Tiểu luận: Giải pháp cho bình thường hóa quan hệ Việt Nam – Trung Quốc

Quan hệ Việt Nam – Trung Quốc là mối quan hệ đặc biệt trong quan hệ ngoại giao song phương của Việt Nam, vừa có tính chất của quan hệ các nước xã hội chủ nghĩa, vừa là quan hệ láng giềng, vừa có tính chất của quan hệ nước lớn với nước nhỏ. Để có được mối quan hệ “Việt Nam – Trung Hoa
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tiểu luận: Giải pháp cho bình thường hóa quan hệ Việt Nam – Trung Quốc Tiểu luận Giải pháp cho bình thường hóaquan hệ Việt Nam – Trung Quốc. LỜI NÓI ĐẦU Quan hệ Việt Nam – Trung Quốc là mối quan hệ đặc biệt trong quan hệngoại giao song phương của Việt Nam, vừa có tính chất của quan hệ các nướcxã hội chủ nghĩa, vừa là quan hệ láng giềng, vừa có tính chất của quan hệnước lớn với nước nhỏ. Để có được mối quan hệ “Việt Nam – Trung Hoa, núiliền núi sông liền sông chung một Biển Đông mối tình hữu nghị” như ngàyhôm nay không phải là chuyện dễ dàng đối với Việt Nam. Việc bình thườnghóa quan hệ với Trung Quốc là cả một quá trình, là cả một chặng đường dài vàgian nan. Trong quá trình bình thường hóa quan hệ ấy, hẳn chúng ta không thểquên cái gọi là “giải pháp Đỏ”. Một giải pháp mà đồng chí Trần Quang Cơ đãnhắc tới trong “Hồi ức và suy nghĩ” là một “mộng tưởng” trong bình thườnghóa quan hệ Việt – Trung. “Giải pháp đỏ là một sản phẩm của mộng tưởnggiải quyết xung đột Campuchia bằng cách hòa giải PhnomPenh với bọn diệtchủng Polpot và lập nên một nước Campuchia xã hội chủ nghĩa vừa làm hàilòng Trung Quốc vừa hợp ý lãnh đạo ta”1. Trong bài viết này em sẽ đi sâu phân tích tại sao “giải pháp đỏ ” lại làsản phẩm của mộng tưởng trong bình thường hóa quan hệ giữa Việt Nam vàTrung Quốc? “Giải pháp Đỏ” là giải pháp về vấn đề Campuchia nhưng cũngđồng nghĩa là giải pháp cho bình thường hóa quan hệ Việt Nam – Trung Quốc. Trong bối cảnh tình hình thế giới có nhiều biến đổi sâu sắc. Cục diệnthế giới thay đổi nhanh chóng, phức tạp, diễn ra một bước ngoặt cơ bản2. Cácnước lớn điều chỉnh chiến lược mạnh mẽ, đẩy mạnh hòa hoãn và cải thiện1 Trần Quang Cơ, Hồi ức và suy nghĩ, “từ chống diệt chủng đến giải pháp Đỏ”, Tr.182 Ngoại giao Việt Nam 1945 – 2000, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội – 2002, tr.320quan hệ với nhau. Các nước chuyển hướng chú trọng phát triển nội lực, tăngcường cạnh tranh và chạy đua kinh tế. Sự kết thúc của cục diện thế giới haicực thúc đẩy mạnh mẽ xu hướng đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ quốc tế.Các nước trước đây đối đầu giờ đã quay trở lại đối thoại với nhau. Năm 1982, Liên Xô tuyên bố không muốn hi sinh lợi ích của bất kìnước nào để phát triển quan hệ với Trung Quốc. Điều kiện mà Trung Quốcđưa ra cho đàm phán Xô – Trung là Liên Xô không được ủng hộ Việt Namtrong vấn đề Campuchia. Đây là trở ngại chính trong bình thường hóa quan hệXô – Trung. Điều kiện này chứng tỏ Trung Quốc đã đặt Liên Xô vào thế phảilựa chọn, và đặt Việt Nam vào thế “con bài” trong cuộc chơi của hai nước lớn.Ý đồ của Trung Quốc cho thấy, với Liên Xô hoặc là cải thiện quan hệ Xô –Trung bằng cách “xa dần” Việt Nam, đồng nghĩa với việc giảm ảnh hưởng ởkhu vực Đông Nam Á, hoặc là giữ nguyên trạng ở Campuchia, đồng nghĩa vớiviệc quan hệ Xô – Trung đóng băng. Trước đòi hỏi trên của Trung Quốc, LiênXô đã có chiến lược đối ngoại đối với Châu Á và mục đích chủ yếu là cảithiện quan hệ Xô – Trung. Liên Xô đã tăng sức ép với Việt Nam về vấn đềCampuchia. Trong khoảng thời gian từ năm 1986 tới năm 1989, bản thân ViệtNam đã đặt mối quan hệ gắn bó khăng khít với Liên Xô lên hàng đầu, đồngnghĩa với việc tôn trọng và nghe theo những lời khuyên cũng như yêu cầu từphía bạn. Năm 1986, sau khi lãnh đạo Liên Xô Gorbachov đưa ra khẩu hiệu “tưduy mới”, bắt đầu điều chỉnh toàn diện chính sách đối nội, đối ngoại của LiênXô, Gorbachov đã nói: “giải quyết vấn đề Campuchia quyết định bởi việc bìnhthường hóa quan hệ Trung – Việt, hiện nay là thời cơ tốt đẹp, toàn bộ Châu áđều cần thời điểm này”3. Liên Xô đã đưa ra tín hiệu không muốn tiếp tục ủnghộ Việt Nam đối đầu lâu dài với Trung Quốc nữa. Gorbachov cũng muốndùng món quà Campuchia để sớm gặp được Đặng Tiểu Bình, để cải thiệnquan hệ với Trung Quốc nhằm tác động đến quan hệ Mỹ - Xô, từ đó đã ra đời“giải pháp Đỏ”. Gorbachop cũng muốn vấn đề Campuchia được giải quyếtgiữa hai nước xã hội chủ nghĩa, Việt Nam và Trung Quốc cho nên định gánghép hai lực lượng cộng sản Khmer thù địch, Khmer Đỏ của PolPot - IengSary thân Bắc Kinh và nhà nước Campuchia thân Hà nội bắt tay nhau dưới cáimũ “hòa hợp dân tộc”. Đối với Việt Nam, năm 1986, Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI củaĐảng cộng sản Việt Nam đã khởi xướng đổi mới toàn diện đất nước. Nghịquyết cũng nhấn mạnh cần chủ động chuyển sang thời kỳ cùng tồn tại hòabình, ổn định, hợp tác, giải pháp về Campuchia phải đảm bảo giữ vững đượcthành quả cuộc đấu tranh của nhân dân Campuchia khắc phục nạn diệt chủng,tạo ra môi trường hòa bình, ổn định để mỗi nước trên bán đảo Đông Dươngnhanh chóng phát triển...”4 và mở rộng quan hệ với các nước “tranh thủ điềukiện quốc tế thuận lợi cho sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổquốc”. Việc Việt Nam đưa quân vào Campuchia, giúp nhân dân thoát khỏichế độ diệt chủng PolPot, ở lại giúp xây dựng đất nước và xây dựng ...