Tích hợp viễn thám và GIS giám sát một số yếu tố môi trường bị ảnh hưởng trong quá trình khai thác và chế biến quặng bô xít ở Tây Nguyên

Bài viết "Tích hợp viễn thám và GIS giám sát một số yếu tố môi trường bị ảnh hưởng trong quá trình khai thác và chế biến quặng bô xít ở Tây Nguyên" nhằm xây dựng được quy trình tích hợp viễn thám và GIS giám sát một số yếu tố môi trường bị ảnh hưởng trong quá trình khai thác và chế biến quặng bô xít bao gồm môi trường nước, môi trường không khí, thực vật và lớp phủ bề mặt. Mời các bạn cùng tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tích hợp viễn thám và GIS giám sát một số yếu tố môi trường bị ảnh hưởng trong quá trình khai thác và chế biến quặng bô xít ở Tây Nguyên TÍCH HỢP VIỄN THÁM VÀ GIS GIÁM SÁT MỘT SỐ YẾU TỐ MÔI TRƯỜNG BỊ ẢNH HƯỞNG TRONG QUÁ TRÌNH KHAI THÁC VÀ CHẾ BIẾN QUẶNG BÔ XÍT Ở TÂY NGUYÊN Vũ Ngọc Phan Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội Tóm tắt Mục tiêu của bài báo này nhằm xây dựng được quy trình tích hợp viễn thám và GIS giám sátmột số yếu tố môi trường bị ảnh hưởng trong quá trình khai thác và chế biến quặng bô xít bao gồmmôi trường nước, môi trường không khí, thực vật và lớp phủ bề mặt. Sau đó tiến hành ứng dụngthử nghiệm quy trình trên tại tổ hợp bô xít - nhôm Lâm Đồng với dữ liệu đầu vào là ảnh viễn thámquang học Sentinel-2 và Sentinel-5P để thành lập bản đồ chất lượng môi trường bị ảnh hưởng do4 yếu tố trên bằng phương pháp phân cấp thứ bậc AHP. Từ khóa: Viễn thám; GIS; Bô xít; AHP. Abstract Integrating remote sensing and GIS to monitor environmental factors affected during the extraction and processing of bauxite ore in the Tay Nguyen The objective of this article is to develop an integrated process using remote sensing and GISto monitor some of the environmental factors affected by the extraction and processing of bauxiteore, including water environment, air environment, vegetation, and surface cover. Subsequently,the proposed process is applied to the bauxite - aluminum complex in Lam Dong province, usinginput data from optical remote sensing images such as Sentinel-2 and Sentinel-5P, to establishmaps of the environmental quality affected by these four factors using the Analytic HierarchyProcess (AHP) hierarchical analysis method. Keywords: Remote sensing; GIS; Bauxite; AHP. 1. Đặt vấn đề Hoạt động khai thác và chế biến khoáng sản nói chung thường phá hủy sự cân bằng vốn cócủa tự nhiên, ảnh hưởng tiêu cực và gây ra sự biến đổi môi trường ở mức độ cao. Cụ thể: quá trìnhkhai thác sẽ tác động đến bề mặt địa hình, địa chất, thủy văn,… Trong khi đó quá trình chế biến xảra một lượng khí thải lớn ảnh hưởng tới sự tồn tại của sự sống và sức khỏe của con người. Ngoàira việc chiếm dụng đất để khai thác cũng làm cho tài nguyên rừng và động thực vật quý hiếm bịsuy giảm [1]. Dự án khai thác và chế biến quặng bô xít trên địa bàn Tây Nguyên của Việt Nam cũngkhông phải là một ngoại lệ, do đó chính phủ và các cơ quan chức năng cần cân nhắc kỹ lưỡng mọikiến nghị, kế hoạch, phương án về việc khai thác, chế biến nguồn khoáng sản quý giá này, sao chovừa khai thác hiệu quả, vừa đảm bảo an toàn cho môi trường tự nhiên. Tư liệu viễn thám với những ưu việt là tính cập nhật và đồng bộ về thông tin, khái quát hóacác đối tượng và phủ trùm rộng khắp mọi nơi trên Trái đất. Cùng với khả năng lưu trữ, phân tích,xử lý dữ liệu đa dạng của GIS, việc tích hợp Viễn thám GIS ngày càng trở nên phổ biến trong lĩnhvực nghiên cứu bảo vệ môi trường ở Việt Nam hiện nay. 2. Cơ sở khoa học đề xuất quy trình giám sát một số yếu tố môi trường bị ảnh hưởngtrong quá trình khai thác và chế biến quặng bô xít 2.1. Viễn thám trong giám sát một số yếu tố môi trường a. Xác định hiện trạng và biến động lớp phủ Quá trình khai thác quặng bô xít cần bóc đi lớp phủ, do đó sẽ làm biến động lớn tới diện tích thực Hội thảo Khoa học Quốc gia 2023 439phủ trên bề mặt. Viễn thám với khả năng quan trắc lặp lại theo chu kỳ đã trở thành phương pháp ưu việtvà không thể thiếu, có ý nghĩa lớn trong việc đưa ra những thông tin hiện trạng và nhanh chóng đánhgiá biến động. Việc xây dựng bảng mẫu phân loại cũng như hệ thống chú giải trong bản đồ biến độnglớp phủ cần sử dụng các yếu tố hình thái, phân chia từ cấp cao đến cấp thấp. Bên cạnh đó, hệ thống chúgiải cần phản ánh thêm thông tin về phân bố và trạng thái. Đặc điểm này nhằm thể hiện đầy đủ đặc điểmphân bố tự nhiên của các đối tượng rừng và sử dụng đất trên bản đồ, đồng thời tăng cường khả năngsử dụng thông tin bản đồ cho nhiều mục đích khác nhau như sinh thái, tài nguyên, sử dụng đất,... Trênquan điểm đó, tùy theo khả năng biểu thị trên mỗi tỷ lệ bản đồ, mức độ chi tiết của hệ phân loại khu vựckhai thác và chế biến bô xít có thể bao gồm: Đất rừng, thủy hệ, thực vật thân gỗ, đất dân cư, đất trống,đất giao thông, hồ bùn đỏ, khu khai thác quặng bô xít, nhà máy chế biến alumin. Một điểm đặc điểm cần chú ý trong quá trình chế biến bô xít đó là cứ mỗi tấn alumin sản xuấtra đồng nghĩa với việc thải ra môi trường 1 tấn cặn và 4 tấn bùn, trong đó có bùn đỏ [2]. Bùn đỏlà chất thải rất độc hại, có khả năng giết chết động - thực vật, thậm chí có thể gây bỏng và làm tổnthương đường hô hấp, gây bệnh ung thư đối với con người. Trên ảnh viễn thám, với màu đ ...