếu dùng liều cao cho những người bị tắc nghẽn đường hôhấp (bệnh hen, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính) thì gây suy hô hấp, quá liều sẽ dẫn tới tửvong. Dùng liều bình thường cho người bị giảm thể tích máu, suy tim sung huyết, tổnthương van tim cũng gây suy tim mạch. Dùng trong tháng đầu thai kỳ sẽ gây dị tật (sứtmôi, hở hàm ếch). Tránh dùng cho các đối tượng này. Người bình thường cũng chỉ dun gthuôc theo đúng chỉ định khi cần thiết, không nên tùy tiện.Nhóm có nguồn gốc kháng histaminVì có cấu trúc tương tự, ...