Thuyết minh về hoa mai

Nếu đào là hoa tiêu biểu cho Tết trên đất Bắc thì mai tượng trưng cho những ngày Xuân ở miền Nam. Giàu hay nghèo, mọi gia đình đều có một cành mai trong những ngày Tết, nhiều nhà ngoài cội mai già trước sân, bàn thờ ông bà, còn chưng mai trên bàn thờ Phật, phòng khách và ngay cả trên phần mộ tổ tiên ngoài nghĩa trang. Không rõ trên đất Bắc có mấy loại hoa đào, riêng ở miền Nam có thể phân biệt bốn loại mai, từ khi còn học ở bậc trung học tôi...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thuyết minh về hoa mai Thuyết minh về hoa mai Nếu đào là hoa tiêu biểu cho Tết trên đất Bắc thì mai tượng trưng cho nhữngngày Xuân ở miền Nam. Giàu hay nghèo, mọi gia đình đều có một cành mai trongnhững ngày Tết, nhiều nhà ngoài cội mai già trước sân, bàn thờ ông bà, còn chưngmai trên bàn thờ Phật, phòng khách và ngay cả trên phần mộ tổ tiên ngoài nghĩa trang. Không rõ trên đất Bắc có mấy loại hoa đào, riêng ở miền Nam có thể phân biệtbốn loại mai, từ khi còn học ở bậc trung học tôi đã được chỉ cho thấy bốn loại hoa nàyở Vạn Mai Niên, thành phố Sa Đéc. 1.Mai vàng hay huỳnh mai : Phổ biến nhất, được trồng hay mọc tự nhiên ởrừng còi hoặc rừng thưa. Tên khoa học Ochna integerrina (Lour) Merr (O. HarmandiiLec.), họ Mai cao tới 6 mét, lá dầy, hoa có cuống dài thường trổ vào thời gian Tết, 5-10 cánh vàng mỏng dễ rụng, nhiều tiểu nhuỵ, hoa có thể cho tới 10 trái màu đen hộtcứng. Vỏ cây có vị đắng, được dùng làm thuốc khai vị. Có người gọi mai vàng là Lạp Mai theo giả thuyết mai có nguồn gốc từ xứChân Lạp. Mai vàng còn có tên là Nam Chi, do thông thường trên một cành mai nhữnghoa ở hướng Nam nở trước. Cũng do điển tích trong các loài điểu thú chỉ có Việt Điểuthích đậu trên cành mai, chim khác không chọn cành mai để đậu : Ngựa Hồ nhớ đất Bắc, nghe hơi gió từ phương Bắc thổi tới thì cất tiếng hí lênảo não, còn Việt Điểu chỉ đậu cành Nam, câu nầy còn tượng trưng cho lòng ái quốc,cụ Phan Bội Châu dùng làm bút hiệu Phan Sào Nam. 2. Mai Đỏ hay Mai Tứ Quí: Cây nhỏ, thường được trồng làm kiểng do đài đồngtrưởng màu đỏ hợp cùng những trái nhỏ nhân cứng màu đen trông đẹp mắt. Tên khoahọc Ochna atropurpurea DC.họ Mai. Lá dầy và cứng, bìa có răng, hoa 5 cánh vàng,nhiều tiểu nhuỵ, trổ quanh năm, màu đỏ thường thấy là của lá đài đồng trưởng, khôngphải là cánh hoa. 3. Mai trắng hay Bạch Mai: Cao tới 25 mét, thân thẳng, vỏ cây có màu hơi đỏkhi bị tróc, thường được trồng. Tên khoa học Ochrocarpus siamensis T. Anders Var.odoratisimus Pierre (?) cùng họ với cây mù u, khác với mai vàng và mai đỏ đẹp do sắcnhưng không hương, hoa bạch mai có 4 cánh trắng nhỏ rất thơm, nhiều tiểu nhuỵ, tráicó một hột cứng. 4. Mai Chiếu Thuỷ: Cây nhỏ được trồng làm kiểng do cho lá đẹp và hoa thơm.Tên khoa học Wrightia religiosa (Teisjm & Binn.) Hook., không có họ hàng với baloài mai kể trên, cùng họ với cây Trước Đào. Lá mỏng hai mặt cùng lợt màu, hoa nhỏvới 5 cánh trắng, cuống hoa dài xụ xuống. Ngoài bốn loại mai vừa kể thường được thấy ở miền Nam và miền Trung, theosách vở, đất Bắc có một giống mai khác gọi là mai bắc, giống cây đào, cây mận thuộchọ hường, tên khoa học Prunus sp (có người gọi là Cây Mơ hay Hạnh Mai dùng làm ômai). Mai bắc lại có nhiều loại: Giang mai, thường gặp ở bờ sông; Lãnh mai, mọc trênnúi; Giả mai, gặp ở đồng bằng và Cung mai, được trồng ở ngự viên hay cung điện củaông hoàng bà chúa. Trung Hoa có nhiều mai bắc, họ hàng với mai miền Bắc Việt Nam. Những nơicó mai bắc được truyền tụng ở Trung Hoa là: Thượng Mai Sơn và Hạ Mai Sơn thuộchuyện An Hòa tỉnh Hồ Nam, Mai Sơn Trang phía đông huyện Lô Giang tỉnh An Huyvà Mai Hoa Lãnh thuộc huyện Giang Tô tỉnh Giang Đô. Thế nào là một cành mai đẹp? Thông thường người mua mai chọn những cànhcong queo, có nhánh gọi là mai gầy hơn những cành suôn đuột. Tuy nhiên, một cànhmai đẹp toàn diện phải hội đủ các yếu tố sau đây: có cành Văn lẫn Võ (nhánhngang, nhánh đứng) tượng trưng cho sự phối hợp cương nhu, cành Quân lẫn cànhThần (ngắn, dài) biểu hiệu cho nghi lễ, cành Phụ lẫn cành Tử (lớn, nhỏ ) của tình chacon, hoa phải lưỡng phái, nghĩa là có nhụy đực lẫn nhuỵ cái nói lên sự cao quí củanghĩa phu thê. Người biết chơi hoa mai mua những nhánh có hoa còn phong nhụy,ước lượng đến mùng một, mùng hai Tết thì hoa nở rộ, tay mơ mua hoa nở, tới Tết hoarụng hết chỉ còn trơ trọi cành. Mua về đến nhà, cành mai được đốt gốc trước khi cắm vô bình, có người bỏthuốc Aspirine trong nước để giữ cho hoa nở đều, lâu tàn, lâu rụng. Mai tứ quí, maitrắng, mai chiếu thuỷ nằm ở khu bán cây kiểng, có năm thấy bán, năm không, ba loạinày thường trồng trong chậu sành. Mai trắng giá rất cao do hiếm và được uốn cong,cắt tỉa theo hình điểu thú hoặc nuôi dưỡng theo lối bonsai Nhật Bản, mai tứ quí và maichiếu thuỷ thường là nguyên dạng. Mai vàng được trồng từng cây một ở miền Tây, nhưng mọc hoang ở rừng thưa,rừng còi ở miền Đông Nam phần và Nam Trung phần: Thủ Đức, Biên Hòa, LongKhánh, La Ngà, Khánh Hòa, Đi,h Quán, Túc Trưng, Phan Thiết... là những nơi córừng mai. Do thiên nhiên ưu đãi, cách chơi mai của dân miền Đông bảnh hơn người SàiGòn. Vào trung tuần tháng chạp họ vào rừng, chọn những cành mai tuyệt đẹp, cưa lấy,vác về nhà mà không cần xin phép ai. Đoạn họ lặt hết lá, nhúm lửa thui chỗ vết cắt rồiliệng vô một góc nhà. Hăm ba Tết, sau khi đưa Ông Táo về chầu Ngọc Hoàn ...