Tiếp cận xử trí đau đầu thần kinh tam thoa với biểu hiện thần kinh tự chủ (trigeminal autonomic cephalalgias)

Bài viết trình bày việc tiếp cận xử trí đau đầu thần kinh tam thoa với biểu hiện thần kinh tự chủ (trigeminal autonomic cephalalgias); Tiếp cận xử trí các cơn đau đầu ngắn kiểu đau thần kinh một bên kèm theo triệu chứng tự chủ.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tiếp cận xử trí đau đầu thần kinh tam thoa với biểu hiện thần kinh tự chủ (trigeminal autonomic cephalalgias) Tiếp cận xử trí đau đầu thần kinh tam thoa với biểu hiện thần kinh tự chủ (trigeminal autonomic cephalalgias) Võ Thế Nhân 1,3, Võ Hồng Khôi 1,2,3 (Lược dịch từ bài viết “Management of Trigeminal Autonomic Cephalalgias Including Chronic Cluster - A Review”, Hans Christoph Diener; Cristina Tassorelli; David W. Dodick) 1 Trung tâm Thần kinh - Bệnh viện Bạch Mai 2 Bộ môn Thần kinh - Đại học Y Hà Nội 3 Bộ môn Thần kinh - Đại học Y Dược Đại học Quốc gia Hà Nội1. GIỚI THIỆU từng đợt hoặc mạn tính. Định nghĩa của đau đầu Đau đầu thần kinh tam thoa với biểu hiện chuỗi, đau đầu chuỗi từng đợt và đau đầu chuỗithần kinh tự chủ (ĐđTThTCh) được đặc trưng mạn tính được đưa ra bởi Hiệp hội Đau đầu Quốcbởi sự hiện diện của các triệu chứng thần kinh tự tế. Trong đau đầu chuỗi mạn tính, các đợt đau đầuchủ trong cơn đau đầu. Các triệu chứng thường kéo dài trên 1 năm, không thoái lui hoặc thoái luigặp nhất là sổ mũi, ngạt mũi, xung huyết kết mạc, chỉ kéo dài dưới 1 tháng. Theo kết quả phân tíchvà chảy nước mắt. ĐđTThTCh thường gặp ở một gộp của tác giả Fischera, tỷ lệ mắc trong đời củabên, bao gồm đau đầu chuỗi (cluster headache), đau đầu chuỗi là 124/100000 người. Trong đó,đau nửa đầu kịch phát (paroxysmal hemicrania), khoảng 10% bệnh nhân mắc đau đầu chuỗi mạnđau nửa đầu liên tục (hemicrania continua), các tính, tương ứng tỷ lệ 10-15/100000 người.cơn đau đầu ngắn kiểu đau thần kinh một bên 2.2. Điều trịkèm theo sung huyết kết mạc và chảy nước mắt Điều trị đau đầu chuỗi bao gồm điều trị cắt(Short-lasting unilateral neuralgiform headache cơn tức thì và điều trị dự phòng nhằm hạn chế,attacks with conjunctival injection and tearing - ngăn ngừa các đợt tái phát. Phần lớn khuyến cáoSUNCT), và các cơn đau đầu ngắn kiểu đau thần điều trị dựa trên kết quả các các nghiên cứu quankinh một bên kèm theo triệu chứng tự chủ (Short- sát mở.lasting unilateral neuralgiform headache attacks a. Điều trị cắt cơn tức thìwith cranial autonomic symptoms - SUNA). Các cơn đau đầu chuỗi thường khá ngắn vớiĐđTThTCh có thể xuất hiện từng đợt hoặc mạn thời khoảng từ 15 đến 180 phút. Bởi vậy, các thuốctính. Yếu tố quan trọng nhất để chẩn đoán phân đường uống không phải là lựa chọn phù hợp dobiệt giữa các dạng ĐđTThTCh nói trên là thời chúng cần thời gian quá dài để phát huy tác dụngkhoảng của các cơn đau đầu. mong muốn. Phương pháp điều trị rất hiệu quả và an toàn là thở oxy 100% qua mask che phủ mũi2. TIẾP CẬN XỬ TRÍ ĐAU ĐẦU CHUỖI MẠN TÍNH miệng bệnh nhân. Hiệu quả của liệu pháp này được2.1. Biểu hiện lâm sàng đánh giá qua thử nghiệm đối chứng giả dược của Đau đầu chuỗi có thể xuất hiện dưới 2 dạng: tác giả Cohen và cộng sự.52 THẦN KINH HỌC VIỆT NAM SỐ 39 - 2023 Website: hoithankinhhocvietnam.com.vnHình 1. Đặc điểm các dạng đau đầu thần kinh tam thoa với biểu hiện thần kinh tự chủ và các đích tác động điều trị 1 Các phương pháp điều trị sử dụng thuốc cho định ở bệnh nhân có bệnh tim mạch.đau đầu chuỗi bao gồm sumatriptan tiêm dưới da Tác dụng của sumatriptan 20mg dạng xịt mũihoặc sumatriptan/ zolmitriptan dạng xịt mũi. Kết được thể hiện qua kết quả thử nghiệm ngẫu nhiênquả phân tích gộp của tác giả Law chỉ ra tỷ lệ giảm có đối chứng của tác giả van Vliet: tỷ lệ cắt cơn đauđau sau 15 phút của nhóm sử dụng sumatriptan sau 30 phút là 47% ở nhóm sumatriptan và 18% ởtiêm dưới da là 48%, so với 17% của nhóm giả nhóm chứng. Tương tự, kết quả phân tích gộp trêndược. Sumatriptan dung nạp tốt nhưng chống chỉ 121 bệnh nhân chỉ ra tỷ lệ cải thiện triệu chứng đauWebsite: hoithankinhhocvietnam.com.vn SỐ 39 - 2023 THẦN KINH HỌC VIỆT NAM 53đầu sau 30 phút của zolmitriptan 10mg, 5mg dạng phòng đau đầu chuỗi mạn tính chủ yếu dựa trênxịt mũi và giả dược lần lượt là 63%, 48% và 30%. các báo cáo ca bệnh, thử nghiệm có đối chứng cỡ Hiệu quả của kích thích thần kinh phế vị không nhỏ hoặc nghiên cứu nhãn mở. Các thuốc điều trịxâm lấn trong điều trị cắt cơn và dự phòng đau đầu có thể gây ra phản ứng bất lợi, đặc biệt ở liều caochuỗi được đánh giá qua 2 thử nghiệm ngẫu nhiên nhất, bởi vậy cần theo dõi chặt chẽ bệnh nhânmù đôi có đối chứng ACT1 và ACT2 sử dụng thiết nhằm phát hiện sớm các phản ứng này.bị gammaCore (electroCore). Thử nghiệm ACT1 Kết quả phân tích gộp của tác giả Pompiliocho thấy giảm đau sau 15 phút gặp ở 26,7% bệnh từ 2 thử nghiệm nhãn mở đánh giá hiệu quả củanhân được điều trị kích thích thần kinh phế vị so verapamil chỉ ra 87% bệnh nhân hết cơn hoàn toànvới 15,1% bệnh nhân được kích thích giả (sham hoặc giảm ≥ 50% tần suất cơn đau đầu. Nghiên cứustimulation). Kích thích thần kinh phế vị hiệu quả của Trung tâm Đau đầu Đan Mạch quan sát thấyhơn kích thích giả trong điều trị đau đầu chuỗi từng verapamil liều cao ≥ 500mg ...